Αποκαλυπτική όσο χίλιες αναλύσεις, η φωτογραφία έκανε το γύρο του κόσμου με ταχύτητα αστραπής: ένας μοναχικός Ταγίπ Ερντογάν μιλά στο κινητό του τηλέφωνο, καθισμένος σ' ένα σκαμπό δίπλα στον πάγκο των αλλαντικών ενός σούπερ μάρκετ της πόλης Σόμα. Ήταν το μόνο ασφαλές σημείο που βρήκαν πρόχειρο οι σωματοφύλακες του προκειμένου να τον φυγαδεύσουν από τη μανία του πλήθους που κραύγαζε «παραιτήσου», «ψεύτη», «δολοφόνε» και απειλούσε κυριολεκτικά να τον λιντσάρει.
Πόσο γρήγορα μπορεί να περάσει κανείς το σύνορο ανάμεσα στο θρίαμβο και την ταπείνωση, θα αναλογιζόταν, ανάμεσα στον παστουρμά και τα τουρσιά, ο άνθρωπος που μόλις πριν από λίγες ημέρες είχε κατατροπώσει για πολλοστή φορά την αντιπολίτευση στις εκλογές και έπλεε πλησίστιος για την Προεδρία της Δημοκρατίας ενόψει των προεδρικών εκλογών του Αυγούστου.
Ήταν ο ίδιος ο Ερντογάν που προκάλεσε τη μοίρα του όταν αντέδρασε με τέτοιο κυνισμό, που άγγιζε τα όρια της αφασίας στο τραγικό εργατικό ατύχημα που στοίχισε τη ζωή τουλάχιστον 300 ανθρακωρύχων.
Οποιοσδήποτε στοιχειωδώς ισορροπημένος πολιτικός στη θέση του θα εμφανιζόταν συντετριμμένος στα μέσα ενημέρωσης, θα ζητούσε αμέσως τις παραιτήσεις των αρμόδιων υπουργών Εργασίας και Ενέργειας θα συγκροτούσε Εξεταστική Επιτροπή για τον καταλογισμό ευθυνών, προειδοποιώντας ότι θα πέσουν κεφάλια όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, και θα έθετε υπό επανεξέταση τις ληστρικές ιδιωτικοποιήσεις και τους κανονισμούς ασφαλείας στον ευαίσθητο αυτό τομέα.
Αντί γι' αυτά τα εντελώς αυτονόητα, ο Ερντογάν έβαλε τους συμβούλους του να αναζητήσουν μέσω. Google παρόμοια εργατικά ατυχήματα με ανάλογο ή και μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων, για να υποστηρίξει απέναντι σε ανθρώπους που δεν είχαν θάψει ακόμη τους νεκρούς τους -ανάμεσά τους κι ένα παιδί 15 χρονών.- ότι δεν έγινε, βρε αδελφέ, και τίποτα το ασυνήθιστο.
Ιδού η δήλωσή του, που έχει πάρει ήδη περίοπτη θέση στα χρονικά του πολιτικού κρετινισμού: «Υπάρχει στην Ιστορία κάτι που ονομάζεται εργατικά ατυχήματα. Ανέτρεξα στην Ιστορία της Βρετανίας. Το 1838, μετά την κατάρρευση ορυχείου, πέθαναν εκεί 204 άνθρωποι. Το 1866 πέθαναν 361 ανθρακωρύχοι. Σε έκρηξη το 1894 πέθαναν 290 άνθρωποι. Πάρτε την Αμερική, με όλη της την τεχνολογία. Το 1907 υπήρχαν 361 ανθρακωρύχοι νεκροί. Αυτά είναι συνηθισμένα πράγματα. Τα δυστυχήματα είναι στη μοίρα των ανθρακωρύχων. Σε αυτή τη δουλειά ο θάνατος καραδοκεί».
Εχθρός του ο κακός του εαυτός
Μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι... Θα χρειαζόταν η πένα του πρόσφατα θανόντος Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, συγγραφέα του περίφημου έργου "Το φθινόπωρο του πατριάρχη", για να διεκτραγωδήσει στο πρόσωπο του Ερντογάν την αλαζονεία, την παράνοια και την πλήρη απόσπαση από την πραγματικότητα που προκαλεί η μακρόχρονη αγκίστρωση στην εξουσία. Ο πολιτικός που μέσα σε δώδεκα χρόνια συνέτριψε τους πασάδες του Στρατού, συρρίκνωσε τους κεμαλικούς, αποκεφάλισε τους δικαστές και τους αστυνομικούς διευθυντές που έχωναν τη μύτη τους στα σκάνδαλα της κυβέρνησής του και στρίμωξε για τα καλά το παρακράτος της ισλαμικής Αδελφότητας Γκιουλέν γονάτισε τελικά απέναντι στον πιο αδυσώπητο εχθρό του, τον μόνο που του είναι αδύνατο να νικήσει ή έστω να τιθασεύσει: τον κακό εαυτό του! Εκείνον που τυφλώνεται από τη λάμψη των ίδιων των επιτυχιών του, μεθάει από τις δικές του φιλοδοξίες, αποδίδει κάθε κριτική σε συνωμοσίες σκοτεινών κέντρων, ενώ είναι ο ίδιος που προετοιμάζει, ασυνείδητα αλλά συστηματικά, την πολιτική του καταστροφή.
Η αρθρογράφος της τουρκικής εφημερίδας Hurriyet έγραψε ότι ο Ερντογάν έφτασε στη δική του «στιγμή Κατρίνα», παραπέμποντας στον ολέθριο για την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους χειρισμό της καταστροφής που άφησε πίσω του ο φονικός τυφώνας στη Νέας Ορλεάνης.
Η ίδια αλαζονεία, η ίδια απόσπαση από την πραγματικότητα, η ίδια περιφρόνηση του ανθρώπινου πόνου. Αλλά και η στιγμή της αλήθειας για ένα νεοφιλελεύθερο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, που εμφανιζόταν ως θαυματουργό ελιξίριο οικονομικής αναζωογόνησης μέχρις ότου δείξει σε όλο τον κόσμο τη σκοτεινή πλευρά ενός ανθρωποφαγικού καττιταλισμού-ζόμττι.
Το μέχρι πρότινος δημόσιο ανθρακωρυχείο στη Σόμα της Μαγνησίας ανήκει στην εταιρεία Soma Holding, έχοντας ιδιωτικοποιηθεί το 2005 επί κυβέρνησης Ερντογάν. Το 2012 ο ιδιοκτήτης της, Αλπ Γκιουρκάν, περηφανευόταν στη Hurriyet ότι χάρη στην ορθολογική διαχείριση επί των ημερών του το κόστος εξόρυξης έπεσε από τα 130 στα 23,8 δολάρια ανά τόνο. Βουλευτές της αντιπολίτευσης είχαν καταγγείλει καιρό τώρα ότι ο δραστικός περιορισμός του κόστους παραγωγής έκρυβε, μεταξύ άλλων, απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και επικίνδυνη χαλάρωση των μέτρων ασφαλείας. Ωστόσο η κυβέρνηση Ερντογάν επέμενε να εθελοτυφλεί.
Πριν από εννέα μήνες, ο υπουργός Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ, επισκέφθηκε το ανθρακωρυχείο στη Σόμα και είχε μόνο καλά λόγια για τα μέτρα ασφαλείας της επιχείρησης. Μόλις πριν από τρεις εβδομάδες, στις 29 Απριλίου, το κεμαλικό κόμμα CHP ζήτησε να συγκροτηθεί Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για την ασφάλεια των ορυχείων της Σόμα. Και πάλι η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) το απέρριψε.
Διαφθορά και απολυταρχισμός
Αυτή η πλήρης κάλυψη της κυβέρνησης Ερντογάν στον όμιλο Γκιουρκάν δεν φαίνεται να είναι τυχαία. Η εξορυκτική εταιρεία Soma Holding είχε στηρίξει την προπαγανδιστική εκστρατεία φιλανθρωπίας του ισλαμικού ΑΚΡ, μοιράζοντας σακιά με κάρβουνο που τα είχαν ανάγκη για να ζεσταθούν το χειμώνα.
Αναπόδραστα, ο φακός των ερευνών θα στραφεί στις σχέσεις μεταξύ ΑΚΡ και ομίλου Γκιουρκάν, φέρνοντας ξανά στην επιφάνεια τα σκάνδαλα δωροδοκιών και διαπλοκής που ταλανίζουν την κυβέρνηση Ερντογάν.
Προβλέψιμα, το τραγικό εργατικό ατύχημα και η ανερυθρίαστη κυνική αντιμετώπισή του από τον Ερντογάν πυροδότησαν καινούριο κύμα κινητοποιήσεων εναντίον της κυβέρνησής του. Τα συνδικάτα προχώρησαν σε γενική απεργία, ενώ διαδηλώσεις και συγκρούσεις με την αστυνομία ξέσπασαν στη Σόμα, την Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα, τη Σμύρνη και άλλες πόλεις.
Λάδι στη φωτιά έριξε η φωτογραφία που διαδόθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εμφανίζει στενό σύμβουλο του Τούρκου πρωθυπουργού να κλοτσάει διαδηλωτή που έχουν ακινητοποιήσει στο έδαφος τα τουρκικά ΜΑΤ. Στη συνέχεια, δικαιολογήθηκε λέγοντας ότι τον κλότσησε γιατί ήταν... αριστερός! Το αποκορύφωμα ήρθε όταν είδαν το φως της δημοσιότητας βίντεο και φωτογραφίες που απεικόνιζαν τον ίδιο τον Ερντογάν να χειροδικεί μέσα στο συνωστισμό και στα γιουχαίσματα εναντίον νέου, ωρυόμενος ότι ήθελε να τον εξευτελίσει.
Ακόμη κι αν ο Ερντογάν καταφέρει να επιβιώσει των ταραχών, η ζημιά απειλεί να επεκταθεί, διαβρώνοντας αθόρυβα αλλά μόνιμα την καρδιά της κοινωνικής του βάσης. Γιατί αυτή τη φορά εκείνοι που εξεγείρονται δεν είναι οι φοιτητές και η μορφωμένη μεσαία τάξη που κατέκλυζε το πάρκο Γκεζί και την πλατεία Ταξίμ στην Κωνσταντινούπολη• είναι οι εργάτες με τους καπνισμένους πνεύμονες και τα ροζιασμένα χέρια, οι γυναίκες με τις μουσουλμανικές μαντίλες, η «βαθιά Τουρκία» που μέχρι χθες αποθέωνε τον Ερντογάν και τώρα ωρύεται «κλέφτη, παραιτήσου»!
Με αυτά τα δεδομένα, το πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία εμφανίζεται και πάλι εξαιρετικά ομιχλώδες. Μετά τη σαρωτική νίκη του ΑΚΡ στις πρόσφατες τοπικές εκλογές, εθεωρείτο βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα διεκδικήσει την Προεδρία της Δημοκρατίας στην αναμέτρηση του Αυγούστου -για πρώτη φορά ο Πρόεδρος θα εκλεγεί απευθείας από το λαό- και ότι, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, θα κέρδιζε και αυτή τη μάχη.
Το συ-γκλονιστικό απρόοπτο όμως συνέβη και ο Ερντογάν κατέληξε να ισορροπεί επί ξυρού ακμής. Είναι αλήθεια ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός έχει καταφέρει στο παρελθόν να επιβιώσει σοβαρότατων κρίσεων, αλλά «μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη...».
Δημοσίευση σχολίου