Ποιος φοβάται τη φιλοσοφία; (καταλήψεις στην Αγγλία)

Στην Αγγλία, όπως άλλωστε και σε όλο το λεγόμενο "Δυτικό κόσμο", έχουμε μεγάλες μειώσεις των κονδυλίων για την εκπαίδευση, που οδηγούν σε αυξήσεις διδάκτρων (μάλιστα, στο σημερινό φύλλο του Independent υπάρχει άρθρο με εκτιμήσεις ότι τα "καλύτερα" πανεπιστήμια θα πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν, μιας και η έλλειψη πόρων θα τα αναγκάσει να στραφούν προς ολοένα και παραπάνω δίδακτρα και χορηγείες από ιδιώτες, που προφανώς μετά θα ελέγχουν και το περιεχόμενο των σπουδών), αλλά και μια παραγωγικοποίηση της γνώσης, καθώς γνώσεις που δε χρησιμεύουν στον εργαζόμενο προκειμένου να είναι πιο αποδοτικός όταν αργότερα θα δουλεύει για τον εργοδότη του απλά "αξιολογούνται" ως "άχρηστες" και κόβονται.

Στο Middlesex είχαμε μάλιστα το κλείσιμο της σχολής Φιλσοφίας, αλλά ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι και το τι επακολούθησε:

Όπως λοιπόν μαθαίνουμε από το ιστολόγιο Radical Desire,

Οι καθηγητές Peter Osborne και Peter Hallward, πολιτικοί θεωρητικοί, μεταφραστές, και στοχαστές με πλούσιο έργο επάνω στους Walter Benjamin, Gilles Deleuze, Alain Badiou και άλλους, αποβλήθηκαν από το παν/μιο Middlesex με κατηγορία τη συμμετοχή στις καταλήψεις που γίνονται εξαιτίας της απόφασης του management του Middlesex να κλείσει το Τμήμα Φιλοσοφίας. Τους έχει απαγορευτεί η είσοδος στον χώρο του παν/μιου και η οποιαδήποτε επαφή με φοιτητές χωρίς την άδεια του Κοσμήτορα του παν/μιου.
Το ρεπορτάζ εδώ: http://savemdxphil.com/2010/05/21/philosophy-students-and-staff-suspended/

Υπάρχει ήδη κύμα αντιδράσεων (αναλυτικότερα στο λινκ του Radical Desire), ενώ ένα πρώτο κείμενο που βρήκαμε από το ίδιο ιστολόγιο αναφέρει τα εξής:

Εχθρός της γνώμης (δόξας), διαφθορέας των νέων, προπαγανδιστής άβολων διαισθήσεων. Αυτή τη φιλοσοφία δεν την χωνεύει η εξουσία: αλλά αυτό δεν είναι τίποτε καινούργιο για τον Σωκράτη και τους συντρόφους του.

Σήμερα δεν είναι κάποιος συγκεκριμένος φιλόσοφος αλλά η ίδια η φιλοσοφία που διατάσσεται να πιει το κώνειο, καταδικασμένη σε θάνατο για την διαφθορά την δυνατότητας αυτού που κάποτε ονομαζόταν "Πανεπιστήμιο" να παράγει μεγαλύτερα κέρδη. Η φιλοσοφία καταδικάζεται για ασέβεια μπροστά στο κεφάλαιο.

Η παρούσα κατάσταση στο Πανεπιστήμιο Middlesex καθιστά τα διακυβεύματα επίπονα ξεκάθαρα. Ακόμα και η "αριστεία"-- το σύγχρονο προτιμώμενο υποκατάστατο αρχαιοτήτων όπως η μάθηση, η γνώση, ή η σκέψη-- δεν επαρκεί πλέον. Ακόμα και η "αξιολογική ιεράρχηση" [ranking] ενός Τμήματος δεν έχει σημασία, ούτε και η συνεισφορά του στην φήμη του πανεπιστημίου. Ούτε επαρκεί για ένα Πρόγραμμα να συντηρεί τον εαυτό του οικονομικά, ή να παράγει κέρδη. Η λειτουργική ερώτηση είναι απλώς: μπορούν να παραχθούν ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ κέρδη με την εξάλειψή του; Μπορεί κάποιος, για παράδειγμα, να αναδομήσει τις εγγραφές φοιτητών ώστε να φουσκώσει τα Μαθησιακά Προγράμματα για Εργαζόμενους, τα οποία αντλούν επικερδείς επιδοτήσεις από επιχειρηματικούς σπόνσορες; Μπορεί κάποιος να αναδιανείμει ανενόχλητος επιχορηγήσεις οι οποίες αποκτήθηκαν από το Κέντρο για Έρευνα στην Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία (γύρω στο 1 εκατομμύριο στερλίνες ως το 2016 σύμφωνα με αναφορές) καθώς ταυτόχρονα ξεφορτώνεται το έξοδο του να λειτουργεί το Κέντρο; Σϋμφωνα με την διοικητική λογική, ούτε η διεθνής φήμη του Middlesex, ούτε η οικονομικά καλή του κατάσταση έχουν κάποια σχέση με την ετυμηγορία ότι δεν κάνει "μετρήσιμη συνεισφορά" στο Πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με την αριθμητική της απληστίας και της εκμετάλλευσης --την αριθμητική του κεφαλαίου-- η φιλοσοφία στο Middlesex, όπως σωστά το θέτει ο Alex Williams, είναι περισσότερο νεκρή από ό,τι ζωντανή.

Τι μαθήματα μπορούμε να αντλήσουμε από αυτό το παράδειγμα; Και τι είδους απάντηση επιζητούν αυτά τα μαθήματα;

Θα μπορούσαμε να επιμείνουμε ότι η φιλοσοφία είναι θεμελιώδης για το πανεπιστήμιο --ότι μόνο ένα ίδρυμα το οποίο την περιλαμβάνει απαντά σε ένα αποδεκτό όραμα του τι θα έπρεπε να είναι το πανεπιστήμιο. Και έτσι θα μπορούσαμε να απαιτήσουμε από τους παραστρατημένους διοικητικούς την ακύρωση μιας "παράλογης" ή "ανήθικης" απόφασης: την αποκατάσταση της φιλοσοφίας στη σωστή της θέση στον πυρήνα κάθε πανεπιστημίου που αξίζει το όνομά του. Ή, από την άλλη, θα μπορούσαμε να βρούμε στην εξάλειψη της φιλοσοφίας την έκφραση της ουσιαστικής αλήθειας του ρόλου του πανεπιστημίου ως σύγχρονου θεσμού: την αναπαραγωγή της σχέσης ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία, μέσα από την παραγωγή πολιτισμικού κεφαλαίου όταν αυτό είναι εφικτό, μέσα από την κατάργηση της πολιτισμικής διαμεσολάβησης όταν είναι βολικό.

Η εποχή τέτοιων μέτρων είναι παντού γύρω μας. Οι συζητήσεις για την "Κρίση στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες" αυξάνονται με τρομακτική ταχύτητα. Πώς μπορούμε να προσφέρουμε πιο ελκυστικές αφηγήσεις για το "τι είναι αυτό που κάνουμε" σε μάνατζερ που κοιτάνε με στραβά μάτια ακατανόητες διερευνήσεις και δεν τις βλέπουν καν ως γοητευτικά εξωτικές; Μπορούμε να ανταγωνιστούμε σε ίσο πεδίο αγώνα με τα επαληθεύσιμα αποτελέσματα της επιστήμης και της μηχανικής γράφοντας λίστες των πρόσφατών μας "ανακαλύψεων"; Μπορούμε να ανταγωνιστούμε με τα περιθώρια κέρδους των ιδιωτικών σχολών μάνατζμεντ που ενσωματώνονται στα δημόσια πανεπιστήμια επιμένοντας για την ανεκτίμητη συνεισφορά μας στην πολιτική κοινωνία, την συνδρομή μας στην δημιουργία αναστοχαστικών πολιτών; Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε την αξία της διδασκαλίας μας με συστήματα μέτρησης που υπολογίζουν την αξία Προγραμμάτων με βάση ψηλότερες και όχι χαμηλότερες αναλογίες μεταξύ του αριθμού διδασκόντων και φοιτητών; Πώς μπορούμε να δικαιολογήσουμε την ύπαρξή μας, την μορφή της ζωής μας, με λίγα λόγια, μέσα στην ανεξέλεγκτη κυριαρχία γραφειοκρατών με ηθικές πυξίδες που δεν συμπεριλαμβάνουν ούτε το μυθιστόρημα ούτε τα Ηθικά Νικομάχεια αλλά την εταιρία consulting;

Προς μεγάλη του τιμή, το Τμήμα Φιλοσοφίας του Middlesex προσφέρει μια εναλλακτική λύση τόσο απέναντι στις θυμωμένες εκκλήσεις όσο και απέναντι στην επαγγελματικοποιημένη κλαψούρα: απτή αντίσταση.

Οι φοιτητές, καθηγητές, και το προσωπικό του Middlesex, επέλεξαν να παρέμβουν στην "κρίση των Ανθρωπιστικών Επιστημών" αναλαμβάνοντας ένα κοινό χώρο σκέψης και πράξης με την αποφασιστικότητα να το κρατήσουν. Αυτό που εμπνέει είναι η κλιμάκωση του ριζοσπαστισμού τους σε απάντηση στην ξεροκαφαλιά της διοίκησης. Πρώτα κατέλαβαν μια αίθουσα συναντήσεων για να διαμαρτυρηθούν για την ακύρωση μιας συνάντησης, ζητώντας μια απτή εξήγηση για το κλείσιμο του Προγράμματός τους. Την επόμενη μέρα κατέλαβαν ολόκληρο το κτήριο, απαιτώντας ακύρωση της απόφασης. Σήμερα μια κόκκινη και μαύρη σημαία κυματίζει πάνω από ένα ενισχυμένο σαν οδόφραγμα Mansion House στο Middlesex, και στοχαστές από όλο το ΗΒ και την ηπειρωτική Ευρώπη προσέρχονται στην κατειλημμένη πανεπιστημιούπολη στο Trent Park για να συμμετάσχουν σε ένα ανοιχτό πρόγραμμα συμβάντων τέχνης, φιλοσοφίας και πολιτικής με την ονομασία Transversal Space.

Αυτή η αλληλουχία είναι τα προλεγόμενα σε κάθε μέλλουσα φιλοσοφία.

Δεν μπορούμε να βασιστούμε στην καλή θέληση των διοικούντων και των εταιριών που τους συμβουλεύουν να υπερασπιστούν την μεγάλη παράδοση της Ακαδημίας, ούτε να προσφέρουν προστατευμένους χώρους άγριας βλάστησης για τρόπους κριτικού αναστοχασμού που σίγουρα δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα του είδους τους. Δεν θα εξασφαλίσουμε το "μέλλον των ανθρωπιστικών επιστημών" με την ισχύ του καλύτερου επιχειρήματος ούτε μέσα από επικλήσεις ενός ανώτερου αγαθού από τα αγαθά. Αν η ίδια η δυνατότητα για φιλοσοφική δραστηριότητα μπορεί να επιβιώσει, τότε θα πρέπει με κάθε διαθέσιμο μέσο να το καταστήσουμε επιζήμιο να καταστρέφεται ο χώρος και ο χρόνος της αποφασιστικά μη παραγωγικής σκέψης. Αυτό που προμηνύει το Middlesex είναι ότι ο 21ος αιώνας είναι μια εποχή στην οποία οι υλικές συνθήκες για κάθε εφικτή σκέψη θα πρέπει να οικοδομηθούν, να απαλλοτριωθούν και να τύχουν υπεράσπισης από κοινές δυνάμεις.

Το εγχείρημα του Kant, στον πυρήνα της κριτικής νεωτερικότητας, ήταν η εξορία του δογματισμού μέσω της εξήγησης των συνθηκών κάθε εφικτής κατανόησης. Αλλά τώρα δεν είναι οι κριτικός αναστοχασμός αλλά οι ίδιες οι δογματικές λειτουργίες του κεφαλαίου που θέτουν το ερώτημα, quid juris?, στη φιλοσοφία. Το να υποβάλλουμε τον κριτικό ιδεαλισμό του Kant σε μια υλιστική ανατροπή σήμερα είναι επίσης το να αναγνωρίσουμε ότι οι συνθήκες για κάθε εφικτό φιλοσοφικό αναστοχασμό --κάθε αναστοχασμό για τις συνθήκες της εφικτής κατανόησης ή για οτιδήποτε άλλο-- θα εξαρτηθεί από υλικές δυνάμεις αντίστασης, απ' την οικοδόμηση χρόνων, χώρων, και μορφών ζωής που θα είναι ικανές να αντισταθούν ενάντια στην κενότητα της εξάλειψης της φιλοσοφίας.

“Οι φιλόσοφοι έχουν ως τώρα απλώς ερμηνεύσει τον κόσμο με διαφορετικούς τρόπους. Το ζήτημα είναι να τον αλλάξουμε." Η τωρινή κρίση της σχέσης της φιλοσοφίας με το κεφάλαιο σημαίνει ότι οι φιλόσοφοι πρέπει να αλλάξουν τον κόσμο για να μπορούν να τον ερμηνεύουν. Δεν είναι ότι η φιλοσοφία θα εξαλειφθεί από την πραγματική κίνηση της ιστορίας, από την έλευση-στο-είναι του κομμουνισμού, αλλά μάλλον ότι οι κοινο-ποίηση [communization] είναι πλέον η προϋπόθεση κάθε εφικτής φιλοσοφίας.

“Στη σφαίρα αυτής της επιστήμης μπορείς να καθορίσεις είτε τα πάντα είτε τίποτε", γράφει ο Kant στα Προλεγόμενα. Από την Καλιφόρνια στο Πουέρτο Ρίκο, το Λονδίνο, το Ζάγκρεμπ, την Ελλάδα: Θέλουμε τα πάντα.

Την ίδια ώρα, στο Τέξας έχουμε κάποιες κινητοποιήσεις φοιτητών διότι εκεί η επιστροφή στην [εκπαιδευτική] βαρβαρότητα είναι ακόμα εντονότερη, καθώς οι αντιστάσεις του λαού είναι ακόμα πιο πεσμένες - δείτε απόσπασμα από σχετικό άρθρο στο "Βήμα":

Δεν υπήρξε δουλεμπόριο, αλλά... «τριγωνικό εμπόριο στον Ατλαντικό». Ο καπιταλισμός μετονομάζεται σε «σύστημα ελεύθερης επιχειρηματικότητας». Και ούτε να σας περάσει από το μυαλό η θεωρία της εξέλιξης: τα παιδιά θα διδάσκονται ότι ο Θεός δημιούργησε τη Γη. Μπορεί να ακούγεται σαν κωμωδία, αλλά στην πραγματικότητα είναι οι βασικοί κανόνες επάνω στους οποίους οι δάσκαλοι θα βασίζουν στο εξής τη διδασκαλία στη δεύτερη μεγαλύτερη Πολιτεία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Επειτα από έντονες συζητήσεις που διήρκεσαν μήνες, το 15μελές σχολικό συμβούλιο του Τέξας ενέκρινε περισσότερες από 100 σελίδες νέων κανονισμών για τη διδασκαλία της Ιστορίας στην Πολιτεία. Οι αλλαγές καλύπτουν τα πάντα, από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου ως την «ορθή» ερμηνεία του αμερικανικού Συντάγματος. Ορίζουν, π.χ., ότι ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν θα πρέπει να συμπεριληφθεί στη λίστα με τους «πιο σπουδαίους Αμερικανούς όλων των εποχών».

Παράλληλα, η κάντρι μουσική, προσφιλής στον Νότο, θεωρείται σημαντικό πολιτιστικό ρεύμα, αλλά όχι και το χιπ-χοπ. Οι ομιλίες του Τζέφερσον Ντέιβις, προέδρου της συνομοσπονδίας του Νότου και υπέρμαχου της δουλείας, θα διδάσκονται μαζί με εκείνες του Αβραάμ Λίνκολν .

Το νέο σχολικό πρόγραμμα μετονομάζει τον αμερικανικό «ιμπεριαλισμό» σε «επεκτατισμό» και υποχρεώνει τους δασκάλους που διδάσκουν μεταπολεμική Ιστορία να λένε στους μαθητές ότι οι περιβόητες αντικομμουνιστικές διώξεις του γερουσιαστή Τζόζεφ Μακ Κάρθι τη δεκαετία του 1950 ίσως ήταν δικαιολογημένες.

Παλαιότερα οι μαθητές διάβαζαν για «το εμπόριο των σκλάβων από την Αφρική και την εξάπλωση της δουλείας». Στην ανανεωμένη έκδοση του σχολικού βιβλίου η λέξη «δουλεμπόριο» αντικαθίσταται από τη φράση «τριγωνικό εμπόριο στον Ατλαντικό».

Το 15μελές εκλεγμένο σχολικό συμβούλιο αποτελείται από οδοντιάτρους, νοικοκυρές και άλλους μη ειδικούς, χωρίς καμία εμπειρία στη διδασκαλία. Οι 10 Ρεπουμπλικανοί της επιτροπής υποστήριξαν με πάθος τις αλλαγές, σε αντίθεση με τους πέντε Δημοκρατικούς.

Με σχεδόν πέντε εκατομμύρια μαθητές, το Τέξας είναι η μεγαλύτερη αγορά σχολικών εγχειριδίων στη χώρα.