Για τη θεωρία της βίας

ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ - Αποσπάσματα από το έργο του «ΑντιΝτίρινγκ»

Η ιστορία αυτής της πορείας, είναι η ιστορία της εξέλιξης της αστικής τάξης. Αν τα «πολιτικά γεγονότα ήταν τα αποφασιστικά κίνητρα των οικονομικών καταστάσεων», τότε η σύγχρονη αστική τάξη δε θα ήταν το δημιούργημα, δε θα ξεπεταγόταν μέσα από τους αγώνες της ενάντια στη φεουδαρχία, αλλά θα ήταν το γνήσιο παιδί που βγήκε με τη θέλησή της από τους κόλπους της φεουδαρχίας.
Κι όμως καθένας ξέρει ότι έγινε ακριβώς το αντίθετο: Τάξη καταπιεζόμενη αρχικά, φόρου υποτελής στους κυρίαρχους ευγενείς της φεουδαρχίας, που στρατολογούνταν μέσα από τους κάθε είδους υποτελείς και δουλοπάροικους, η αστική τάξη, παλεύοντας αδιάκοπα με τους ευγενείς, κατακτούσε το ένα οχυρό μετά το άλλο, και, τέλος, στις πιο εξελιγμένες χώρες άρπαξε την εξουσία από τα χέρια των ευγενών.

Στη Γαλλία, ανατρέποντας τους ευγενείς με επανάσταση, στην Αγγλία αστικοποιώντας σιγά σιγά και ενσωματώνοντάς τους στις γραμμές της, σαν διακοσμητική βιτρίνα. Και πώς επιτεύχτηκε αυτό; Απλώς και μόνο με την αλλαγή των «οικονομικών συνθηκών» που την ακολούθησε μια αργή ή γρήγορη, ειρηνική ή βίαιη αλλαγή των πολιτικών θεσμών. Η πάλη της αστικής τάξης εναντίον των ευγενών και της φεουδαρχίας, είναι η πάλη της πόλης εναντίον της υπαίθρου, η πάλη της βιομηχανίας εναντίον της φυσικής οικονομίας, και τα αποφασιστικά όπλα των αστών στον αγώνα αυτόν, ήταν η οικονομική τους δύναμη, που αυξανόταν αδιάκοπα στο μέτρο που αναπτυσσόταν η βιομηχανία, που στην αρχή ήταν χειροτεχνική κι αργότερα εξελίχθηκε στη μανουφακτούρα και η εξάπλωση του εμπορίου.

Στη διάρκεια όλης αυτής της πάλης, η πολιτική εξουσία βρισκόταν στα χέρια των ευγενών, με εξαίρεση μόνο μια βραχεία περίοδο, όταν δηλαδή η βασιλική εξουσία χρησιμοποίησε για τη σταθεροποίηση της θέσης της, την αστική τάξη εναντίον των ευγενών, εξουδετερώνοντας έτσι τη μια τάξη με την άλλη. Οταν όμως η πολιτικά ακόμα ανίσχυρη αστική τάξη άρχισε να γίνεται επικίνδυνη, χάρη στην αυξανόμενη οικονομική της δύναμη, η βασιλεία συμμάχησε πάλι με τους ευγενείς και προκάλεσε έτσι την επανάσταση της αστικής τάξης, πρώτα στην Αγγλία, και ύστερα στη Γαλλία.

Οι «πολιτικές συνθήκες» στη Γαλλία είχαν μείνει αμετάβλητες, ενώ οι «οικονομικές συνθήκες» είχαν αναπτυχθεί υπερβολικά σε σχέση με τις πολιτικές συνθήκες. Όλα τα πολιτικά δικαιώματα τα είχαν οι ευγενείς, ενώ οι αστοί διαδραμάτιζαν τον κυριότερο κοινωνικό ρόλο στην επικράτεια και οι ευγενείς είχαν αποξενωθεί απ' όλες τις κοινωνικές λειτουργίες και αρκούνταν να εισπράττουν, υπό μορφή προσόδων, το αντίτιμο των χαμένων αυτών λειτουργιών. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό: Η αστική τάξη και όλες της οι παραγωγικές ικανότητες, ήταν περιορισμένες, αιχμάλωτες μέσα στα στενά πλαίσια των φεουδαρχικών πολιτικών θεσμών του Μεσαίωνα.

Τα όρια των θεσμών αυτών τα είχε κατά πολύ ξεπεράσει όχι μόνο η μανουφακτούρα, αλλά και η χειροτεχνία ακόμα. Τα χίλια δυο προνόμια των συντεχνιών, οι τοπικοί και οι επαρχιακοί τελωνειακοί φραγμοί, είχαν καταντήσει αληθινοί δυνάστες και αλυσίδες για την παραγωγή. Η επανάσταση της αστικής τάξης έβαλε τέρμα σ' όλ' αυτά. Οχι όμως προσαρμόζοντας, σύμφωνα με τις απόψεις του κ. Ντίρινγκ, την οικονομική πραγματικότητα στις πολιτικές συνθήκες αυτό δηλαδή που επιδίωκαν μάταια και για αρκετά χρόνια οι ευγενείς και η βασιλεία αλλά, αντίστροφα, παραμερίζοντας τις παλιές, τις σάπιες πολιτικές συνθήκες και δημιουργώντας νέες, κατάλληλες για τη σταθεροποίηση και παραπέρα ανάπτυξη της καινούριας «οικονομικής πραγματικότητας». Μέσα σ' αυτή την, ευνοϊκή γι' αυτήν, πολιτική και νομική ατμόσφαιρα, η αστική τάξη αναπτύχθηκε γρήγορα και λαμπρά, και τόσο λαμπρά μάλιστα, που, αυτή τη στιγμή, δεν απέχει πολύ από το σημείο, που το 1789, βρισκόταν η τάξη των ευγενών. Γίνεται όλο και περισσότερο, όχι μόνο κοινωνικά περιττή, αλλά και εμπόδιο στην κοινωνική ανάπτυξη, και όλο και περισσότερο απομακρύνεται από την παραγωγική δραστηριότητα και μεταβάλλεται όλο και περισσότερο, όπως στον καιρό τους οι ευγενείς, σε μια τάξη παρασιτική...

Ο στρατός έχει γίνει ο κύριος σκοπός, αυτοσκοπός του κράτους. Οι λαοί δεν έχουν πια κανένα άλλο λόγο ύπαρξης, έξω από το να εφοδιάζουν και να ταΐζουν τους στρατιώτες. Ο μιλιταρισμός αυτός φέρνει μέσα του και το σπέρμα της ίδιας του της καταστροφής. Ο ανταγωνισμός αναγκάζει τα διάφορα κράτη από τη μια μεριά να διαθέτουν κάθε χρόνο όλο και περισσότερα χρήματα για το στρατό, το στόλο, τα πυροβόλα κλπ., δηλαδή να επιταχύνουν όλο και περισσότερο την οικονομική τους κατάρρευση και από την άλλη, να καταπιάνονται όλο και πιο σοβαρά με τη γενική υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και έτσι στο τέλος να εξοικειώνουν ολόκληρο το λαό στο χειρισμό των όπλων, κάνοντάς τον έτσι ικανό στη δεδομένη στιγμή, να επιβάλει τη δική του θέληση, πάνω στη μεγαλόσχημη στρατιωτική διοίκηση. Και η στιγμή αυτή θα έρθει μόλις οι τεράστιες λαϊκές μάζες οι εργάτες της υπαίθρου και της πόλης και οι αγρότες αποχτήσουν την απαραίτητη θέληση.

Στο σημείο αυτό ο στρατός των δυναστών θα μετατραπεί σε λαϊκό στρατό. Η στρατιωτική μηχανή αρνείται υπηρεσία και ο μιλιταρισμός εξαφανίζεται, σύμφωνα με τη διαλεχτική της ίδιας του της ανάπτυξης.