Δολάριο-χρυσός-πετρέλαιο: Τι γίνεται όταν δεν υπάρχει καπιταλιστική ανάπτυξη;

Με αφορμή μια χθεσινή ανάρτηση για το πολύ πιθανό τέλος του δολλαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, και ένα σχόλιο ένός αναγνώστη σε άλλο ιστότοπο για το άρθρο αυτό, μερικές περαιτέρω σκέψεις επί του θέματος:

Υπάρχουν 3 ΒΑΣΙΚΑ πράγματα "αξίας" σήμερα. Δεν είναι τα μόνα, είναι όμως τα 3 πιο σημαντικά (από οικονομικής άποψης):

1. Το νόμισμα
2. Το πετρέλαιο
3. Ο χρυσός

Αν ρωτήσεις κάποιον, ειδικά έναν "δυτικό", για την αξία του νομίσματος, θα σου πει ότι όντως έχει αξία, και θα σου πει και το λόγο: Αν έχεις νομίσματα πας και αγοράζεις από φαγητό στο σούπερ μάρκετ μέχρι σπίτια και αυτοκίνητα.

Αν ρωτήσεις κάποιον, ειδικά έναν "δυτικό", για την αξία του πετρελαίου, θα σου πει ότι όντως έχει αξία, και θα σου πει και το λόγο: Αν έχεις πετρέλαιο μπορείς να λειτουργήσεις τα εργοστάσια, να έχεις ρεύμα στο σπίτι σου, αυτοκίνητο, κτλ

Αν ρωτήσεις κάποιον, ειδικά έναν "δυτικό", για την αξία του χρυσού, θα σου πει ότι όντως έχει αξία, αλλά ΔΥΣΚΟΛΑ ΘΑ ΞΕΡΕΙ ΝΑ ΣΟΥ ΠΕΙ ΤΟ ΛΟΓΟ - και επειδή δεν τον ξέρει, πιθανόν να σου ότι "αυτά είναι ξεπερασμένα" ("old school economics"). "Κάποτε ο χρυσός είχε αξία, και έχει μείνει έως και σήμερα. Απομεινάρι του παρελθόντος..."

Δεν είναι τυχαίο όμως που οι κεντρικές τράπεζες στα θησαυροφυλάκια τους έχουν νόμισμα και χρυσό.

Εδώ και χρόνια βέβαια οι τράπεζες στη δύση πουλάνε το χρυσό τους - ειδικά μετά το ξέσπασμα της κρίσης πουλάει και το ΔΝΤ το χρυσό του, και τον αγοράζουν η Κίνα, η Ρωσσία, η Σαουδ. Αραβία, η Ινδία, κτλ.

Ας δούμε πχ ένα άρθρο από το 2003 σχετικά με την πώληση του "ξεπερασμένου" (από τί άραγε?) χρυσού από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ:

H εποχή που η ποσότητα χρυσού που διέθετε μια χώρα αντικατόπτριζε την ισχύ της οικονομίας της φαίνεται ότι έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. «Την εποχή μετά τον πόλεμο» αναφέρει ο κ. Μαντζαβίνος «η αξιοπιστία μιας κεντρικής τράπεζας και μιας οικονομίας βασιζόταν στον χρυσό που διέθετε. Σήμερα δεν υπάρχει ανάγκη να διατηρεί μια χώρα υψηλά αποθέματα χρυσού». Δεν είναι μόνο η κατάργηση του συστήματος σταθερών ισοτιμιών του Bretton Woods το 1971, με βάση το οποίο κάθε εθνικό νόμισμα σε κυκλοφορία είχε το ισοδύναμό του σε χρυσό μέσω της ισοτιμίας του με το δολάριο και μπορούσε να ανταλλαγεί με αυτόν ανά πάσα σιγμή. Για την Ελλάδα η είσοδος στην ΟΝΕ και η υιοθέτηση του ευρώ περιορίζουν σημαντικά την ανάγκη διατήρησης συναλλαγματικών διαθεσίμων και υψηλών αποθεμάτων χρυσού. «Με το ευρώ, η σημασία του χρυσού έχει σχεδόν εξαλειφθεί» τονίζει ο κ. Μαντζαβίνος.

«Πριν από την πώληση χρυσού από την Τράπεζα της Ελλάδος είχαν προηγηθεί άλλες ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες» αναφέρει ο κ. Μαντζαβίνος. [σημ.: Αυτό όντως ισχύει - πχ ο Μπράουν στην Αγγλία, όταν ήταν ακόμα υπουργός οικονομικών του Μπλαιρ είχε και αυτός πουλήσει τον "άχρηστο" χρυσό, κτλ ] Οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες όχι μόνο δεν επιδιώκουν τη συσσώρευση επιπλέον διαθεσίμων σε χρυσό, αλλά έχουν συνάψει μια «συμφωνία κυρίων» για περιορισμένη και ελεγχόμενη πώληση ποσοτήτων χρυσού από τα διακρατούμενα διαθέσιμά τους. Με τη συμφωνία αυτή επιδιώκεται η αποφυγή μαζικών πωλήσεων χρυσού, οι οποίες θα προκαλούσαν αναστάτωση στην αγορά χρυσού και μεγάλες διακυμάνσεις στην τιμή του.

Ο τόκος όμως είναι ελάχιστος, μόλις 0,1%, αναφέρουν στην Τράπεζα της Ελλάδος, και οι καταθέσεις κρίνονται ασύμφορες. Πρέπει να σημειωθεί ότι η διατήρηση χρυσού επιβαρύνεται και από υψηλά «φύλακτρα», σε σημείο ώστε να είναι ασύμφορη. «Πολλές φορές κοστίζει η διακράτηση χρυσού» αναφέρει ο κ. Μαντζαβίνος.

Ο χρυσός έπαψε να είναι ελκυστικός για επένδυση εδώ και πολλά χρόνια. Οσοι κρατούσαν χρυσό τις δεκαετίες του '60 και του '70 έβλεπαν ότι έχαναν σε σχέση με άλλες τοποθετήσεις, είτε αυτές ήταν ακίνητα είτε καταθέσεις, που είχαν αρχίσει να αποδίδουν ικανοποιητικούς τόκους. Οι συσσωρευμένοι τόκοι, π.χ., μιας δεκαετίας αντιστάθμιζαν τις απώλειες στην αγοραστική δύναμη της δραχμής ύστερα από μια υποτίμηση ή ταχεία διολίσθηση, που ήταν συχνό φαινόμενο στη σύγχρονη οικονομική ιστορία της χώρας. H ανασφάλεια που δημιουργούσε η δραχμή οδηγούσε στη διακράτηση χρυσού. Με μόνη εξαίρεση την άνοδο της τιμής του στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '70, η εικόνα δεν άλλαξε τις δύο επόμενες δεκαετίες. Αντίθετα, τα έσοδα που απέφεραν οι καταθέσεις και τα ρέπος την εποχή εκείνη καθιστούσαν τις τοποθετήσεις σε χρυσό ασύμφορες. [σημ.:Τώρα όμως?]

Σύμφωνα με τη διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος, η απόφαση της κεντρικής τράπεζας να πωλήσει 20 τόνους χρυσού από τα συνολικά αποθέματά της ύψους 147 τόνων εντάσσεται στο πλαίσιο της αποδοτικότερης διαχείρισης του χαρτοφυλακίου της. Επομένως η ρευστοποίηση οδηγεί απλώς σε διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου της Τράπεζας της Ελλάδος και αφορά τμήμα της ποσότητας χρυσού που είχε συγκεντρωθεί από τις αγορές νομισμάτων των τελευταίων ετών.

Για το πόσο "αποδοτικά" ήταν αυτά βέβαια, δείτε αυτόν τον πίνακα:

Ο "ξεπερασμένος" χρυσός τα πάει πολύ καλύτερα από τα "υπέροχα" νομίσματα - ΓΙΑΤΙ?

Τα νομίσματα (και τα χρηματιστήρια, κτλ), το πετρέλαιο, κτλ είναι συνδεδεμένα/υποδηλώνουν καπιταλιστική ανάπτυξη.

Όταν 'ρέει το χρήμα' και 'κινείται η αγορά', τότε χρειάζεσαι πετρέλαιο για να υπάρχει ενέργεια, χρειάζεσαι χρήμα για αγοροπωλησίες, τα χρηματιστήρια πάνε καλά διότι τα εμπορεύματα των εταιριών πωλούνται, κτλ, κτλ, κτλ.

Ο κόσμος πέρασε με μεγάλη εποχή χωρίς πόλεμο, με σχετικά αδιάκοπη καπιταλιστική ανάπτυξη.

Τι να τον κάνει το χρυσό? Αφού ο χρυσός δεν είναι συνδεδεμένος με την καπιταλιστική ανάπτυξη. Ο χρυσός είναι σταθερός - σε αντίθεση με τα υπόλοιπα, τα οποία οδηγούν σε αυγάτισμα του πλούτου. Και εφόσον μπορείς να έχεις καπιταλιστική ανάπτυξη, και άρα αυγάτισμα του πλούτου σου, γιατί να μένεις σταθερός?

Ο χρυσός είναι καλός για αποθήκευση πλούτου, όμως [σχεδόν] κανένας δε θέλει να αποθηκεύσει τον πλούτο του, όταν μπορεί να τον επενδύσει και να γίνει ακόμα πιο πλούσιος.

Τι γίνεται όμως όταν μπαίνουμε σε μια εποχή όπου δεν υπάρχει καπιταλιστική ανάπτυξη?

Τότε ολοένα και περισσότεροι θα κρατήσουν τα λεφτά τους για να τα επενδύσουν αργότερα, όταν θα έρθουν "καλύτερες μέρες" (όταν δηλαδή 'κινεζοποιηθουν' οι εργάτες, ώστε ο επενδυτής να έχει μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους, αφού δε θα χρειάζεται να τους πληρώνει τους "υπέρογκους" μισθούς των 100 ή και των 700 ευρω).

Ως τότε, ο χρυσός είναι η καλύτερη αποθήκη πλούτου.

Και κάτι ακόμα, σχετικά με μια άλλη απορία αναγνώστη, σχετικά με τη στάση της Κίνας απέναντι στο ενδεχόενο πτώσης του δολλαρίου:

Η Κίνα δε μπορεί να ανακόψει την εκτύπωση δολλαριών από το πουθενά.

Ούτε μπορεί "μονομιάς" να βγει και να πει ότι θα πουλήσει τα ομόλογα των ΗΠΑ που κατέχει, διότι θα επικρατήσει πανικός, και το δολλάριο θα μηδενιστεί "εν μία νυκτί", ΠΡΙΝ η Κίνα προλάβει να το ξεφορτωθεί.

Αυτό λοιπόν που, προς το παρόν, κάνει (αργότερα, προς το τέλος ίσως και να ξεφορτωθεί ότι δολλάρια θα έχει) είναι να χρησιμοποιεί τα δολλάρια της για να αγοράσει χρυσό, γη, επιχειρήσεις, υποδομές (πχ τα λιμάνια του Πειραιά), κτλ σε όλο τον κόσμο