Στις 13 του Δεκέμβρη 1967 εκδηλώνεται το αποκαλούμενο «Κίνημα του βασιλιά» και ως μόνη αιτία βλέπουμε τις προτροπές συμβούλων του ώστε να μην ταυτιστεί άλλο με τη χούντα.Από τα κύρια πρόσωπα της ηγεσίας του Ναυτικού (Βασιλικό ονομαζόταν ακόμα τότε) ήταν ο Α/ΓΕΝ (Δέδες), που τάσσεται με τον βασιλιά, ο αρχηγός Αιγαίου Πελάγους (Πανάς), που βλέπει από το παράθυρο του γραφείου του τα πλοία να φεύγουν, ένας πλοίαρχος (Κονοφάος), που ακυρώνει τις διαταγές του, και ο αρχηγός Κρητικού και Ιονίου Πελάγους (Ροζάκης), που επικεφαλής ομάδας πλοίων διασχίζει το Αιγαίο προς τη Θεσσαλονίκη!
Τις μέρες εκείνες, από τα πλοία, 12 βρίσκονται στον ναύσταθμο Κρήτης, 35 στον ναύσταθμο Σαλαμίνας και τα υπόλοιπα 7 εν πλω. Οι αριθμοί αφορούν 16 αντιτορπιλικά και κορβέτες, 2 υποβρύχια, 16 αρματαγωγά, οχηματαγωγά και βοηθητικά, 7 τορπιλακάτους και 14 ναρκαλιευτικά.
Με τη λήξη του κινήματος, από τη μεριά του Ναυτικού αναλαμβάνει τη διενέργεια ένορκης εξέτασης ο υποναύαρχος Μπακόπουλος. Το πόρισμά του εκτιμάται ως αξιόπιστο και βασίζεται σε καταθέσεις και αναφορές αξιωματικών που συμμετείχαν. Μεταπολιτευτικά ο γράφων πήρε συνεντεύξεις από αξιωματικούς και στοιχεία τους περιλαμβάνονται στο παρόν.
• Στις 11 Δεκεμβρίου ο Δέδες πληροφορείται τηλεφωνικά από τον βασιλιά πως την επομένη θα επισκεφθεί τον ναύσταθμο Κρήτης για επιθεώρηση. Στις 22.00 την ίδια μέρα ενημέρωσε τηλεφωνικά τον Ροζάκη, που το ανακοίνωσε στους επιτελείς του. Το μεσημέρι της επομένης ματαιώνεται η επίσκεψη
• Στο ΓΕΝ το πρωί της 13ης Δεκέμβρη τον Α/ΓΕΝ επισκέπτεται στο διπλανό του γραφείο ο υφυπουργός Άμυνας Ζωιτάκης, ο οποίος περί τις 11.30 φεύγει για το Πεντάγωνο, χωρίς να πληροφορηθεί τίποτε για το τηλεφώνημα του βασιλιά. Το επόμενο τέταρτο μαθαίνουν από τη Ναυτική Διοίκηση Βορείου Αιγαίου που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη πως έχει κηρυχθεί γενική επιφυλακή και ο βασιλιάς και πρωθυπουργός βρίσκονται εκεί υπό την προστασία του Γ’ Σώματος Στρατού.
• Την ίδια στιγμή, ο αρχηγός του ΓΕΝ καλεί τον διευθυντή του Α’ Κλάδου αρχιπλοίαρχο Ι. Κοντογιάννη, ο οποίος στη συνέχεια μεταφέρει στον διευθυντή επιχειρήσεων πλοίαρχο Σ. Κονοφάο τη διαταγή για γενική επιφυλακή και στο Ναυτικό, χωρίς να καθορίσει τη θέση του Π.Ν. απέναντι στον βασιλιά.
• Περί τις 12.30 ο Δέδες διατάσσει αύξηση ετοιμότητας των πλοίων και σε λίγο, κατόπιν συσκέψεως με επιτελείς του, προσδιορίζει τη θέση του Ναυτικού στο πλευρό του βασιλιά. Διατάσσει την έκδοση σήματος με ανάλογο περιεχόμενο και όλα τα πλοία να πλεύσουν προς Θεσσαλονίκη και να τεθούν υπό τις διαταγές του. Ο Α/ΓΕΝ αναχωρεί για ΓΕΕΘΑ, όπου ειδοποιήθηκε να πάει γύρω στις 14.30.
Δεν εξηγείται γιατί ο Δέδες έφυγε από το Γενικό Επιτελείο και πήγε στο Πεντάγωνο, όπου τον κάλεσαν οι αντίπαλοί του πλέον, στερώντας έτσι το Ναυτικό από τον φυσικό του αρχηγό, το οποίο από εκείνη τη στιγμή σε επίπεδο ηγεσίας του ΓΕΝ κινείται με εντολές του Κονοφάου. Το επισημαίνει ο Μπακόπουλος: «…Εις τινά δε περίπτωσιν ανήρεσεν διαταγήν του ΑΑΠ Υποναυάρχου ΠΑΝΑ διά της οποίας διετάσσοντο Πλοία όπως αγκυροβολήσουν εις όρμον Φαλήρου…».
Άλλη τροπή
Η εικόνα που δίνει ο Κονοφάος, δραστηριοποιούμενος, δεν έχει καμία σχέση με την αντίστοιχη, όταν αναλαμβάνει την αρχηγία της οργάνωσης για κίνημα στο Ναυτικό μετά έξι χρόνια, το 1973. Τον Δεκέμβρη του 1967 όλοι στο ΓΕΝ υπακούουν στις εντολές των ανωτέρων τους, μέχρις ότου καταφτάνει ο Περβαινάς και τα πράγματα παίρνουν άλλη τροπή.
Αποδεικνύεται πως τα στελέχη των Ε.Δ. είναι εκπαιδευμένα στην υπακοή του ανωτέρου που έχει τη σφραγίδα της εξουσίας ή σε εκείνου που σταθερά και απαρέγκλιτα θα τους πείσει γι’ αυτό. Η απουσία του Δέδε έπαιξε σημαντικό ρόλο στη στροφή των πολλών υπέρ του Περβαινά, ο οποίος τους μίλησε για αγάπη και πίστη στην πατρίδα, τους ζήτησε να βοηθήσουν στο έργο της «εθνικής κυβερνήσεως», «…και περαίνων, ηρώτησεν εάν τις εκ των παρισταμένων Αξιωματικών δεν επιθυμεί να συνεργασθεί μετ’ αυτού…».
Ο πλωτάρχης Φ. Καλλονάς δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να συνεργασθεί, και προς στιγμήν φάνηκε πως θα ακολουθήσουν και άλλοι. Την κατάσταση σώζει ο αντιπλοίαρχος Μπάδρας, που, κατά τον Μπακόπουλο, κατάλαβε πως όλοι ήταν σε σύγχυση, δεν ήξεραν τι συμβαίνει και «…ότι υφίστατο κρίσις συνειδήσεως λόγω του όρκου πίστεως προς τον Βασιλέα…». Στο τέλος, όλοι γυρίζουν στα γραφεία τους «…και συνέχισαν τας εργασίας των, ακολουθούντες τας διαταγάς του νέου Α/ΓΕΝ…». Δεν είναι ιδιαίτερα τιμητική η εικόνα αυτή, εάν συνέβη έτσι.
Διαφορετικά τα λέει ο Σκουριώτης στη συνέντευξή του μεταπολιτευτικά: «…Και ήρθε στο ΓΕΝ και έκανε τη μαλακία, επειδή είδε ότι υπήρχε αναμπουμπούλα, και λέει όποιος δεν συμφωνεί με αυτά που λέμε, δηλαδή εναντίον του βασιλέως, να σηκωθεί να φύγει, αλλά βέβαια την πάτησε εκεί πέρα, διότι βρήκανε ευκαιρία, όπως εγώ, και σηκώθηκα και έφυγα, όχι γιατί ήμουνα υπέρ του βασιλιά, αλλά εναντίον της χούντας. Και φύγανε σχεδόν όλοι… έβαλε τους βατραχανθρώπους με τον (…), τον θυμάμαι σαν και τώρα, στην πόρτα και μας γύριζε πίσω… μας είχε καλέσει στον θάλαμο επιχειρήσεων (…) της Κλαυθμώνος…».
Ο Περβαινάς
Από την ΕΔΕ Μπακόπουλου, εικόνα για το τι συνέβη στο ΓΕΝ παρέχει η κατάθεση του υποναυάρχου Γ. Παππά, διευθυντού Γ’ Κλάδου, που παρέμεινε άπραγος στο γραφείο του «…εν αναμονή διαταγών…». Στις 16.00 κατέφτασε ο Περβαινάς με διαταγή που τον όριζε αρχηγό και συγκάλεσε σύσκεψη κλαδαρχών όπου ο Παππάς πήγε πρώτος.
Στο ερώτημα «…εάν είναι διατεθειμένος να βοηθήσει το έργον της Εθνικής Κυβερνήσεως…» απάντησε «…ολοψύχως ΝΑΙ…». Ο Περβαινάς του ζήτησε να μείνει κοντά του, όπως έκανε «…καθ’ όλην την διάρκειαν της 13ης και της 14ης Δεκεμβρίου 1967… βοηθών τούτον εις το έργον του…». Επομένως, όπως δηλώνει και ο ίδιος, είναι σε θέση να γνωρίζει πως όλοι οι υπόλοιποι αξιωματικοί του ΓΕΝ «…εξετέλεσαν μετά προθυμίας τας διαταγάς… της Εθνικής Κυβερνήσεως…».
Στην αρχική σύσκεψη ο Περβαινάς υπέβαλε την ίδια ερώτηση και οι απαντήσεις έχουν ως εξής:
• Ο Σούτσος ότι «…θέλει να βοηθήσει την Εθνικήν Κυβέρνησιν και το έργον της, πλην όμως δεσμεύεται από προσωπικούς δεσμούς τους οποίους έχει και προς τον βασιλέα και προς την βασιλικήν οικογένεια».
• Ο αρχιπλοίαρχος Σταυρίδης «…ηρνήθη όπως συνεργασθή δηλώσας ότι τούτο είναι αντίθετον προς τας πεποιθήσεις του».
• Ο αρχιπλοίαρχος Κοντογιάννης και ο πλοίαρχος Κονοφάος «..ηρνήθησαν την συνεργασίαν θέτοντες θέμα όρκου και πίστεως προς τον βασιλέα».
• Ο αρχιπλοίαρχος Οικονομικός Γεωργουλόπουλος και Μηχανικός Λ. Βολωνάκης «…απήντησαν ότι προθύμως θα συνεργασθούν με την Κυβέρνησιν…».
Ο νέος Α/ΓΕΝ ζήτησε από τους τέσσερις αρνηθέντες τη συνεργασία να πάνε σπίτι τους και να περιμένουν διαταγές. Σημειώνεται εδώ πως από τους τρεις συνεργασθέντες οι δύο είναι οι αρχαιότεροι των μηχανικών και οικονομικών αξιωματικών, ενώ ο τρίτος (ο Γ. Παππάς) κατέχει τον τελευταίο σε σπουδαιότητα κλάδο του ΓΕΝ, που καλύπτεται από μάχιμους.
Η περιγραφείσα κατάσταση δεν σημαίνει πως οι αξιωματικοί με την ειδικότητα του μαχίμου είναι πλέον δημοκρατικοί από τους υπολοίπους, αυτοί όμως υποχρεώθηκαν να αντιμετωπίσουν την πρόκληση και συντέλεσαν στις εξελίξεις ως κατέχοντες θέσεις ισχύος (κυβερνήτες, διοικητές, κλαδάρχες επιχειρήσεων και προσωπικού). Εκ των πραγμάτων έπρεπε να πάρουν θέση και όχι να περιμένουν «διπλωματικά» στο γραφείο για νέα καθήκοντα.
Αυτά συμβαίνουν στο ΓΕΝ. Παράλληλα τρέχουν τα γεγονότα στην Κρήτη, όπου στον Ροζάκη ανήκουν δώδεκα πλοία (ενώ στον ΑΑΠ Πανά σαράντα τρία). Οι αριθμοί δεν παίζουν ανάλογο ρόλο, διότι η δύναμη πυρός δεν είναι συνάρτησή τους, αλλά σχετίζεται με το είδος των πλοίων. Στην περίπτωση όμως του κινήματος δεν υπήρξαν συγκρούσεις και οι αριθμοί έχουν τη βαρύτητά τους.
Το παραπάνω κείμενο είναι ενός σεμνού αντιχοντικού αγωνιστή του Αντώνη Κακαρά,, ο οποίος "έφυγε" το 2016.και πρωτοδημοσιεύτηκε στο "Ποντίκι"
Δημοσίευση σχολίου