Ποιοι είναι τώρα πια οι Θεόφιλοι που θα ζωγραφίσουν και θα τραγουδήσουν τον καημό μας;

Γράφει ο Νίκος από τον Βόλο

Επέτειος, λοιπόν, του θανάτου του Θεόφιλου, ορόσημο κι αυτό στην ιστορία του νεελληνικού λαϊκού πολιτισμού, και πρέπει να πούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Αλέκα Ζορμπαλά, που μας θύμισε τον πιο γνήσιο κι αφτιασίδωτο εικαστικό καλλιτέχνη μιας άλλης εποχής, μιας ενδιαφέρουσας ιστορικής εποχής (πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα), εποχής που έβγαινε μέσα από φωτιά και σίδερο και προανήγγελλε μια νέα εποχή κοσμογονικών συγκρούσεων, μια εποχή στην οποία οι δρόμοι καθημερινά απέπνεαν μπαρούτι και φωτιά...

Δεν ξέρω πώς, αλλά πάντα όταν ακούω το όνομα ΘΕΟΦΙΛΟΣ, μου έρχεται στο νου το τραγούδι "Δέκα παλικάρια στήσανε χορό". Θυμηθείτε μεταξύ άλλων, Αλέκα και αγαπητοί φίλοι:

"...Έβαλα ένα βόλι στο καρυόφυλλο
κι έριξα τη νύχτα να φωτίσει.
Κι είπα να φωνάξουν το Θεόφιλο
τον καημό μας για να ζωγραφίσει."

Καταπληκτικοί οι στίχοι του Λευτέρη Παπαδόπουλου και μοναδική η μουσική του Μάνου Λοΐζου. Σε μιαν εποχή που η ελληνική εργαζόμενη κοινωνία πίστευε ακόμα στην αξία του συλλογικού αγώνα και που πάλευε δυναμικά, μετά την απομάκρυνση της χουντικής πανούκλας, τότε κι ο λαϊκός πολιτισμός του παρελθόντος, οι εκπρόσωποί του, τα σύμβολά του μπορούσαν να λειτουργούν σαν γόνιμα σημείο αναφοράς που δένουν δημιουργικά το χτες με το σήμερα και γίνονται κίνητρα δράσης για νέα βήματα μπροστά.

Αναρωτιέμαι σήμερα, σ' αυτές τις μαύρες κατάμαυρες εποχές της αρρώστιας, της ανελευθερίας, της σαπίλας και της τρομολαγνείας, στην εποχή αποθέωσης του ατομικισμού και της υποκρισίας, σήμερα λοιπόν ποιο τάχα είναι το όραμα, ποια η σύγχρονη συλλογική πίστη και ποια η προοπτική αυτής της κοινωνίας...

Κι ακόμα: Ποιος είναι ο πολιτισμός που μας απόμεινε, ποια τα γόνιμα σημεία αναφοράς μας. Και βέβαια, υπάρχουν στην ιστορία, στο παρελθόν, όμως μοιάζουν terra incognita στους ανθρώπους του σήμερα, με ολέθρια αποτελέσματα. Αδράνεια ή σκιρτήματα δράσης αναντίστοιχα των απαιτήσεων. Η δουλεία κι η ψευτιά θριαμβεύουν...

"Κρύβει η νύχτα το φεγγάρι
κι ούτε φως ούτε λυχνάρι
να μας βγάλει απ' το ψέμα
κι από τη ντροπή..."

Ποιοι είναι τώρα πια οι Θεόφιλοι που θα ζωγραφίσουν και θα τραγουδήσουν τον καημό μας, όχι βέβαια για να κλάψουμε τη μοίρα μας μέσα στα κρύα ντουβάρια των πολυκατοικιών, αλλά για να αστράψουν και να βροντήξουν ξανά τα καρυοφύλλια της λευτεριάς...
Αν το σκεφτούμε, χρειάζεται ένα νέο κίνημα "διαφωτισμού" σ' αυτή την κοινωνία, σ' αυτές τις γενιές και πρέπει να έρθει μέσα σε μια πορεία νέων συλλογικών αγώνων. Μαζί πάνε αυτά τα δυο, όχι χώρια.

Κι εδώ ακριβώς έγκειται η δυσκολία των καιρών: από πού να γίνει η αρχή, από πού να αρχίσει πια να σπάζει η αλυσίδα της μαύρης μαυρίλας; Ως πότε … "μένουμε και περιμένουμε";