Γυναίκα, δασκάλα, κομμουνίστρια, αγωνίστρια της Αντίστασης ενάντια στους ναζί και τους Βούλγαρους καταχτητές αλλά και για τα ίσα δικαιώματα των σλαβόφωνων της Μακεδονίας, η Ειρήνη Γκίνη ή Μίρκα Γκίνοβα βρέθηκε στη δίνη των γεγονότων.
Είναι γνωστή ως η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε στην Ελλάδα με απόφαση στρατοδικείου.
Στην ιστορία της Βόρειας Μακεδονίας ανήκει στο πάνθεον των ηρώων του μακεδονικού λαού σηματοδοτώντας τον αγώνα για την εθνική του χειραφέτηση. Διπλό όνομα, διπλή μνήμη αλλά και πολλαπλές ταυτότητες για τη γυναίκα αυτή, της οποίας το όνομα ακούστηκε ύστερα από δεκαετίες σιωπής στην ομιλία του πρωθυπουργού στην ολομέλεια της Βουλής.
Η Ειρήνη Γκίνη γεννήθηκε στα Ξανθόγεια (Ροσίλοβο) της Εδεσσας. Καταγόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια «ντόπιων». Από μικρή έμεινε ορφανή από μάνα. Ομως κατόρθωσε να αποφοιτήσει από το διδασκαλείο της Καστοριάς και διορίστηκε σε χωριό της περιοχής.
Η νεαρή δασκάλα άφησε καλές εντυπώσεις και ήταν αγαπητή στους μαθητές και στις οικογένειές τους που την αποκαλούσαν η «καλή δασκαλίτσα».
Στην Κατοχή από το 1942 οργανώθηκε στο κομμουνιστικό κόμμα και μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ και στη συνεχεία του ΕΛΑΣ πολέμησε ενεργά τους ναζί καταχτητές αλλά και τους Βούλγαρους κομιτατζήδες.
Η ιστορία τη θέλει να συμμετέχει στη μάχη στου Μουχαρέμ Χάνι κοντά στην Εδεσσα τον Αύγουστο 1944 και την ανατίναξη γερμανικής αμαξοστοιχίας, αλλά και να αγωνίζεται ενάντια στις φιλοβουλγαρικές οργανώσεις Κομιτάτο και Οχράνα του αυτονομιστή Αντόν Κάλτσεφ.
Οι σλαβόφωνοι της δυτικής Μακεδονίας, γύρω στις 250.000 στις αρχές του 20ού αιώνα, «ρευστής [εθνικής] συνειδήσεως» κατά τις τυποποιημένες εκθέσεις των ελληνικών αρχών, αποτελούσαν μήλον της έριδος ανάμεσα στην Ελλάδα, τη Σερβία και τη Βουλγαρία. Στον μεσοπόλεμο ήπια ή βίαια είχαν υποστεί την αφομοιωτική διαδικασία του ελληνικού κράτους.
Στην Κατοχή οι «ανεπιθύμητοι αυτοί συμπατριώτες» ταυτίστηκαν άλλοι με την ΕΑΜική αντίσταση και το ΚΚΕ διεκδικώντας ίσα δικαιώματα για τους Σλαβομακεδόνες, όπως η Γκίνη, ενώ άλλοι αμφισβήτησαν την ελληνική κυριαρχία είτε στελεχώνοντας το Κομιτάτο είτε προπαγανδίζοντας ιδέες περί αυτονόμησης της Μακεδονίας.
Μετά την Απελευθέρωση η Γκίνη ακολούθησε την πορεία των στελεχών της Αντίστασης και του ΚΚΕ που υπέστησαν το βάρος της λευκής τρομοκρατίας μετά τη Βάρκιζα.
Υπό τη σκέπη της νεοσύστατης Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και μέσα σε κλίμα ανασφάλειας από τις απειλές των παρακρατικών αλλά και συντροφικής καχυποψίας συστάθηκε στις 23 Απριλίου 1945 ο ΝΟΦ, το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο των Σλαβομακεδόνων.
Υστερα από μια πρώτη περίοδο με αποσχιστικές τάσεις, από τον Οκτώβριο 1946 και μετά αποτέλεσε οργανικό μέρος του ΔΣΕ ασπαζόμενο την ιδεολογική πλατφόρμα του ΚΚΕ για παροχή δικαιωμάτων στους Σλαβομακεδόνες και υπαγόμενο στις εντολές της κομματικής καθοδήγησης. Το ζήτημα της αυτοδιάθεσης της Μακεδονίας και της ένωσης τριών τμημάτων της ήταν εκτός κομματικής γραμμής ΚΚΕ και αποτελούσε σημείο τριβής ΚΚΕ και ΝΟΦ.
Η Γκίνη εργάστηκε ως καθοδηγητικό στέλεχος της Αντιφασιστικής Ενωσης Γυναικών, γυναικείας οργάνωσης του ΝΟΦ και μέλος αργότερα της Πανελλήνιας Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών. Παράλληλα, ήταν από τους οργανωτές του νέου αντάρτικου στην Εδεσσα.
Το καλοκαίρι του 1946 η Γκίνη μαζί με άλλα τοπικά πολιτικά στελέχη του ΚΚΕ και του ΝΟΦ συνελήφθη. Με συνοπτικές διαδικασίες καταδικάστηκαν σε θάνατο με την κατηγορία του «συμμορίτη» και «πράκτορα του σλαβισμού».
Η εκτέλεσή τους, μία από τις πρώτες αιματηρές εκατόμβες κομμουνιστών, έγινε στις 26 Ιουλίου 1946 στις 5 το πρωί. Η Γκίνη ήταν η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε. Μπροστά στο απόσπασμα επέδειξε ψυχραιμία «έψαλλε τον ύμνον της Τρίτης Διεθνούς και εζητοκραύγαζεν υπέρ του ΚΚΕ», όπως ανέφερε ανακοινωθέν του υπουργείου Δημοσίας Τάξης.
Για δεκαετίες το όνομα της Γκίνη, όπως και άλλων αγωνιστών της Αντίστασης και του ΔΣΕ, πόσο δε μάλλον της «ακατονόμαστης μειονότητας», ήταν καταδικασμένο σε εκούσια λήθη. Στα χρόνια που πέρασαν η προσπάθεια ονοματοδότησης δρόμων με το όνομά της συνάντησε έντονες αντιδράσεις από την κεντρική εξουσία παρά τις αποφάσεις τοπικών παραγόντων.
Στους μύθους και θρύλους του εγκαταλειμμένου πια χωριού της συγκαταλέγεται το «σεντούκι της Μίρκας», η κληρονομιά που άφησε η καπετάνισσα θαμμένη κάπου στο χωριό και που, όπως λέγεται, περιέχει χειρόγραφα, προσωπικά της αντικείμενα και πίνακες μιας και η ίδια ήταν δασκάλα και ζωγράφος.
Η πραγματική/υπαρκτή όμως κληρονομιά της Ειρήνης Γκίνη είναι η ξεχωριστή προσωπικότητά της. Είχε ζήσει ανεξάρτητη σε μια φτωχή και συντηρητική κοινωνία, με πίστη στα ιδανικά της και κυρίως με μια θαρραλέα και ανυποχώρητη στάση αψηφώντας τον θάνατο.
Δημοσίευση σχολίου