Δημοσκοπήσεις - Πως κατασκευάζεται μια γνώμη σε ένα κεφάλι

Του Γ.Γ.

Στο σχολείο κατασκευάζονται άνθρωποι. Η διαδικασία της κατασκευής ανθρώπων λέγεται εκπαίδευση. Η οικογένεια, ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, το θέατρο, το ραδιόφωνο, οι εφημερίδες, τα βιβλία και τα πλακάτ είναι σχολεία με την ευρύτερη έννοια. Όλα τα κέντρα που μεταδίδουν πληροφορίες είναι σχολεία. Για την κατασκευή πραγμάτων χρησιμοποιούνται εργαλεία. Το εργαλείο με το οποίο κατασκευάζονται άνθρωποι είναι η πληροφορία. Οι νόμοι φτιάχνονται από ανθρώπους. Κανείς δεν φτιάχνει έναν νόμο που να στρέφεται εναντίον του. Αν κάποιος δεν είναι πλουσιότερος από τους άλλους, δεν του περνάει από το μυαλό η σκέψη να πει: "Ου κλέψεις".

Όταν οι πρώτοι άνθρωποι πλούτισαν αρκετά ώστε να μπορέσουν να συγκροτήσουν μια συμμορία για την καταπίεση και την εκμετάλλευση των άλλων, γεννήθηκε αυτό που ονομάζουμε σήμερα κράτος. Το κράτος είναι η μετεξέλιξη μιας συμμορίας από μπράβους. Οι νόμοι είναι η μετεξέλιξη ενός καταλόγου με τις επιθυμίες των πλούσιων δουλοκτητών. Το κράτος διευκολύνεται στη διακυβέρνηση αυτού του νέου είδους υπηκόων χάρη σε δυο εξελίξεις: η πρώτη είναι ότι ο μηχανισμός της ποδηγέτησης γίνεται όλο και πιο πολύπλοκος και αδιαφανής για τους ποδηγετούμενους η δεύτερη είναι η εξέλιξη των δημόσιων πηγών πληροφοριών στις τελευταίες δεκαετίες. Μ' αυτόν τον πανταχού παρόντα μηχανισμό των πληροφοριών και την επιρροή των σχολείων στους απροστάτευτους εγκεφάλους των ανήλικων μελών του πληθυσμού, μπορεί κανείς να εξαπατήσει ακόμα και έξυπνους ανθρώπους, σε βαθμό που να πανηγυρίζουν για την ίδια τη θανατική καταδίκη τους. 

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου, του Αυστριακού συγγραφέας, Ράουτερ, Ε. Α. "Η κατασκευή των υπηκόων. Πως κατασκευάζεται μια γνώμη σε ένα κεφάλι".

Αυτοί που κατέχουν τα μέρα παραγωγής, έχουν στα χέρια τους, άμεσα ή έμμεσα και τα μέσα που παρέχουν μαζική πληροφόρηση. Αν, μάλιστα, θέλουμε να μιλήσουμε απλά για το ποια είναι η έννοια της προπαγάνδας, θα λέγαμε ότι αυτή αφορά την προσπάθεια μηχανισμών να χειραγωγήσουν τα γεγονότα και να διαμορφώσουν- επιβάλλουν μια «κοινή γνώμη» που ευνοεί τις επιδιώξεις της αστικής εξουσίας. 

Ετσι και η άρχουσα τάξη στην Ελλάδα, έχοντας διαχρονικά στα χέρια της Εκπαίδευση, ΜΜΕ, Θρησκεία, κατόρθωσε να δεσπόζουν οι όποιες πολιτικές, ηθικές, και πολιτιστικές αντιλήψεις της. 

Στα Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα του ο Μαρξ, μιλούσε για τη "λανθασμένη συνείδηση των μαζών", την "αλλοτρίωση" της "ενσυνείδητης ζωτικής δραστηριότητας" του ανθρώπου, μέσα από την εμπλοκή του στην παραγωγική διαδικασία. 
Ο καπιταλισμός, μας γράφει ο θεωρητικός μας, «δεν παράγει τον άνθρωπο μόνο σαν εμπόρευμα, το ανθρώπινο εμπόρευμα, τον άνθρωπο με τη μορφή εμπορεύματος. Παράγει, επίσης, τον άνθρωπο πνευματικά και φυσικά σαν απανθρωποιημένη ύπαρξη…», κι αυτό έχει σαν συνέπεια την υποταγή του ανθρώπου στο μισθό, στα προϊόντα, στην αγορά και, εντέλει, στην κυριαρχία της καθεστηκυίας τάξης. Και στην συνέχεια ο Μαρξ έκανε μια εκτενή αναφορά, στα καθήκοντα των κομμουνιστών, αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.

Ενδιαφέρουσες αναφορές για το πώς μανιπιουλάρονται, τα μυαλά των ανθρώπων έχει κάνει ο Αντόνιο Γκράμσι, ενώ θα σας συνιστούσα να διαβάσετε το βιβλίο του Αυστριακού Ράουτερ, Ε. Α., "Η κατασκευή των υπηκόων".

Καταληκτικά, θα λέγαμε ότι ενώ απ' τους κόλπους μας υπήρξε η αφρόκρεμα της διανόησης που έχει να επιδείξει αυτός ο τόπος, αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε "ιδεολογική ηγεμονία" είναι στα χέρια του αστικού συστήματος αφού αυτό διαθέτει όλους του μηχανισμούς για να το επιβάλλει. 

Η ποιοτική διαφορά, όμως σήμερα είναι η δυνατότητα μεταλαμπάδευσης και η αποτελεσματικότητα αυτής της τακτικής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το δημοψήφισμα του '15. Ενώ όλο το μιντιακό σύστημα ήταν ενάντια στο ΟΧΙ, αυτό επικράτησε και μάλιστα με 20 ποσοστιαίες μονάδες διαφορά. 

Tο έναυσμα αυτής της ανάρτησης δεν είναι άλλο παρά τα σχόλια που διάβασα στο twitter και αφορούσαν τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων που δημοσιεύονται συνεχώς,  Αν εξαιρέσεις τα γνωστά γαλάζια τρολ που πανηγυρίζουν και προβάλουν τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών - (Είναι τα ίδια άτομα που μας έγραφαν ότι τα κείμενα που δημοσιεύτηκαν στη DW, Reuters, NYT, Financial Times κ.α είναι αναξιόπιστα και πληρωμένα, ενώ οι δημοσκοπήσεις ενώ τώρα μας λένε ότι οι δημοσκοπήσεις στο Maga και το Πρώτο Θέμα, αξιόπιστες και ανεξάρτητες) -, οι υπόλοιποι χρήστες αντιμετωπίζουν τις δημοσκοπήσεις με ειρωνεία, αδιαφορία και χλευασμό.

Αυτό στο οποίο πρέπει επίσης να σταθούμε, όσο αφορά τις δημοσκοπήσεις, είναι στο -ρητορικό- ερώτημα που απευθύναμε στην ανάρτηση: "Θα εξακολουθούσαμε να προμηθεύεστε από ένα παραγωγό ένα προϊόν, αν επανειλημμένα έχει αποδειχθεί σκάρτο;"