Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1898 ο Μπέρτολτ Μπρεχτ. Αφιέρωμα

Τι περιμένετε; Ότι οι κουφοί παραχωρήσεις θα σας κάνουν; 
Κι ότι οι αχόρταγοι κάτι θε να σας δώσουν! 
Οι λύκοι θα σας ταΐσουνε αντί να σας καταβροχθίσουν! 
Από φιλία. 
Θα σας προσκαλέσει η τίγρη να της βγάλετε τα δόντια, τέτοια περιμένετε! 

 Μπέρτολτ Μπρεχτ 

Σαν σήμερα στις 10 Φλεβάρη το 1898 γεννήθηκε στο Αουγκσμπουργκ της Βαυαρίας ο μεγάλος ποιητής, πεζογράφος, δραματουργός, θεωρητικός, σκηνοθέτης και δάσκαλος, Μ. Μπρεχτ.
Στρατευμένος στο μαρξισμό, πρωτοπόρος επαναστάτης, με ένα τεράστιο έργο που παραμένει διαχρονικά επίκαιρο.

Θυμίζουμε τα λόγια του συνθέτη των μπρεχτικών τραγουδιών και φίλου του Μπρεχτ, Χανς Αϊσλερ: «Οταν μιλάμε για τον Μπρεχτ, είμαστε σε θέση μάχης, ιδιαίτερα στις καπιταλιστικές χώρες. Αγωνιζόμαστε για τον Μπρεχτ. Είναι αναγκασμένοι να καταπιούν τον Μπρεχτ και δεν πρέπει να τους επιτρέψουμε να τον καταπιούν παρά μονάχα ολόκληρο, μαζί με τ' αγκάθια».

Παραθέτουμε δυο βίντεο από το Επιστημονικό συνέδριο που οργάνωσε η Κ.Ε του ΚΚΕ τον Απρίλη του 2013 με τίτλο:: «Μπέρτολτ Μπρεχτ: Για τους σεισμούς που μέλλονται να 'ρθούν».

"Ύμνος της διαλεχτικής":

Το άδικο βαδίζει σήμερα με σταθερό βήμα.
 Οι καταπιεστές προετοιμάζουν τα επόμενα δέκα χιλιάδες χρόνια.
 Η βία διαβεβαιώνει: έτσι όπως είναι η κατάσταση, έτσι θα μείνει.
 Καμιά φωνή δεν ακούγεται, πέρα από τη φωνή του εξουσιαστή.
 Και στις αγορές φωνάζει η εκμετάλλευση: τώρα μόλις αρχίζω.

 Αλλά πολλοί από τους καταπιεζόμενους λένε τώρα:
 Αυτό που εμείς θέλουμε δεν θα γίνει ποτέ.

 Εσύ που ακόμα ζεις, μην πεις: ποτέ!
 Το σίγουρο δεν είναι σίγουρο.
 Έτσι όπως είναι η κατάσταση δεν θα μείνει.
 Αν μιλήσουν οι εξουσιαστές
 θα μιλήσουν οι εξουσιαζόμενοι.
 Ποιος τολμά να πει: ποτέ;
 Από ποιόν εξαρτάται αν η καταπίεση μένει; Από εμάς.
 Από ποιόν εξαρτάται αν θα τσακιστεί; Επίσης από εμάς.
 Εκείνος που έπεσε, στέκεται πάλι όρθιος.
 Εκείνος που έχασε, παλεύει!
 Εκείνος που συνειδητοποίησε τη θέση του, πως τον κρατάς τώρα;

 Επειδή οι σημερινοί νικημένοι είναι οι αυριανοί νικητές
 Και από το πότε θα γίνει: Σήμερα κιόλας!

_______________

Ο φασισμός είναι μια ιστορική φάση όπου μπήκε τώρα ο καπιταλισμός, κι έτσι είναι κάτι το καινούργιο και παλιό μαζί. Ο καπιταλισμός στις φασιστικές χώρες υπάρχει πια μονάχα σαν φασισμός κι ο φασισμός δεν μπορεί να πολεμηθεί παρά σαν καπιταλισμός στην πιο ωμή και καταπιεστική του μορφή, σαν ο πιο θρασύς κι ο πιο δόλιος καπιταλισμός. Πώς, λοιπόν, τώρα να πει κάποιος αντίπαλος του φασισμού την αλήθεια για το φασισμό όταν δε θέλει να πει τίποτα για τον καπιταλισμό, που τον προκαλεί; Πώς να 'χει η αλήθεια αυτή πραχτική σημασία;

Αυτοί που είναι αντίπαλοι του φασισμού χωρίς να 'ναι αντίπαλοι του καπιταλισμού, αυτοί που παραπονιούνται για τη βαρβαρότητα που αιτία τάχα έχει τη βαρβαρότητα την ίδια, μοιάζουν μ' ανθρώπους που θέλουν το μερτικό τους απ' τ' αρνί χωρίς όμως να σφαχτεί το αρνί. Θέλουν να φάνε το κρέας, να μη δουν όμως τα αίματα. Αυτοί θα ικανοποιηθούν αν ο χασάπης πλύνει τα χέρια του προτού φέρει το κρέας στο τραπέζι.

Μπέρτολτ Μπρεχτ "Πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια"  
_____________________

Γερμανικό Εγχειρίδιο Πολέμου

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά/
θεωρούνε ταπεινό να μιλάς για το φαΐ./
Ο λόγος; έχουνε/ κιόλας φάει./ (...)
Αν δε νοιαστούν οι ταπεινοί/ γι' αυτό που είναι ταπεινό/ ποτέ δεν θα υψωθούν./ (...)/Αυτοί που αρπάνε το φαϊ απ’ το τραπέζι/
κηρύχνουν τη λιτότητα./
Αυτοί που παίρνουν όλα τα δοσίματα/
ζητάν θυσίες./
Οι χορτάτοι μιλάν στους πεινασμένους/
για τις μεγάλες εποχές που θά 'ρθουν./ (...)

Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε: πόλεμος και ειρήνη/
είναι δυο πράγματα ολότελα διαφορετικά./
Ομως η ειρήνη τους κι ο πόλεμός τους/
μοιάζουν όπως ο άνεμος κι η θύελλα./
Ο πόλεμος γεννιέται απ' την ειρήνη τους/
καθώς ο γιος από τη μάνα./
Εχει τα δικά της/
απαίσια χαρακτηριστικά./
Ο πόλεμός τους σκοτώνει/
ό,τι άφησε όρθιο/ η ειρήνη τους».

_____________

«Οποιος σπίτι μένει σαν αρχίζει ο αγώνας
Κι αφήνει άλλους ν' αγωνιστούν για την υπόθεσή του
Πρέπει προετοιμασμένος να 'ναι: γιατί
Οποιος δεν έχει τον αγώνα μοιραστεί
θα μοιραστεί την ήττα».

Μπέρτολτ Μπρεχτ
__________________

Ρώτησε κάποιος τον κύριο Κ. αν υπάρχει Θεός, και ο κύριος Κ. είπε: “Σου συνιστώ να αναλογιστείς, αν η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα σε κάνει ν’ αλλάξεις συμπεριφορά. Αν δεν πρόκειται ν’ αλλάξεις, τότε το ερώτημα δεν έχει νόημα. Αν πάλι πρόκειται ν’ αλλάξεις, τότε μόνο σε ένα μπορώ να σου φανώ χρήσιμος: να σου πω ότι έχεις ήδη αποφασίσει πως χρειάζεσαι έναν Θεό”.

O   κύριος Κ. έλεγε πως είναι σφάλμα να καταπίνεις σιωπηλά την αδικία που σου έγινε, και διηγήθηκε την ακόλουθη  ιστορία: «Κάποιος περαστικός είδε ένα αγόρι που έκλαιγε και το ρώτησε τι είχε πάθει.
"Είχα δυο γρόσες για να πάω σινεμά" είπε το αγόρι, "κι ένα παιδί που περνούσε, μου βούτηξε τη μια γρόσα από το χέρι" -και του έδειξε ένα παιδί λίγο πιο πέρα.
"Και δε φώναξες βοήθεια;"  ρώτησε ο περαστικός.
"Πως δε φώναξα!" είπε το αγοράκι τα αναφιλητά του δυνάμωσαν .
"Και δε σ άκουσε κανείς;'' ρώτησε πάλι ο περαστικός, και το χάιδεψε τρυφερά. "Οχι", είπε μέσα στ' αναφιλητά του το αγόρι.
"Και γιατί δε φώναζες πιο δυνατά; Δεν μπορούσες;" ξαναρώτησε ο περαστικός.
"Όχι" ξανάπε το αγόρι
"Τότε δώσε μου την κι αυτή", είπε ο περαστικός , και αρπάζοντας του και την άλλη γρόσα από το χέρι, συνέχισε ανέμελα το δρόμο του»..  

ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ "ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ κ. ΚΟΫΝΕΡ"

____________________

«Να φτάνουν είδα δολοφόνων στρατιές
κι ήθελα να φωνάξω: 'Σταματήστε!'
Μα ξέροντας πως κρυφοκοίταζε ο χαφιές,
μ’ άκουσα να φωνάζω: 'Ζήτω! Προχωρήστε!'»

 Μπέρτολτ Μπρεχτ
__________________


______________

Κοιτάζω αυτό το σύστημα, και επιφανειακά μου φαίνεται γνώριμο, αλλά όχι και ο μηχανισμός του! Υπάρχουν αυτοί οι λίγοι επάνω και οι πολλοί άλλοι κάτω, και οι επάνω φωνάζουν στους κάτω: ελάτε επάνω για να είμαστε όλοι επάνω, αλλά όταν κοιτάξεις προσεκτικά βλέπεις κάτι κρυμμένο ανάμεσα σε αυτούς επάνω και στους άλλους κάτω.
Κάτι που μοιάζει με δρόμο, αλλά δεν είναι δρόμος.
Είναι μια σανίδα. Τώρα φαίνεται ολοκάθαρα.
Είναι η σανίδα μιας τραμπάλας. Ολο αυτό το σύστημα είναι μια κούνια με δύο άκρες που εξαρτώνται
η μία από την άλλη. Και αυτοί επάνω κάθονται επάνω, επειδή οι άλλοι κάθονται κάτω και μόνο όσο θα κάθονται οι άλλοι κάτω. 

Οι επάνω δεν θα κάθονταν πια επάνω, αν οι κάτω άφηναν τη θέση τους κι ανέβαιναν. Επομένως, αυτοί επάνω θέλουν, να κάθονται οι άλλοι κάτω αιωνίως και να μην ανεβούν ποτέ επάνω.
Και οι κάτω πρέπει να είναι κατά πολύ περισσότεροι από τους επάνω
για να μην αλλάξει θέση η τραμπάλα. Ετσι είναι οι τραμπάλες.

(...)

Τους κάτω όμως τους κρατάνε κάτω για να μείνουν επάνω οι επάνω.
Η ποταπότητα αυτών επάνω δεν έχει μέτρο.
Ακόμα κι αν βελτιώνονταν, σε τίποτα δεν θα ωφελούσε, γιατί είναι άψογο το σύστημα που έχουν κατασκευάσει: Εκμετάλλευση και αταξία: κτηνώδες και συνεπώς ακατανόητο.
(...)

Και αν σας πει κάποιος ότι μπορείτε να ανυψωθείτε πνευματικά, μένοντας κολλημένοι στο βούρκο, πιάστε τον κι αυτόν και σπάστε του το κεφάλι στο λιθόστρωτο. Μόνο η βία ωφελεί όπου εξουσιάζει η βία, μόνο οι άνθρωποι ωφελούν όπου υπάρχουν άνθρωποι

Μ. Μπρεχτ: "Η Αγία Ιωάννα των Σφαγείων"
_________________

Eνα ποίημα του Μπρεχτ, απάντηση στον πόλεμο που μας κήρυξαν ξένα και ντόπια αρπαχτικά:

"Μας λένε οι εχθροί μας: Τέλειωσε ο αγώνας.
Μα λέμε εμείς: Άρχισε τώρα.
Μας λένε οι εχθροί μας: Την αλήθεια την απαρνήθηκαν.
Μα λέμε εμείς: Την ξέρουμε ακόμα.
Μας λένε οι εχθροί μας: Και γνωστή ακόμα να γίνει η αλήθεια δεν μπορεί άλλο πια να διαδοθεί.
Μα είμαστε εμείς αυτοί που τη διαδίδουν.
Είναι η παραμονή της μάχης.
Είναι το σφυρηλάτημα των στελεχών μας.
Είναι η σπουδή του πλάνου του αγώνα.
Είναι η μέρα πριν την πτώση των εχθρών μας."
   
Και ένα απόσπασμα από ομιλία του, πυξίδα για τους λαούς της οικουμένης:
«Το πιο σημαντικό που έμαθα ήταν πως το μέλλον της ανθρωπότητας μπορεί να ιδωθεί μόνο ''από τα κάτω'', από τη σκοπιά των καταπιεσμένων κι εκμεταλλευομένων. Μόνο όποιος αγωνίζεται μαζί τους, αγωνίζεται για την ανθρωπότητα».