Κώστας Μουντάκης: Ένας μεγάλος κρητικός λυράρης και δάσκαλος, ένας ταπεινός άνθρωπος! Έφυγε, σαν σήμερα, πριν από 28 χρόνια, στις 31 Γενάρη 1991 στα 65 του χρόνια!
«….πήγα ένα βράδυ σε ένα μικρό μαγαζί στο Ηράκλειο. Εκεί άκουσα για πρώτη φορά ένα λυράρη ο οποίος μου έκανε μεγάλη εντύπωση κι όπως αποδείχτηκε άλλαξε τη ζωή μου». Έτσι ξεκινάει την διήγηση ο Ιρλανδός καλλιτέχνης και λυράρης Ross Daly σε κάποιο σημείωμα του και συνεχίζει..«…φυσικά συνειδητοποίησα αμέσως την απαράμιλλη τεχνογνωσία του οργάνου αυτού και εντυπωσιάστηκα, αλλά δεν ήταν εκείνο στο οποίο οφειλόταν η αγαλλίαση που ένοιωσα ακούγοντας το παίξιμο του…Υπήρχε προφανώς κάτι άλλο που λειτουργούσε σε υψηλότερο επίπεδο από την απλή δεξιοτεχνία… Η μουσική που έπαιζε αυτός ο άνθρωπος ήταν από τη μια πλευρά πολύπλοκη κι ευαίσθητη και από την άλλη απλή και άμεση. Αυτός ο άνθρωπος ήταν φυσικά ο Κώστας Μουντάκης, μοναδικό φαινόμενο στο χώρο της μουσικής κι εκείνος που έμελλε, προς μεγάλη μου τύχη να γίνει δάσκαλος και φίλος μου για δεκαέξι χρόνια…»
Ο Μουντάκης ήταν γεννημένος για το όργανο, τη λύρα, ήταν πηγή αστείρευτη για την κρητική μουσική, επισημαίνει ο για εικοσιδύο χρόνια συνεργάτης του, Νίκος Μανιάς. Ο για είκοσι και πλέον χρόνια συνεργάτης του,Γιάννης Ξυλούρης, τονίζει «..ότι έκανε καλές διασκεδάσεις. Γλεντούσε ο κόσμος ενώ ο ίδιος ήταν ευχάριστος με αίσθηση του χιούμορ και του όμορφου πειράγματος. Όταν έπαιζε του άρεσε να είναι σωστός και αυστηρός. Προσηλωνόταν στο όργανο του κι εγώ στο δικό μου δημιουργώντας έτσι καλή ατμόσφαιρα κι ο κόσμος άκουγε κατανυχτικά. Ήταν μεγάλος σολίστας στη λύρα… Είχε τέτοιες συνθετικές ικανότητες που εμπνεόταν από πολλά πράγματα, από τη φύση, από ανθρώπινες στιγμές και συναισθήματα, από τα γεγονότα, τις κοινωνικές καταστάσεις, την ιστορία κ.τ.λ…πάντα σκεφτόταν τη δημιουργία…ταξιδεύαμε κι αυτός έγραφε. Είχε πάθος με την Κρήτη που ξεπερνούσε τα όρια. Ήταν ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος και δημιουργός. Είχε μεγάλη καρδιά. Ήθελε να βλέπει τον κόσμο να εκπληρώνει τα όνειρα του για ένα καλύτερο αύριο και δεν κρατούσε κακία σε κανένα».
Το έργο του είναι τεράστιο σε όγκο και ποιότητα. Η πλούσια δισκογραφία σε δίσκους 78, 45, 33 στροφών και οι ζωντανές ηχογραφήσεις που ξεπηδούν από τα χέρια των μερακλήδων και των ειδικών είναι κειμήλια ανεκτίμητου αξίας. Την ίδια αξία έχουν και οι ανέκδοτες ηχογραφήσεις που υπάρχουν στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Είναι από εκείνους που συνέβαλαν τα μέγιστα στην ίδρυση του Πανεπιστημίου, όπως είχε πει πριν αποχωριστεί το μάταιο κόσμο, ο καθηγητής Γεώργιος Αμαριανάκης. Ενδιαφέρθηκε κυρίως για τον τομέα θεατρολογίας -μουσικολογίας έχοντας νοιώσει την ανάγκη ύπαρξης στην Κρήτη, ενός τέτοιου τμήματος.
Η φήμη του απλώθηκε όχι μόνο στην Κρήτη αλλά και στην Αθήνα και στο πανελλήνιο ενώ ταξίδεψε πολλές φορές στα πέρατα του κόσμου που παράλληλα με τις εμφανίσεις του εξέδωσε και δισκογραφικές εργασίες. Το 1975 επισκέφτηκε την Ινδία συνειδητοποιώντας ευρύτερες πολιτιστικές παραδόσεις και την ανάγκη για μουσική παιδεία. Το 1976 ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της μουσικοσυνθέτριας, Ελένης Καραίνδρου, και βοήθησε στα μαθήματα εκμάθησης παραδοσιακών οργάνων. Τρία χρόνια αργότερα ίδρυσε την πρώτη σχολή λύρας στο Ηράκλειο για να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες πόλεις του νησιού και η Αθήνα. Μέχρι το τέλος της ζωής του που ήρθε σχετικά γρήγορα, σε ηλικία 65 χρονώ, τον προβλημάτιζε η μέθοδος διδασκαλίας της λύρας. Η μέθοδος και ζωντανές ηχογραφήσεις από τα μαθήματα εκδόθηκαν αργότερα από το γιο του Μάνο και αποτελούν πολύτιμη κληρονομιά. Εκατοντάδες παιδιά μυήθηκαν στα μυστικά της λύρας αλλά και πόσοι καλλιτέχνες δεν μαθαίνουν τα μυστικά της κρητικής μουσικής μελετώντας το έργο του και κάνοντας δημιουργικές αναλήψεις;
Ο λαϊκός τροβαδούρος γεννήθηκε στον Αλφά Μυλοποτάμου το 1926. Τα χρόνια ήταν δύσκολα και από το 1952 μέχρι το 1967 δούλεψε σαν εργάτης στο εργοστάσιο λιπασμάτων της Δραπετσώνας. Μέσα στις δύσκολες συνθήκες, στις γαλαρίες, ο Μουντάκης σκεφτόταν διαρκώς την δημιουργία σημειώνοντας τις σκέψεις και τις ιδέες του σε κομμάτια χαρτί που έσκιζε από τα χάρτινα τσουβάλια των λιπασμάτων. Κι όμως έλεγε σε κάθε κατεύθυνση «…οτιδήποτε ξεκινά με γνώμονα, με βάση, με πρωταρχικό σκοπό την ύλη –το επάγγελμα και μόνο- και δεν έχει συναίσθημα, ποτέ δεν πάει καλά, δεν θα φτάσει στο έπακρο… Ας ξεκινάμε με το -όχι πόσο θα πουλήσω, τι θα πάρω- αλλά τι θα προσφέρω, τι θα μείνει». Αυτός είναι ο μεγάλος δάσκαλος, κορυφαίος ερμηνευτής, απαράμιλλος δεξιοτέχνης και στιχοπλόκος αλλά και μοναδικός συνθέτης.
Αισθανόταν περήφανος που διάλεξε να υπηρετήσει με πάθος τη μουσική του λαού και όχι όπως λέει ο ίδιος «τη μουσική των λογίων και περισπούδαστων καλαμαράδων. Ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου το λαό της Κρήτης που τόσα χρόνια μου δίνει απλόχερα την αγάπη του».
Σε ότι κι αν άγγιζε έδινε πνεύμα, ζωή και φως. Σαν κορυφαίος έλληνας λαϊκός δημιουργός κουβαλούσε παραδόσεις αιώνων, εμπειρίες γενεών, αποστάγματα σοφίας απείρων δοκιμών και πειραματισμών. Πότε ξαναέφερνε στο φως, μέσα από τον εαυτό του, τους κρυμμένους θησαυρούς των λαϊκών παραδόσεων και πότε δημιουργούσε εντελώς νέες συνθέσεις. Μελετώντας τους θησαυρούς που μας άφησε κληρονομιά θα λέμε και θα ξαναλέμε ότι θα ζει για πάντα δια μέσου του έργου του!
Δημοσίευση σχολίου