20 Νοέμβρη 1946 Η σφαγή στην Ξηρόβρυση του Κιλκίς

Στις 20 Νοέμβρη του 1946 συνέβη μια από τις μεγαλύτερες σφαγές άμαχου πληθυσμού σε ένα χωρίο του Κιλκίς, την Ξηρόβρυση.

Όπως αναφέρει ο Ηλίας Μεταλλίδης (γεννημένος στην Ξηρόβρυση και μέλος του ΚΚΕ και της ΕΠΟΝ) στο βιβλίο του «Θυμόμαστε, Διδασκόμαστε, Προχωράμε»:

«Το χωριό Ξηρόβρυση, που βρίσκεται στο νομός Κιλκίς, πέντε χιλιόμετρα από την πόλη… ήταν ένα από τα οργανωμένα χωριά της περιοχής μας. Το χωριό δημιουργήθηκε το 1921 με την εγκατάσταση στην περιοχή αυτή των παλιννοστούντων Ποντίων, που βρέθηκαν στην Ελλάδα μετά τον ξεριζωμό τους από τα πάτρια εδάφη τους… το χωριό ήταν 100% οργανωμένο με αριστερές ιδέες, από την εποχή της δικτατορίας του Μεταξά που το ΚΚΕ βρισκόταν σε βαθιά παρανομία. Με την κήρυξη του πολέμου τα στελέχη του ΚΚΕ βγήκαν μπροστάρηδες και καλούσαν τον κόσμο σε αντίσταση στον εισβολέα».

Οι κάτοικοι της Ξηρόβρυσης συμμετείχαν μαζικά στο εργατικό κίνημα πριν τον πόλεμο αλλά και στον αντιφασιστικό αγώνα μέσα από το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ. Αυτός ήταν και ο πραγματικός λόγος που το χωριό βρέθηκε στο στόχαστρο των παρακρατικών φασιστών στο ξεκίνημα κιόλας του εμφυλίου. Μάλιστα ένας από τους αρχηγούς των ανταρτών της περιοχής, ο Π. Σαββίδης, καταγόταν από την Ξηρόβρυση.

Η αφορμή για τη σφαγή δόθηκε όταν στις 18 Νοέμβρη του 1946 αντάρτες του Κιλκίς επιτέθηκαν κατά της φρουράς του σιδηροδρομικού σταθμού των Μουριών. Η μάχη δεν κράτησε πολύ. Οι αντάρτες υποχώρησαν γρήγορα.
Αμέσως ειδοποιήθηκαν οι κάτοικοι της Ξηρόβρυσης για την πιθανότητα αντιποίνων και οι 300 από τους 450 διέφυγαν στο Κιλκίς.

Δυο μέρες μετά το περιστατικό των Μουριών οι παρακρατικές ομάδες του Λαζίκ (Λάζαρου Αβραμίδη) και τον Μπουντουβάκη (παλιοί δωσίλογοι ΠΑΟτζίδες που μετεξελίχθηκαν σε ΜΑΥδες μετά την επέμβαση των Άγγλων) μπλόκαραν τις δύο εξόδους του χωριού και επιδόθηκαν σε ένα πολύωρο όργιο δολοφονιών και καταστροφών. Κατέκαψαν πάνω από 100 σπίτια, σκότωσαν 47 αμάχους, στην πλειοψηφία τους γυναίκες και παιδιά και τραυμάτισαν πολλούς ακόμη. Τα περισσότερα θύματα βιάστηκαν κατ’ επανάληψη πριν δολοφονηθούν. Φυσικά το επίσημο κράτος που γνώριζε το γεγονός, δεν παρενέβη, αν και η Χωροφυλακή βρισκόταν πολύ κοντά.

Χαρακτηριστικό της αγριότητας της παρακρατικής συμμορίας είναι το γεγονός ότι πολλά από τα θύματα της επίθεσης αφού ξυλοκοπήθηκαν άγρια και βιάστηκαν, μεταφέρθηκαν στην πλατεία του χωριού και σφάχτηκαν στην κυριολεξία με μαχαίρια κατόπιν εντολής του Λαζίκ.

Ο Ηλίας Μεταλλίδης περιγράφει τα γεγονότα παραστατικά: «Αυτός είναι ο απολογισμός των σκοτωμένων 47 νεκροί, 20 τραυματίες. Το 80% των σπιτιών κάηκαν. Εκείνη τη νύχτα λαμπάδιασε όλο το χωριό Ξηρόβρυση. Οι άνανδροι με τα μαυρισμένα με κάρβουνο πρόσωπα για να μην αναγνωριστούν, τα φασιστόμουτρα των Γερμανών, οι προδότες της πατρίδας, εξόντωσαν ένα ολόκληρο χωριό, που έστειλε τα παλικάρια του στον Αλβανικό πόλεμο… Αυτοί οι σκοτωμένοι βοήθησαν στην Εθνική Αντίσταση με ό,τι μέσα και δυνάμεις είχε ο καθένας. Η εγκληματική συμπεριφορά αυτών των άνανδρων που αιφνιδιαστικά μπήκαν στο χωριό, που βίασαν μετά το σκοτωμό τα κοριτσάκια του Ρωσσίδη και του Σαββίδη, που σκότωσαν έγκυες γυναίκες και μωρά παιδιά, δείχνει ότι οι φονιάδες αυτοί δεν ήταν άνθρωποι αλλά ζώα χωρίς ψυχή»
Η θηριωδία συνεχίστηκε με την εισβολή της συμμορίας στο χωριό Κοκκινιά και τη δολοφονία 14 ακόμα αμάχων.

Στην Ξηρόβρυση έχει ανεγερθεί μνημείο με χαραγμένα τα ονόματα των νεκρών για να μείνει χαραγμένη στην μνήμη των σημερινών κατοίκων της περιοχής η θηριωδία του μαναρχοφασιστικού καθεστώτος που εγκαθιδρύθηκε στην Ελλάδα μετά τη Βάρκιζα και την αγγλική επέμβαση. Την Κυριακή 22 Νοεμβρίου , θα γίνει το ετήσιο μνημόσυνο των σκοτωμένων. Μετά, στις 11πμ, στο Πνευματικό Κέντρο του χωριού, θα μιλήσουν για το ντοκιμαντέρ “Γεια σας και καλή αντάμωση ως νικητές !”, που ετοιμάζουν, ο σκηνοθέτης και οι δημιουργοί του. Το ντοκιμαντέρ έχει θέμα την δράση του Ξηροβρυσιώτη , Ηλία Μεταλλίδη, λοχαγού του ΔΣΕ, στον Γράμμο.

Σ.Σ.

Ο Ηλίας Μεταλλίδης γεννήθηκε το 1925 στην Ξηρόβρυση του νομού Κιλκίς. Το 1943 έγινε μέλος του ΚΚΕ και της ΕΠΟΝ. Στη διάρκεια της Kατοχής είχε έντονη δράση στο απελευθερωτικό κίνημα. Κρατήθηκε στις φυλακές Παύλου Μελά όπου και βασανίστηκε βάναυσα από τους Γερμανούς αλλά κατάφερε να δραπετεύσει. Μετά τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ κυνηγήθηκε με αποτέλεσμα να ξαναβγεί στην παρανομία. 

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1946 εντάχτηκε στις δυνάμεις του ΔΣΕ. Στη διάρκεια τριών ετών έδωσε 114 μάχες και τραυματίστηκε τέσσερις φορές. Στον ΔΣΕ αποφοίτησε από τη σχολή ομαδαρχών στο αρχηγείο Μπέλλες και αργότερα από τη σχολή Πολιτικών Επιτρόπων. Στη συνέχεια, στάλθηκε για εκπαίδευση στην ΣΤ΄ Σχολή Αξιωματικών του ΔΣΕ όπου ονομάστηκε λοχαγός του ΔΣΕ. Τιμήθηκε με δύο μετάλλια ανδρείας για τη συμμετοχή του στη μάχη του χωριού Κάντσικο στις 4 Απριλίου του 1949 και στη μάχη Πατώματα του χωριού Λυκόραχη.

Το ντοκιμαντέρ "Γειά σας και καλή αντάμωση ως νικητές" είναι αφιερωμένο στην δράση του, με τους αντάρτες του ΔΣΕ στον Γράμμο.

Πηγή: "Αντίσταση στις γειτονιές"

Ενα ντοκιμαντέρ, που αφορά στη δράση του λοχαγού του ΔΣΕ, τιμημένου με δυο μετάλλια ανδρείας, σύντροφου Ηλία Μεταλλίδη, βρίσκεται στα τελευταία στάδια της επεξεργασίας του. Για την προβολή του υπάρχει αυτός ο ιστότοπος.