Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ: Ο Αρης Βελουχιώτης υπέγραψε "εικονική δήλωση μετανοίας" νομίζοντας ότι αυτή ήταν εντολή από τον Ν. Ζαχαριάδη

Του Γ. Γ.

Αναμφισβήτητα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι 4 τόμοι του Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ειδικά για όσους/ες ενδιαφέρονται για την ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος στην χώρα μας.

Θα παραθέσουμε ένα κεφάλαιο που ασχολείται με μια πολύ δύσκολη εποχή που πέρασε το ΚΚΕ στην εποχή της δικτατορίας του Μεταξά.
Ηταν τότε που ο υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας Κωνσταντίνος Μανιαδάκης βασιζόμενος στην συνεργασία κάποιων στελεχών του ΚΚΕ που κατέληξαν χαφιέδες κατάφερε καίρια χτυπήματα στον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ φτιάχνοντας ασφαλίτικη Κ.Ε και εκδίδοντας πλαστό "Ριζοσπάστη".

Το παρακάτω κείμενο, παρουσιάζει κατά την γνώμη μας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί εκτός των άλλων το ΚΚΕ ασπάζεται επίσημα την άποψη ότι η δήλωση μετανοίας που υπέγραψε ο Αρης Βελουχιώτης όταν βρισκόταν στις φυλακές της Κέρκυρας ήταν μια "εικονική" δήλωση. Οτι δηλαδή ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ εξαπατήθηκε από το καθοδηγητικό στέλεχος του ΚΚΕ Μ. Τυρίμο, ο οποίος είχε περάσει στην υπηρεσία της ασφάλειας και υπέγραψε την δήλωση νομίζοντας, ότι αυτή ήταν εντολή από τον Ν. Ζαχαριάδη.

Αυτή δεν είναι καινούργια άποψη του ΚΚΕ. Είχε δημοσιευτεί πριν κάποιο καιρό και στον "Ριζοσπάστη" και μάλιστα την θέση αυτή την χαρακτηρίζαμε "προβληματική" και την σχολιάζαμε σε ανάρτησή μας. Εχει άλλη βαρύτητα όμως να διατυπώνεται στο Δοκίμιο Ιστορίας του Κόμματος.

Ας δούμε το σχετικό κεφάλαιο που αναφέραμε:

Δημιουργία της «Προσωρινής Διοίκησης» («ΠΔ»)

Αμέσως μετά την σύλληψη του Σιάντου και του Σκαφίδα κι ενώ συγκροτούταν η «Παλαιά ΚΕ», ο υφυπουργός Δημόσιας Ασφάλειας Κωνσταντίνος Μανιαδάκης και οι επικεφαλής της Υπηρεσίας Δίωξης του Κομμουνισμού, Σπύρος Παξινός και Νίκος Χαραλαμπίδης ετοίμαζαν το δικό τους «καθοδηγητικό όργανο του ΚΚΕ», μια άλλη «ΚΕ», τα νήματα της οποίας θα κινούσαν οι ίδιοι.

Πριν ακόμα ολοκληρωθούν τα σχέδια τους, κυκλοφόρησε στις αρχές Δεκέμβρη του 1939, ένα δελτίο με την υπογραφή «Προσωρινή Διοίκηση» («ΠΔ») που κατήγγειλε τη «σπείρα Μάθεση – Παπαγιάννη» και ανακοίνωνε ότι αυτή (η ΠΔ) εκπροσωπούσε το ΚΚΕ.

Για την επίτευξη τους στόχου τους Μανιαδάκης – Παξινός κλπ αξιοποίησαν τη δραστήρια συμμετοχή στελεχών του ΚΚΕ που είχαν γίνει πράκτορες της Κρατικής Ασφάλειας.
Πρόκειται για τον Μιχάλη Τυρίμο, μέλος της ΚΕ και πρώην βουλευτή του Παλλαϊκού Μετώπου στη Λέσβο, ο οποίος είχε φύγει από την Κέρκυρα έχοντας υπογράψει δήλωση μετανοίας τον Ιούνη του 1939. Ακόμα, τους Τηλέμαχο Μύτλα, Δημήτρη Κουτσογιάννη ή Δημητριάδη (φέρεται να ήταν πράκτορας της Ασφάλειας από το 1927), Δημήτρη Μαύρο, Δημήτρη Μαλιτσικιώτη, Πανόραμα (ψευδώνυμο), στη συνέχεια τον Γιάννη Μιχαηλίδη, μέλος του Π.Γ.
Ορισμένο ρόλο στη συγκρότηση της «ΠΔ», δίχως να είναι μέλος της έπαιξε και ο βουλευτής Πειραιά Μανώλης Μανωλέας που έγινε όργανο του καθεστώτος και την περίοδο της Κατοχής, προπαγανδιστής του φασισμού.

Ταυτόχρονα ο Μανιαδάκης μετέφερε τον Ζαχαριάδη από την Κέρκυρα στην Ασφάλεια Αθηνών, προκειμένου να τον συνδέσουν με τον Μιχαηλίδη, δηλαδή με την Ασφάλεια. Ο Μιχαηλίδης είχε αποφυλακιστεί μετά από δήλωση μετανοίας που υπέγραψε κατ’ εντολή του Ν. Ζαχαριάδη, του Β. Νεφελουδη και του Δ. Παρτσαλίδη, για να βγει και ν’ ανασυγκροτήσει την ΚΕ του Κόμματος, που ο Νίκος Ζαχαριάδης θεωρούσε ότι ήταν διαβρωμένη από τον Μάθεση.
Η ενέργεια ήταν παράτολμη και οπωσδήποτε λαθεμένη, αφού ήταν βέβαιο ότι ο Μιχαηλίδης θα βρισκόταν υπό την άγρυπνη παρακολούθηση της Ασφάλειας. Τελικά ο Μιχαηλίδης, συνελήφθη, λύγισε και συνεργάστηκε με την Ασφάλεια.

Σύμφωνα με κείμενο του Πάνου Τσαρού, που βρίσκεται στο Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ, το τέχνασμα της εικονικής δήλωσης, αλλά με προβοκατόρικο τρόπο, χρησιμοποίησε ο Τυρίμος προκειμένου να υπογράψει δήλωση μετανοίας ο Αρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας).

Ο Τυρίμος μετέφερε στον Αρη δήθεν «εντολή» του Ν. Ζαχαριάδη με την οποία ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ τον καλούσε να υπογράψει δήλωση προκειμένου να βγει από τις φυλακές της Κέρκυρας και να συμβάλει στην ανασυγκρότηση των Κομματικών Οργανώσεων.
Το γεγονός αυτό «μας αφηγήθηκε ο Διαμαντής παρουσία του Πελοπίδα, του Βλαχάβα και Θ. Γκούζελου, όταν ανταμώσαμε στο σπίτι μας το Δεκέμβρη του 1946, στην περίοδο του ΔΣΕ», έγραψε ο Πάνος Τσαρός.
Συνεχίζοντας, γράφει ότι ο Διαμαντής αφηγήθηκε τα παρακάτω: «Μια τέτοιου είδους εντολή είναι και για τον Θανάση Κλάρα (Αρη) που ποτέ δεν είχε δοθεί, που αργότερα έγινε αντιληπτό από τον Κλάρα, όταν προσπάθησαν να τον δέσουν με την Προσωρινή Διοίκηση, αλλά ήταν πλέον αργά, εδώ το επιβεβαίωσε (σημ Δοκιμίου: ο Τυρίμος) στην ανάκριση που του έκανε ο Βελουχιώτης, ότι τον είχαν εξαπατήσει (…). Γι’ αυτό και η αγανάκτηση του Αρη ήταν δικαιολογημένη».

Όταν αργότερα (1944) ο Τυρίμος συνελήφθη στην Χαλκίδα από τη Λαϊκή Πολιτοφυλακή, η οποία τον παρέδωσε στον ΕΛΑΣ, έγραψε σε έκθεση του προς την ΚΕ: «Την ΠΔ την πατρονάριζα θεωρητικά εγώ αναμφισβήτητα. Δεν μπορούσε όμως να στηριχθεί σε καμιά περίπτωση χωρίς τις οργανώσεις τις 4 που είχε φτιάξει η ΓΑ (σημ Δοκιμίου: Γενική Ασφάλεια), χωρίς το κύρος του Μιχαηλίδη και δίχως το μπέρδεμα των παιδιών του εξωτερικού …»

Τα «παιδιά του εξωτερικού» στα οποία αναφερόταν ο Τυρίμος, ήταν οκτώ στελέχη του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ που γύρισαν στην Ελλάδα από την Σοβιετική Ενωση όπου είχαν σταλεί να σπουδάσουν στο ΚΟΥΤΒ (γι’ αυτό λέγονται και ΚΟΥΤΒηδες). Ορισμένοι από αυτούς (εκείνοι που η ασφάλεια είχε εντάξει στους σχεδιασμούς της) έπαιξαν άθελα τους το παιχνίδι της συγκρότησης και τη δράση της «ΠΔ».

Το βράδυ της Παρασκευής 9 Γενάρη 1940 σε κάποιο απόμερο σπίτι στα Πατήσια, άρχισε τις εργασίες της η «σύσκεψη στελεχών του ΚΚΕ» Αθήνας – Πειραιά.
Στη σύσκεψη συμμετείχαν 23 άτομα (ανακοινώθηκε ότι ήταν 15 από την Κομματική Οργάνωση Αθήνας (ΚΟΑ), 4 από την Κομματική Οργάνωση Πειραιά (ΚΟΠ) και 4 από τη ΟΚΝΕ Πειραιά). Συμμετείχαν οι χαφιέδες Δημήτρης Κουτσογιάννης, Τηλέμαχος Μύτλας, Δημήτρης Μαλιτσικιώτης και Δημήτρης Μαύρος. Επίσης σύμφωνα με τον Μιχαηλίδη συμμετείχαν οι ΚΟΥΤΒηδες Μιλτιάδης Τιμογιαννάκης, Ολγα Μπακόλα και Στρατής Καραφύλλας, καθώς και άλλοι ανύποπτοι κομμουνιστές και κομμουνίστριες.

Την εισήγηση του Κουτσογιάννη είχε ετοιμάσει ο Τυρίμος, ανακατεύοντας τεχνηέντως δικές του απόψεις και θέσεις της ΚΔ, που μετέφερε η Μπακόλα. Ως προς το ζήτημα του πολέμου η σύσκεψη κατέληξε στα παρακάτω:
«α) Η φασιστική Ιταλία πρόκειται να χτυπήσει τα Βαλκάνια. Πίσω από τους επιθετικούς της σκοπούς βρίσκονται οι Αγγλογάλλοι που θα τους παραχωρήσουν τα Βαλκάνια για να εξαγοράσουν τη μη συμμετοχή τους στον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας. Αν η Ιταλία χτυπήσει την Ελλάδα υποκινούμενη από τους Αγγλογάλλους, είναι βέβαιο ότι η Βασιλομεταξική δικτατορία δε θα αντιδράσει. Οπότε είναι χρέος των κομμουνιστών να αντισταθούν σ’ αυτή την εθνική προδοσία, καθώς και επίσης και να δουλέψουν για τη δημιουργία ενός γερού και ουδέτερου Βαλκανικού Μπλοκ.
β) Αν όμως η δικτατορία αποφασίσει να αντισταθεί στην επίθεση των φασιστών –ιμπεριαλιστών, τότε το ΚΚΕ θα καλέσει το λαό σε γενικό ξεσήκωμα κατά της επιδρομής, θα βοηθήσει επομένως την κυβέρνηση Μεταξά. Καθήκον επομένως του ΚΚΕ είναι να προπαρασκευάσει και να διαφωτίσει από τώρα τον λαό, για το ενδεχόμενο να βρεθεί η Ελλάδα μπλεγμένη σε πόλεμο κατά του Αξονα».

Οσο αφορά το οργανωτικό ζήτημα, η σύσκεψη αποφάσισε τη διαγραφή των Μάθεση – Παπαγιάννη και τη συγκρότηση της «προσωρινής Διοίκησης» («ΠΔ»), που αποτελούσαν οι Κουτσογιάννης, Μαύρος, Τιμογιαννάκης, Μαλιτσικιώτης, Καραφύλλας και Μπακόλα. Ο Τιμογιαννάκης, μάλιστα, ανέλαβε Γραμματέας της «Διοίκησης του Κόμματος». Ταυτόχρονα αποφασίστηκε η έκδοση «Ριζοσπάστη» της «ΠΔ».

Με τη δημιουργία της «Προσωρινής Διοίκησης» η κυβέρνηση Μεταξά πετύχαινε πολλούς στόχους: Πρώτα και κύρια εμφάνιζε τη γραμμή του Κόμματος απέναντι στον επερχόμενο πόλεμο στην κατεύθυνση που βόλευε το κράτος και την κυβέρνηση. Ακόμα: Συγκροτούσε ένα «ΚΚΕ» που καθοδηγούσε η Ασφάλεια και ταυτόχρονα σκόρπιζε σύγχυση στους κομμουνιστές. Διέβαλλε τίμια στελέχη του ΚΚΕ και όξυνε τη χαφιεδοφοβία, ενώ κατάφερνε στο Κόμμα ένα πρωτοφανές στα χρονικά πολιτικό, οργανωτικό και ηθικό πλήγμα.

Στις 25 Γενάρη 1940, η «Παλαιά ΚΕ» με ανακοίνωση στο «Ριζοσπάστη», κατήγγειλε την έκδοση του πλαστού «Ριζοσπάστη» και τα όργανα του Μανιαδάκη.

Στις 20 Ιούλη 1940, η «Παλαιά ΚΕ» δημοσίευσε «Εκκληση προς τα μέλη του Κόμματος και της Κομμουνιστικής Νεολαίας – Προς τους συμπαθούντες και όλους τους εχθρούς της δικτατορίας» με την οποία κατήγγειλε την κυβέρνηση Μεταξά ότι «σκαρώνει η ίδια ένα δικό της ΚΚΕ».