Κρίση στην Ουκρανία: Παγκόσμιοι ηγέτες αυτοπυροβολήθηκαν στο πόδια

Το παρακάτω κείμενο μας στάλθηκε από τον καθηγητή ιστορία (PhD Columbia University) Ευελπίδη Οικονομάκη.

Κυνικοί λένε ότι η κατάσταση γύρω από την Ουκρανία ωφελεί όλες της δυνάμεις εκτός από τους Κινέζους. Οι Ρώσοι προσαρτούν εδάφη που κατοικούνται κυρίως από Ρώσους, οι Αμερικάνοι θα πουλήσουν φυσικό αέριο και πετρέλαιο σε πολύ υψηλές τιμές, οι Γερμανοί θα σπρώξουν την (τώρα σχετικά φθηνή) πράσινη ενέργεια τους και οι Γάλλοι θα ανοίξουν νέους πυρηνικούς σταθμούς - ενώ όλοι θα συνεχίζουν να πουλούν οπλικά συστήματα γιατί η παγκόσμια ειρήνη κρέμεται από μια κλωστή.

Αν και αυτό μπορεί να ισχύει, η κρίση μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, όπως το Brexit, είναι ένα σημάδι της βαθειάς κρίσης και αδυναμίας του κατεστημένου παντού. Ο κόσμος το έχει καταλάβει. Η πυρηνική δύναμη που διαθέτουν η Ρωσία και το ΝΑΤΟ είναι πολύ πιο καταστροφική από ότι το 1962. Να όμως που κανείς δεν ανησυχεί ότι θα ξεσπάσει τρίτος παγκόσμιος πόλεμος. Ο μόνος πραγματικός φόβος που έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι είναι η αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, ο πληθωρισμός και μια ραγδαία πτώση του βιοτικού επιπέδου. Οι ηγέτες του κόσμου παίζουν ανεύθυνα παιχνίδια εξουσίας και είναι μάλιστα πρόθυμοι να αυτοπυροβοληθούν στο πόδι εις βάρος των ιδίων των λαών τους. Το έκανε η Γερμανία συμφωνώντας να σταματήσει την πιστοποίηση του υποθαλάσσιου αγωγού Nord Stream 2 από τη Ρωσία, το έκανε η ευρωπαϊκή ένωση, θα νιώσουν πόνο και οι Αμερικανοί με τιμές ενέργειας στα κόκκινα.

Κανείς δεν έχει να κερδίσει τίποτα από την όξυνση των οικονομικών προβλημάτων που έφερε η πανδημία. Με μία εξαίρεση: εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η Ρωσία έχει ένα ισχυρότερο «μέτωπο» εδώ λόγω του αδύναμου ρουβλίου που καθιστά την ενέργειά της φθηνότερη στην αγορά. Επίσης, γίγαντες όπως η Gazprom, η Surgutneftegas και η Rosneft ελέγχονται από το κράτος ή βρίσκονται στα χέρια των ολιγαρχών του Πούτιν. Όσο παράλογο και να ακούγεται, η κρίση είναι good for business για της επιχειρήσεις του Κρεμλίνου—με ή χωρίς το Nord Stream 2. Αλλά σίγουρα δεν είναι καλή για τον μέσο Ρώσο.

Για πρώτη φορά σε είκοσι δύο ολόκληρα χρόνια, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είναι πραγματικά ευάλωτος στο εσωτερικό του. Κανείς στη Ρωσία δεν χαίρεται για την επόμενη μέρα. Η ζωή θα γίνει ακόμα πιο δύσκολη. Φυσικά, αυτή η κρίση είναι ανάθεμα για τους Ρώσους επιχειρηματίες «κατώτερου θεού» και τους επαγγελματίες που υποστηρίζουν τον φυλακισμένο ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι. Η υψηλή τιμή της ενέργειας σε συνδυασμό με ένα αδύναμο ρούβλι σημαίνει καταστροφή για όσους βγάζουν τα χρήματά τους μέσω εισαγωγών. Ρώτησα έναν επιχειρηματία από την Αγία Πετρούπολη την γνώμη του και μου είπε ότι οι ολιγάρχες γύρω από τον Πούτιν δεν ανησυχούν για τις κυρώσεις επειδή έχουν τις δικές τους τράπεζες και ξενοδοχεία. Αυτό το επίπεδο κυνισμού προς την κυβέρνηση είναι ακόμα πιο έντονο στα κατώτερα οικονομικά στρώματα.

Η άτυπη συμφωνία του Πούτιν με τον ρωσικό λαό ήταν ότι θα παρείχε οικονομική ανάπτυξη και θα του επέτρεπαν να διαβρώσει τα δικαιώματά τους. Προσπαθεί και πάλι να αποσπάσει την προσοχή του απλού ανθρώπου από το άδειο πορτοφόλι του γεμίζοντας τους πνεύμονές του με πατριωτικό οξυγόνο (ο Πούτιν έχει πολλές φορές απογυμνώσει το δικό του φουσκωμένο στήθος). Αλλά μην ξεχνάμε τι έγινε το 2021 όταν η τιμή του πετρελαίου έπεσε. Ξέσπασαν λαϊκές διαμαρτυρίες και ο Πούτιν κατηγορήθηκε για απάτη. Αυτό τον αποδυνάμωσε στα μάτια του μέσου ρώσου και τα προβλήματά του επιδεινώθηκαν με την οικονομική κατάρρευση του 2014.

Ακριβώς όπως ο στόχος του δυτικού κατεστημένου είναι να καταστήσει τη Ρωσία όσο πιο αδύναμη και εξαρτημένη γίνεται, το Άγιο Δισκοπότηρο για τον Πούτιν ήταν πάντα να διαλύσει το ΝΑΤΟ και να χαρακτηριστεί εθνικός ήρωας, ένας Αλεξάντρ Νιέφσκι, Μέγας Πέτρος και Στάλιν που προστατεύει τον λαό του από ξένους εχθρούς. Ωστόσο, τα πράγματα δεν προοιωνίζονται καλά για το φθινόπωρο της μακράς βασιλείας του. Μαζί με τους ολιγάρχες του έχει δείξει ότι μπορεί να ποδοπατήσει την «κατώτερη αστική τάξη» ατιμώρητα. Ωστόσο, θα είναι πολύ πιο δύσκολο να το κάνει στους εργαζόμενους, ειδικά σε όσους απασχολούνται στον μεγάλο δημόσιο τομέα της χώρας. Το 2020, όταν ο δικτάτορας της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο νόθευσε τις προεδρικές εκλογές, οι εργάτες τον απέρριψαν, σχημάτισαν συμβούλια και οργάνωσαν μεγάλες πολιτικές απεργίες κατά του καθεστώτος του. Τιμωρήθηκαν σκληρά από την αστυνομία και τις υπηρεσίες ασφαλείας. Αυτές οι αναμνήσεις είναι νωπές. Ποιος λέει ότι ο λαός της Λευκορωσίας δεν θα δράσει ξανά για να απαλλαγεί από τον Λουκασέκο; Όσο για τους Ρώσους, οι περισσότεροι γρήγορα συνειδητοποιούν ότι το γκρίζο ποντίκι της KGB που έγινε αυτοκράτορας είναι γυμνός.