Η Δημοκρατία της Αρχαίας Αθήνας δεν αφορούσε όλους. Οι σκλάβοι, οι γυναίκες, οι μέτοικοι, αλλά και πολλοί άλλοι κάτοικοι της πόλης δεν είχαν δικαίωμα ψήφου.
Όμως σε σύγκριση με το τι επικρατούσε εκείνη την εποχή ήταν βήμα προόδου. Ήταν μάλιστα Άμεση Δημοκρατία, οπότε σε αυτό το σημείο πολύ καλύτερη από αυτή των χαραμοφάηδων της Βουλής.
Όμως οι Αθηναίοι καβάλησαν το καλάμι. Αυτό που τους έσωσε στη διάρκεια της Περσικής απειλής, δηλαδή η σωστές συλλογικές αποφάσεις, η ανάθεση της ηγεσίας σε άξιους στρατηγούς, αντικαταστάθηκαν από την υπερβολική αυτοπεποίθηση και τον ιμπεριαλισμό.
Οι Αθηναίοι λίγα χρόνια μετά ακούν αυτούς που θέλουν να ακούσουν. Ένας από αυτούς είναι ο Περικλής. Ο Περικλής είναι σίγουρα πιο ικανός από άλλους δημαγωγούς, όμως κι αυτός ξεχειλίζει από αυτό που θα ονομάζαμε σήμερα "εθνικισμό". Αυτό τον οδηγεί σε μια μοιραία απόφαση: Τη σύγκρουση με τη Σπάρτη, πρώην σύμμαχο και τώρα ξανά εχθρό της Αθήνας.
Η υπόθεση με το Μεγαρικό ψήφισμα έχει διχάσει τους Ιστορικούς. "Σύμφωνα με τον Διόδωρο το Σικελιώτη, ο Περικλής έβαλε τη χώρα σε πόλεμο για να αποφύγει τα οικονομικά σκάνδαλα που τον βάρυναν". Πιθανό. Όμως ο Περικλής πείθει τον κόσμο με ένα φαινομενικά ακαταμάχητο επιχείρημα: Αν υποχωρούσαν στο Μεγαρικό ζήτημα, η Σπάρτη θα απαιτούσε περισσότερα, έτσι η Αθήνα θα έχανε την ανεξαρτησία της.
Όμως ήταν η Αθήνα που επιτέθηκε στους συμμάχους της Σπάρτης, που στραγγάλιζε οικονομικά τα Μέγαρα. Για να το πούμε με ένα παράδειγμα οι ΗΠΑ έκαναν εμπάργκο σε σύμμαχο της ΕΣΣΔ και οι Σοβιετικοί καλούσαν να σταματήσουν.
Πράγματι υπήρχαν και άλλοι παράγοντες. Προσωπικοί, άλλα φλέγοντα ζητήματα, όπως η Ποτίδαια, όμως οι Σπαρτιάτες δεν πήγαν γυρεύοντας για καυγά. Στην ουσία ζήτησαν τα αυτονόητα, με κάποιες βέβαια υπερβολές. Όμως, αν βρίσκονταν λύση, πιθανότατα ο πόλεμος θα αποφεύγονταν. Οι Σπαρτιάτες δεν ήταν ηλίθιοι. Ήξεραν καλά τι σημαίνει μακροχρόνιος πόλεμος φθοράς και προτιμούσαν να τον αποφύγουν.
Πέρα από την ευθύνη του Περικλή, οι Αθηναίοι πήραν μια λάθος απόφαση. Διάλεξαν πόλεμο, ένα πόλεμο, που ακόμα κι αν νικούσαν θα έβγαιναν λαβωμένοι, όπως άλλωστε έγινε με τη Σπάρτη. Ίσως, αν μαζεύονταν, η Αθήνα θα άκμαζε πολλά χρόνια ακόμα. Θα έχανε την πρωτοκαθεδρία στην Ελλάδα, αλλά όχι όλα όσα κατάφερε με πολύ κόπο. Σίγουρα θα έχανε λιγότερα με μια έντιμη Ειρήνη.
Όμως η απόφαση ήταν ειλημμένη. Ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος έτσι πίστευαν όλοι. Με αυτό το σκεπτικό ενήργησαν και οι μεν και οι δε αναλόγως. Είναι ένα παράδειγμα τι γίνεται αν υπάρχει λάθος νοοτροπία. Ακόμα κι αν δεν υπήρχε ο Περικλής, δύσκολα οι Αθηναίοι θα πείθονταν.
Ο Περικλής ήταν παιδί της εποχής του, μεγαλωμένος στο Περιβάλλον μετά τους Περσικούς Πολέμους. Οι δημαγωγοί που τον διαδέχτηκαν ακολούθησαν φιλοπόλεμη πολιτική. Ακόμα όμως και όσοι διαφωνούσαν με κάποιες αποφάσεις, όπως ο Νικίας για τη Σικελική εκστρατεία, που αποδείχτηκε καταστροφική για την Αθήνα, υποτάσσονταν στη θέληση της πλειοψηφίας.
Κορόιδεψαν οι δημαγωγοί το λαό; Αναμφισβήτητα εκμεταλλεύτηκαν καταστάσεις. Όμως, αν ένας λαός πιάνεται κορόιδο τόσο εύκολα, είναι ικανός να αποφασίζει ο ίδιος;
Βλέπετε που πάει το πράγμα. Πιστεύω πως σε μια αληθινή Δημοκρατία η πλειοψηφία είναι υπεύθυνη και για τα καλά και για τα κακά. Πιστεύω πως ο κόσμος είναι ώριμος, εφόσον ψηφίζει, κι αν δεν είναι, οφείλει να ωριμάσει ο ίδιος κι όχι να ψάχνει σωτήρες ή αποδιοπομπαίους τράγους. Πρέπει κάποτε να αναλάβουμε την ευθύνη των πράξεων μας.
Δημοσίευση σχολίου