Από τις κορυφαίες επιχειρήσεις που έκανε ο ΔΣΕ, η πιο δύσκολη και μεγαλύτερη σε κατοικημένους χώρους, ήταν η μάχη για την κατάληψη της Φλώρινας που ξεκίνησε σαν σήμερα 12 Φλεβάρη του 1949 και εν πολύς έκρινε και το αποτέλεσμα του εμφυλίου πολέμου.
Τη σημασία αυτής της επιχείρησης καθόριζε το γεγονός ότι η Φλώρινα αποτελούσε βασικό πολιτικό και στρατιωτικό κέντρο, ενώ, όντας σε άμεση επαφή με το Βίτσι, η κατάληψη της θα διευκόλυνε το γεωγραφικό χώρο όπου κυριαρχούσε ο ΔΣΕ.
Μια τέτοια νίκη του ΔΣΕ, χωρίς καμιά αμφιβολία, θα προκαλούσε σοβαρή κρίση στις κυβερνητικές δυνάμεις, ενώ θα ενίσχυε το ΔΣΕ με πολλές νέες στρατολογίες μαχητών και μαχητριών.
Επρόκειτο δηλαδή για μάχη πολύ μεγάλης στρατηγικής σημασίας.
Για το ποιοι ήταν οι παράγοντες που συνέδραμαν να υποστεί μια μεγάλη ήττα σ' αυτή την μάχη ο Δ. Σ. Ε θα μας μιλήσει παρακάτω μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του "ΔΣΕ. Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Ζητήματα στρατηγικής και τακτικής της ηγεσίας του" - Αθήνα: Αυτοεκδόσεις, 1984-, ο Γεράσιμος Μαλτέζος. (Τζουμερκιώτης)
(Ο συγγραφέας του βιβλίου διατέλεσε επιτελάρχης του Γραφείου Επιχειρήσεων του γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, στη Μεγάλη μάχη-αναμέτρηση του Γράμου, τον Ιούνη-Αύγουστο 1948. Μετά την πραξικοπηματική ανατροπή της εκλεγμένης ηγεσίας του ΚΚΕ, και τον διορισμό απ' τον Νικήτας Χρουστσόφ της κλίκας Κολιγιάννη στην ηγεσία του ΚΚΕ, ο Μαλτέζος -όπως και η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτικών προσφύγων- παρέμεινε πιστός στον Ν. Ζαχαριάδη. Ο Κολιγιάννης τον διαγράφει από μέλος του ΚΚΕ και με παρότρυνση του οι Βουλγαρικές αρχές τον εξορίζουν στην πόλη Βίντεν).
Πριν απ' αυτό όμως να παραθέσουμε την λεζάντα που συνοδεύει την αρχική μας φώτο και την οποία μας έστειλε στο ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο ο αναγνώστης του ιστότοπου μας Σπύρος Παππάς:
Στις 12 Φλεβάρη 1949 διαπράχτηκε ένα μεγάλο έγκλημα από αξιωματικούς του εθνικού στρατού στη Φλώρινα. Εκτελούνταν, επιτόπου, τραυματίες του ΔΣΕ παραβιάζοντας αποτρόπαια κάθε στρατιωτική δεοντολογία και τις σχετικές διεθνείς συμβάσεις. Υπολογίζεται ότι εκτελέστηκαν περί τους 350 τραυματίες του ΔΣΕ. Εκεί έσκαψαν ένα λάκκο και με μπουλντόζες έριξαν μέσα τα πτώματα – ανάμεσα στα πτώματα υπήρχαν και μαχητές του ΔΣΕ που ήταν ακόμα ζωντανοί-ημιθανείς!
Η μάχη τής Φλώρινας. (12 του Φλεβάρη 1949)
Δηλαδή, η ολομέλεια χάραζε γραμμή περάσματος σε τακτική στρατηγικής επίθεσης, που σήμαινε, ότι ο ΔΣΕ είχε τη δύναμη και τα μέσα για κατάληψη και διατήρηση πεδινών περιοχών και πόλεων.
Μία τέτοια απόφαση ήταν τελείως ανεδαφική. Ούτε επαρκείς εφεδρείες είχαμε στην περιοχή του Βίτσι, ούτε μηχανοκίνητη μονάδα, αντιαεροπορική άμυνα, κ.λ.π.
Γι’ αυτό η απόφαση της ολομέλειας της ΚΕ, που πάρθηκε «ομόφωνα» ήταν μια αριστερή παρέκκλιση, που υπερτιμούσε τις δυνατότητες του ΔΣΕ και υποτιμούσε τις δυνατότητες του αντιπάλου.
Έτσι η πολιτική ηγεσία του επαναστατικού κινήματος για εκείνη την περίοδο είχε λαθεμένη γραμμή. Ως τη στιγμή, που δεν μας δόθηκαν τα αναγκαία μέσα και δεν πραγματοποιήσαμε τη μεγαλύτερη δυνατή συγκέντρωση δυνάμεων του ΔΣΕ σε μια βάση, δεν μπορούσαμε να βάλουμε ζήτημα περάσματος σε τακτική στρατηγικής επίθεσης με σκοπό την κατάληψη και διατήρηση πεδινών περιοχών.
Έτσι η απόφαση να χτυπηθεί η Φλώρινα, με σκοπό να καταληφθεί και να διατηρηθεί δεν ανταποκρινόταν στο δοσμένο εκείνη τη στιγμή συσχετισμό των δυνάμεων και μέσων.
Ο συσχετισμός των δυνάμεων και μέσων, που διατέθηκαν για την κατάληψη και διατήρηση της πόλης ήταν ο παρακάτω (στοιχεία του Βλαντά, σελ.: 233):
α) Δικές μας δυνάμεις: 14η, 18η, 103η, 107η Ταξιαρχίες, Σχολή Ανθυπολοχαγών του Γενικού Αρχηγείου, 3 Λόχοι σαμποτέρ, 2 Λόχοι κυνηγών αρμάτων μάχης, ένα Τάγμα τραυματιοφορέων, ένα Τάγμα Μεταφορών και τμήμα διαβιβάσεων, συνολική δύναμη: 5354, παρατακτή ασφαλώς πολύ μικρότερη. Αριθμός πυροβόλων 16.
β) Δύναμη του αντιπάλου: 2 Ταξιαρχίες (3η ’Ορεινή και 21 της II Μεραρχίας, συνολικά 4000, εκτός από τις δυνάμεις Χωροφυλακής, Εθνικής ’Ασφαλείας και ΜΕΑ.
Επιπλέον ο αντίπαλος είχε δυνατότητες γρήγορης συγκέντρωσης δυνάμεων πεζικού και μηχανοκινήτων μέσων από κοντινές γειτονικές φρουρές, έτσι ο συσχετισμός των δυνάμεων και μέσων ήταν υπέρ τού άντιπάλου.
Εξάλλου, ο αντίπαλος είχε το πλεονέκτημα ότι ήταν αμυνόμενος σε ισχυρά οχυρά και ζήτημα αιφνιδιασμού δεν υπήρχε, γιατί ή Φλώρινα βρίσκονταν κοντά στην πρώτη γραμμή του αμυντικού μετώπου και η φρουρά της σε διαρκή συναγερμό (επίσης ο αντίπαλος ήξερε, ότι θα γίνονταν επίθεση στη Φλώρινα και μας περίμενε).
Απ’ την παραπάνω σύγκριση του συσχετισμού των δυνάμεων και μέσων γίνεται φανερό, ότι ο σκοπός της επιχείρησης ήταν ανεδαφικός και απραγματοποίητος.
Ο Γούσιας όμως διαφωνεί με αυτό τον ισχυρισμό και στη σελ. 490 του βιβλίου του γράφει: «Ούτε και αυτό, που ισχυρίζονταν, ότι αφού δεν έχουμε υπεροχή να μην επιχειρούμε τέτοιες μάχες. Αυτό για έναν λαϊκό επαναστατικό στρατό δεν μπαίνει, γιατί από μόνη της αυτή η υπεροχή δεν έρχεται, άλλα κερδίζεται στη μάχη, και την κερδίζουμε με τις διεισδύσεις και τους αιφνιδιασμούς, την κερδίζουμε με διεισδύσεις παρακάμπτοντας και απομονώνοντας ισχυρές δυνάμεις' του αντιπάλου, έτσι όπως κάναμε στη Φλώρινα».
Ο Βλαντάς δεν βλέπει, ότι η βασική αιτία της ήττας μας στη Φλώρινα ήταν η ανεπάρκεια των δυνάμεων και μέσων, πράγμα που αποδεικνύει ότι η επιχείρηση αυτή δεν έπρεπε να γίνει. Βλέπει τα αίτια της αποτυχίας στη Φλώρινα στο λαθεμένο σχέδιο επιχείρησης, στην ανικανότητα του Γούσια να διευθύνει την επιχείρηση και στη λαθεμένη συγκρότηση και οργάνωση των μονάδων.
Και οι δυο τους αγνοούν τη βασική αρχή του επαναστατικού πολέμου: ότι, από στρατηγική άποψη τολμούμε να πολεμούμε έναν μεγάλο στρατό σε αναλογία 1 προς 10, από τακτική όμως άποψη επιδιώκουμε πάντοτε να έχουμε μια υπεροχή δυνάμεων και μέσων σε αναλογία 10 προς 1.
Κι αυτό θα το πετύχουμε στη βάση της στρατηγικής της συγκέντρωσης των δυνάμεων και μέσων σε μια (μόνον μια) κύρια κατεύθυνση και 1-2 δευτερεύουσες κατευθύνσεις στο πεδίο της επιχειρησιακής και τακτικής κλίμακας.
Με βάση αυτή την αρχή για τη μάχη της Φλώρινας θα έπρεπε να έχουμε τουλάχιστον τρεις φορές μεγαλύτερη υπεροχή δυνάμεων και μέσων. Μόνο με επαναστατικές φράσεις δεν γίνεται ο πόλεμος. Για την κάθε μικρή ή μεγάλη μάχη για την πλήρη εξόντωση της δοσμένης εχθρικής δύναμης πρέπει να εξασφαλίζουμε πλήρη υπεροχή δυνάμεων και μέσων, διαφορετικά δεν πρέπει να κάνουμε τέτοιες επιχειρήσεις στηριζόμενοι σε τυχαίους και όχι σε σταθερά δρώντες παράγοντες, που εξασφαλίζουν τη νίκη.
Χωρίς αμφιβολία ήταν λάθος του Ζαχαριάδη και του Μπαρτζιώτα, που τοποθέτησαν το Γούσια επικεφαλής μιας τόσο σοβαρής επιχείρησης.
Ο Γούσιας έδειξε την ανικανότητά του στη διεύθυνση των επιχειρήσεων στην Εδεσσα και την Αρδέα και ύστερα από αυτές τις αποτυχίες ψυχολογικά δεν έπρεπε να χρησιμοποιηθεί στη διεύθυνση και αυτής της επιχείρησης.
Το πιο σωστό ήταν να είχε τοποθετηθεί ο Βλαντάς, που είχε στο ενεργητικό του την νίκη στη Νάουσα. Πειράματα αυτή τη σοβαρή στιγμή δεν επιτρέπονταν. Είναι οργανωτική αρχή να προωθούνται εκείνοι, που στον τομέα της δουλειάς τους σημειώνουν επιτυχίες.
Φυσικά, ο Βλαντάς δεν θα κατάφερνε να καταλάβει και να διατηρήσει τη Φλώρινα με το συσχετισμό των δυνάμεων, που υπήρχε, αλλά ίσως με ένα καλύτερο σχέδιο δράσης και μια πιο μυαλωμένη και ενεργητική διεύθυνση, να αποφεύγονταν το μεγάλο μακελειό των δυνάμεών μας.
Τα αποτελέσματα της επιχείρησης ήταν τραγικά. Ο Γούσιας δεν αναφέρει τίποτε για τις απώλειες μας. Ο Βλαντάς αναφέρει τον αριθμό: 1623 (νεκροί 334, τραυματίες 867, λιποτάχτες 14, αγνοούμενοι 199, ανάμεσα στους νεκρούς 194 στελέχη).
Ο Κίσαβος γράφει, ότι ως το μεσημέρι της 12ης Φλεβάρη είχαν επιδεθεί 1500 τραυματίες.
Οπως και νάνε, πρόκειται για τις μεγαλύτερες απώλειες του ΔΣΕ σε μια μέρα μόνο σε μια μάχη, απώλειες απόλυτα αδικαιολόγητες.
Εξιλαστήριο θύμα δεν βρέθηκε γιατί όλη η ηγεσία είχε τις ευθύνες της και πιο πολύ ο αρχιστράτηγος Γούσιας.
Το αποτέλεσμα είναι, ότι με τις εγκληματικά ασυλλόγιστες αυτές επιχειρήσεις όχι μόνο δεν αυξήσαμε τις δυνάμεις με την επιστράτευση, αλλά και τις ελαττώσαμε σημαντικά.
Το σπουδαιότερο όμως είναι, ότι οι δυνάμεις μας του Βίτσι μπροστά στη μεγάλη αναμέτρηση βρέθηκαν με μειωμένο ηθικό.
Δυστυχώς, η ηγεσία έπαιζε το παιχνίδι του πολέμου σαν τα μικρά παιδιά.
+ σχόλια + 1 σχόλια
Όταν λαμβάνεται συλλογικά μια εκ προοιμίου λαθεμένη απόφαση,όπως μια πολεμική επιχείρηση που ήταν αδύνατον να νικήσει, λόγω ειδικών συνθηκών μιας πόλης και συσχετισμού δυνάμεων, τότε βέβαια υπεύθυνο είναι ολόκληρο εκείνο το καθοδηγητικό σώμα που την έλαβε, κι όχι μόνον εκείνος που χρεώθηκε την εποπτεία της εφαρμογής της στο στρατιωτικό πεδίο, ως ο αρχιστράτηγος. Επομένως, ευθύνες μπορεί να έχει, και έχει (ως αρχιστράτηγος του ΔΣΕ) ο Γιώργης Βοντίτσιος (Γούσιας), αλλά φυσικά δεν εξαιρείται διόλου των συλλογικών ευθυνών για μια λαθεμένη απόφαση ούτε ο Δημήτρης Βλαντάς, ο οποίος μετά από παρέλευση πολλών χρόνων, κι αφού ουσιαστικά απομακρύνθηκε ολότελα από το κομμουνιστικό κίνημα, πήγε συντάχτηκε ουσιαστικά με τους ...πάλαι ποτέ προσωπικούς εχθρούς του: με τους χρουτστσιωφικούς φραξιονιστές της Τασκένδης (Δημητρίου,Υψηλάντη,Κίσσαβο και Αρριανό)! Συνέκλιναν πλέον όλοι τους στο να ριχτεί από κοινού ο λίθος του αναθέματος στο Γούσια! Όπως είχαν κάνει πιο μπροστά οι χρουστσιωφικοί και με το Νίκο το Ζαχαριάδη...Ή μήπως είναι τυχαίο που, παρότι θεωρούν λάθος εξαρχής την επιχείρηση του ΔΣΕ στη Φλώρινα, ωστόσο θα ήταν όλοι τους διατεθειμένοι να την παραδεχτούν σωστή,αν είχε άλλο ... στρατηγό επικεφαλής; Να ξέρουμε λοιπόν τι μας γίνεται! Από κει και πέρα, η συνταύτιση του Τζουμερκιώτη στο κοινό αυτό αναθεμάτισμα κατά του Γούσια, μπορεί να οφείλεται είτε σε προσωπικές του δυσαρέσκειες με τον Γούσια (πολλές παρεξηγήσεις δημιουργούνται όταν τα νεύρα όλων είναι τεντωμένα σε συνθήκες φοβερές) είτε και στο γεγονός ότι κι ο ίδιος ο Τζουμερκιώτης, όπως και ο Υψηλάντης, αν και από διαφορετικές σαφώς αφετηρίες, βρέθηκαν τελικά στο χώρο του ... ΠΑΣΟΚ! Όπως βεβαίως και ο Μάρκος Βαφειάδης! Συλλογή ολόκληρη ανωτάτων στελεχών του ΔΣΕ, κοντά στον Ανδρέα Παπανδρέου, γύρω στα 1989-90. Βέβαια ο Υψηλάντης κι ο Μάρκος μπήκαν μέσα στο μηχανισμό του ΠΑΣΟΚ, ενώ ο Τζουμερκιώτης εκείνη την εποχή απλώς αρθρογραφούσε στην ... Αυριανή του Κουρή, χτυπώντας γερά "το κόμμα του Φλωράκη" για τη σύμπραξη με τη δεξιά.(Σε πολλά, φυσικά ο Τζουμερκιώτης είχε απόλυτο δίκιο, αλλά και πάλι η καθημερινή του σχεδόν παρουσία του στις στήλες της Αυριανής, δεν ήταν αυτό που θα περιμένανε από έναν τόσο σημαντικό αγωνιστή όπως αυτός! Γιατί πράγματι ο Γεράσιμος Μαλτέζος ήταν από τους πιο σπουδαίους αγωνιστές!) Αντίθετα,ο Γούσιας, ο συκοφαντημένος περισσότερο από κάθε άλλον ηγετικό παράγοντα του επιτελείου τού ζαχαριαδικού ΚΚΕ μετά τον ηγέτη του κόμματος, έμεινε ακλόνητος κομμουνιστής και ελεύθερο επαναστατικό πνεύμα μέχρι τέλους, μέχρι τον τραγικό θανατό του σε τροχαίο δυστύχημα στο κέντρο της Αθήνας το 1978. Μπορούσε, αν δεν έφευγε τόσο πρόωρα, να προσφέρει ακόμη πάρα πολλά στο κίνημα. Ήταν πραγματικός επαναστάτης. Το σημαντικότατο σε αξία, για τις πληροφορίες που μας δίνει, πέραν από επιμέρους παρατηρήσεις, δίτομο βιβλίο απομνημονευμάτων του Γούσια δεν το εξέδωσε άλλωστε ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε η Αυριανή, ούτε το "Συγκρότημα", αλλά μόνο το εξαιρετικό εκείνο εκδοτικό του ΕΚΚΕ (Εκδόσεις Να υπηρετούμε το Λαό). Αυτό για μας πρέπει να λέει πολλά.
Δημοσίευση σχολίου