Νέος νόμος-πλαίσιο στην εκπαίδευση:Εκπαιδευμένοι αμόρφωτοι οι εργάτες του μέλλοντος

Η κυβέρνηση, όπως έχουμε ξαναπεί, θα προσπαθήσει να περάσει όσο το δυνατόν περισσότερα μέτρα μπορέσει έως ότου εξαντλήσει και τα τελευταία "αποθέματα" που διαθέτει.

Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε και την προσπάθεια της να εφαρμόσει τη ευρωπαική "συνθήκη της Μπολώνια" στην εκπαίδευση, ολοκληρώνοντας αυτό που δεν κατάφερε η ΝΔ πριν μερικά χρόνια, λόγω των φοιτητικών κινητοποιήσεων. Και βέβαια, δεν είναι τυχαίο που η επίθεση αυτή θα πραγματοποιηθεί μέσα στο καλοκαίρι, ώστε να υπάρχει μειωμένη δυνατότητα απάντησης των φοιτητών.

Στο θέμα της Μπολώνια έχουμε αναφερθεί πολλές φορές στο παρελθόν (πχ εδώ), αλλά προφανώς αξίζει να "φρεσκάρουμε τη μνήμη μας", κάνοντας μια καταγραφή των βασικότερων αλλαγών, όπως τις παρουσιάζουν τα κυρίαρχα ΜΜΕ, και σχολιάζοντας τες:

Κάθε σχολή οργανώνει διαφορετικά προγράμματα σπουδών, και απονέμει τα αντίστοιχα πτυχία.
...
Νέα διάρθρωση των σπουδών. Οι σπουδές στην ανώτατη εκπαίδευση «πέφτουν» στα 3 έτη (έως σήμερα ήταν 4ετεις) και οργανώνονται στους τρεις κύκλους του ευρωπαϊκού χώρου ανώτατης εκπαίδευσης (180 συνολικά πιστωτικές μονάδες). Ο πρώτος κύκλος συνίσταται στην παρακολούθηση ενός προγράμματος σπουδών και περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστον σε 180 ακαδημαϊκές μονάδες (α.μ.). Ένα έτος αντιστοιχεί τουλάχιστον σε 60 α.μ. Ένα ίδρυμα μπορεί να οργανώνει και προγράμματα σύντομου κύκλου σπουδών, ως μέρος του πρώτου κύκλου σπουδών ή συνδεδεμένα με αυτόν, που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστο σε 60 και κατά ανώτατο όριο σε 120 α.μ. και οδηγούν στην απονομή διπλώματος σύντομου κύκλου. Ο δεύτερος κύκλος συνίσταται στην παρακολούθηση προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών και περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 α.μ. Ο τρίτος κύκλος είναι οι διδακτορικές σπουδές. Μπορεί να περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 α.μ. καθώς και την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.
...
Οι διαδικασίες αξιολόγησης της ποιότητας που έχουν εισαχθεί από το 2005 ενισχύονται. Από συμβουλευτικές για τα ιδρύματα και τις διοικήσεις τους, οι διαδικασίες αξιολόγησης μετατρέπονται σε διαδικασίες πιστοποίησης. Για το λόγο αυτό, διευρύνονται οι αρμοδιότητες της Μονάδας Διασφάλισης της Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) κάθε ιδρύματος ώστε να αποτελέσει το όργανο της διοίκησης κάθε ιδρύματος που σχεδιάζει, αναπτύσσει και συντονίζει τις εσωτερικές διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας του ιδρύματος και υποστηρίζει τις διαδικασίες εξωτερικής πιστοποίησης. Η ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας (ΑΔΙΠ) που θεσμοθετήθηκε το 2005 μετεξελίσσεται και αναλαμβάνει την αρμοδιότητα για την πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών και των εσωτερικών συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας των ιδρυμάτων.
...
Για τη βελτίωση της απόδοσης των ιδρυμάτων και την εισαγωγή κινήτρων στη λειτουργία τους, η δημόσια χρηματοδότηση κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση αντικειμενικά κριτήρια και δείκτες και διακρίνεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τον αριθμό των ενεργών φοιτητών που εγγράφονται σε αυτό και το κόστος σπουδών ανά φοιτητή. Το υπόλοιπο κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων και σύμφωνα με τον βαθμό επίτευξης των στόχων που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της πολιτείας και των ιδρυμάτων.

Αυτό είναι το βασικότερο ίσως σημείο της νεοφιλελεύθερης "Συνθήκης της Μπολώνια", που έχουν υπογράψει εδώ και χρόνια οι κυβερνήσεις της ΕΕ, και έχει πυροδοτήσει τεράστια φοιτητικά κινήματα σε πολλές χώρες της Ευρώπης (με πρώτες και καλύτερες την Ελλάδα και τη Γαλλία, όπου υπάρχει και μεγαλύτερη παράδοση φοιτητικών αγώνων).

Ας θυμηθούμε τι γράφαμε σε προηγούμενη ανάρτηση μας για το θέμα, περιγράφοντας το πως λειτουργεί αυτό το σύστημα των πιστωτικών μονάδων στα πτυχία:

...Σύμφωνα λοιπόν με τη νέα τριπλέτα νομοσχεδίων (ΔΟΑΤΑΠ, «αξιολόγηση», ΙΔΒΕ) που προσπάθησε να περάσει και η προηγούμενη κυβέρνηση, οι απόφοιτοι των παν/μίων δε θα παίρνουν πλέον μόνο το «κλασσικό» πτυχίο τους, αλλά και το λεγόμενο «συμπλήρωμα διπλώματος». Σε αυτό θα αναγράφονται τα μαθήματα που έχει περάσει ο κάθε φοιτητής μαζί με τις πιστωτικές μονάδες που πλέον θα αντιστοιχούν στο κάθε μάθημα.

Για παράδειγμα, θα μπορούσε ένας φοιτητής ενός τμήματος Πληροφορικής να πάρει 5 credits για τη C, 10 credits για τη γραμμική άλγεβρα, κτλ. Αυτό θα είναι άλλωστε και το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ατομικών φακέλων «προσόντων», που θα διαχωρίζουν τους αποφοίτους μεταξύ τους, ανάλογα με το τι μαθήματα έχουν πάρει χτυπώντας τις συλλογικές τους κατακτήσεις / κεκτημένα.

Επίσης, για να πάρει κάποιος πτυχίο, καθορίζεται ότι, ανεξάρτητα από το ποια μαθήματα παίρνει, πρέπει να μαζέψει συνολικά 300 credits (δηλαδή φεύγουμε από την έννοια – κεκτημένο του ενιαίου πτυχίου για όλους τους αποφοίτους μιας σχολής, που τους εξασφαλίζει συλλογικά δικαιώματα όταν βγουν στην εργασία και πάμε στην έννοια του ατομικού πτυχίου-άθροισμα credits).

Για την Ελλάδα, κάθε έτος στη σχολή μας πχ «αξίζει» 60 credits (5 έτη x 60 credits = 300 credits). Για χώρες του εξωτερικού όμως, κάθε έτος αξίζει, για «κάποιο» λόγο, 100 credits (3 έτη x 100 credits = 300 credits). Να λοιπόν πως τα 5ετή πτυχία μας ισοτιμούνται με 3ετή πτυχία του εξωτερικού από το ΔΟΑΤΑΠ (αλλά και του εσωτερικού, στη περίπτωση των ΚΕΣ/ΙΕΚ/κολλεγίων).

Επιπλέον, αυτό εισάγει και ένα νέο πρόβλημα: Τι γίνεται όταν μετά από λίγα χρόνια πχ καταργηθεί το μάθημα της C και αντικατασταθεί από μια νέα γλώσσα προγραμματισμού? Σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς, οι απόφοιτοι δε χάνουν τα δικαιώματα τους, και απλά πηγαίνουν (με έξοδα του εργοδότη, θεωρητικά τουλάχιστον) σε σεμινάρια εκμάθησης των νέων εξελίξεων του κλάδου τους.

Αν όμως εφαρμοστούν οι νόμοι της κυβέρνησης με βάση τη συνθήκη της Μπολώνια, οι απόφοιτοι θα χάσουν τις πιστωτικές μονάδες που αντιστοιχούν στο μάθημα που καταργήθηκε / άλλαξε (πχ τη C), και έτσι θα πέσουν από τις 300 μονάδες στις 295 (αν υποθέσουμε πχ ότι η C αξίζει 5 credits).

Προκειμένου λοιπόν να ξαναπιάσει τις 300 μονάδες, θα πρέπει να παει στα λεγόμενα «Ινστιτούτα Δια Βίου Εκπαίδευσης» (ΙΔΒΕ) που θα δημιουργηθούν για αυτόν ακριβώς το λόγο, και να παρακολουθεί μαθήματα...για όλη του τη ζωή (εξ ου και το όνομα ινστιτούτα ΔΙΑ ΒΙΟΥ εκπαίδευσης).

Μάλιστα, τα ινστιτούτα αυτά θα χρηματοδοτούνται με πολλούς τρόπους, ανάμεσα στους οποίους είναι και τα ΔΙΔΑΚΤΡΑ που θα πληρώνουν όσοι φοιτούν σε αυτά.

Ταυτόχρονα, τα μαθήματα θα είναι πλήρως «αξιολογημένα».

Τι είναι όμως η «αξιολόγηση»? Η κυβέρνηση δίνει μεγάλη έμφαση στο ότι θα δώσει την ευκαιρία στους φοιτητές να «αξιολογήσουν» τους καθηγητές τους μέσω ερωτηματολογίων. Αυτό που δεν πολύ-προβάλλει είναι πως αυτό, είναι απλά μέρος της λεγόμενης «εσωτερικής αξιολόγησης».
Οι πραγματικές αποφάσεις θα παίρνονται όμως από την επιτροπή «εξωτερικής αξιολόγησης», στην οποία θα συμμετέχουν και πολλοί «ειδικοί σοφοί-αξιολογητές» και η οποία απλά θα δέχεται ως «συμβουλευτική» την «εσωτερική αξιολόγηση», έχοντας δηλαδή στα χέρια της όλη τη δύναμη να επιβάλλει τελικά αυτό που θέλει εκείνη.
Αφού «αξιολογηθούν» οι σχολές, ανάλογα με το πόσο «καλές» ή «κακές» είναι (με τι κριτήρια άραγε θα γίνεται αυτή η κατηγοριοποίηση? Είναι πχ χαρακτηριστικό ότι αν μια σχολή δεν έχει καλή βιβλιοθήκη, θα θεωρείται «κακή», και αντί να της δίνονται κονδύλια για να βελτιωθεί, τα κονδύλια της θα μειώνονται, γιατί η σχολή αυτή «αξιολογήθηκε» ως «κακή». Πάντως, το σίγουρο είναι πως σπάνε τα συλλογικά μας δικαιώματα, καθώς οι απόφοιτοι της σχολής Χ της Πάτρας δεν θα έχουν πλέον το ίδιο πτυχίο με τους απόφοιτους της σχολής Χ της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης, αφού όλες οι σχολές θα κατηγοριοποιηθούν, σε μια εφαρμογή του «διαίρει και βασίλευε»), θα λαμβάνουν και τα αντίστοιχα κονδύλια:
Οι «καλές» σχολές θα παίρνουν μεγάλη χρηματοδότηση, ενώ οι «κακές» μικρή, ή και καθόλου, με αποτέλεσμα να «μαραζώνουν» όπως έγινε σε πολλές άλλες χώρες, αφήνοντας «ξεκρέμαστους» πολλούς φοιτητές. Όσοι κλάδοι δεν ενδιαφέρουν τους κεφαλαιοκράτες (πχ ποιος κεφαλαιοκράτες θέλει την ανάπτυξη της φιλοσοφίας; ) θα "σβήνουν", ενώ όλοι θα πρέπει να αναπτύσσονται με τρόπο που να βολεύει τους κεφαλαιοκράτες (που πχ θέλουν έναν εργάτη να είναι άριστος γνώστης προγραμματισμού στον κλάδο των υπολογιστών, αλλά δε θέλουν να έχει κοινωνική μόρφωση, γνώσεις και θέληση για κοινωνικούς αγώνες, κτλ).

Η μέγιστη μάλιστα ειρωνεία για την "αξιολόγηση" είναι ότι, όπως έχουμε ήδη δει σε μια άλλη ανάρτηση μας, ο Αμούργης, πρόεδρος της "Ανεξάρτητης Αρχής Διασφλάλισης της Ποιότητας" είναι βαλμένος εκεί...με βύσμα, σε μια ακόμα απόδειξη και της λαμογιάς, αλλά και του ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να ελέγξει το περιεχόμενο των σπουδών, "αξιολογώντας" σύμφωνα με τα δικά της κριτήρια τα μαθήματα και αυτούς που τα διδάσκουν, "εξοστρακίζοντας" όσους και όσα "δεν είναι του γούστου τους". Παραθέτουμε ξανά και τα σχετικά πειστήρια για τον Αμούργη, για όσους δεν κλίκαραν στο παλιότερο άρθρο μας - κλικ για μεγέθυνση:





Πώς κολλάνε όλα αυτά με τα "κολλέγια";
Είναι απλό. Όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα (ΑΕΙ, ΤΕΙ, ΙΔΒΕ, ΙΕΚ, ΚΕΣ, "κολλέγια", κτλ) θα παρέχουν «εκπαιδευτικές υπηρεσίες», όπως τις ονομάζουν, στους φοιτητές-πελάτες. Θα είναι δηλαδή ούτε λίγο-ούτε πολύ ισότιμοι πάροχοι τέτοιων «υπηρεσιών». Γι’ αυτό και επιχειρείται να καταργηθούν οι διαχωρισμοί ανάμεσα στα 'κολλέγια", ΑΕΙ, κτλ.
Οι «εκπαιδευτικές υπηρεσίες» αυτές θα μετρώνται σε «πιστωτικές μονάδες».

Κάποιος θα μπορούσε πχ να πάει σε ένα ΑΕΙ, να πάρει όσα credits μπορεί, και αν τυχόν διαγραφεί στα Ν+2 χρόνια (δεν είναι τυχαία η μανία της κυβέρνησης να διώξει τους «αιώνιους» φοιτητές, παρότι δεν επιβαρύνουν το παν/μίο-κράτος), να αναγκαστεί να πάει στο ΙΔΒΕ, ώστε να πληρώσει και να πάρει από εκεί τις υπόλοιπες μονάδες που του λείπουν για να πάρει ένα «πτυχίο», το οποίο θα πρέπει βέβαια να «ανανεώνει» κάθε λίγο και λιγάκι για όλη τη ζωή του.

Και βέβαια, αυτό το «πτυχίο» δε θα έχει συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο, καθώς θα αποτελεί απλά ένα άθροισμα credits από διαφορετικές πηγές. Αυτό σημαίνει ότι ένα τέτοιο «πτυχίο» δίνει στον κάτοχο του μηδαμινά επαγγελματικά δικαιώματα, ενώ ταυτόχρονα, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, ουσιαστικά καταργεί κάθε έννοια συλλογικού κεκτημένου.
Για παράδειγμα, όλοι οι απόφοιτοι μιας σχολής έχουν τώρα ένα σύλλογο, και μπορούν να έχουν πχ συλλογικές συμβάσεις εργασίας, που τους εγγυώνται κάποια -λίγα έστω- δικαιώματα. Αντίθετα, με τα νέα «πτυχία», ο καθένας θα έχει διαφορετικό άθροισμα credits, και άρα δε θα μπορεί να ανήκει στο ίδιο σύλλογο με κάποιον άλλο, άρα δε θα μπορεί να έχει και συλλογικές κατακτήσεις...

Αξίζει να δείτε και ένα πολύ ενδιαφέρον βίντεο με δηλώσεις της Μαριέττας Γιαννάκου για την "αξιολόγηση" και τη "δια βίου εκπαίδευση", και μερικές συμπληρωματικές δηλώσεις των "γαλάζιων παιδιών" της ΔΑΠ επί των ίδιων θεμάτων:

Άλλα σημαντικά σημεία του νέου νόμου-πλαίσιου:

Άτοκα δάνεια. Με υπουργική απόφαση ορίζονται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση άτοκων δανείων σε φοιτητές (πρώτου κύκλου) ή σε ορισμένες άλλες κατηγορίες φοιτητών, από πιστωτικά ιδρύματα της χώρας, με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου και δυνατότητα τμηματικής αποπληρωμής του δανείου μετά την έναρξη απασχόλησής τους ή την απόκτηση ατομικού εισοδήματος.

Η "δωρεάν εκπαίδευση" είναι ήδη ανέκδοτο. Πλέον, και καθώς θα επιχειρηθεί να μπουν δίδακτρα (άλλωστε, όσες σχολές δεν λαμβάνουν χρηματοδότηση από το κράτος, θα εξωθηθούν να στραφούν σε δίδακτρα ή "χορηγείες" ιδιωτών, που βέβαια θα δώσουν τα λεφτά τους "με το αζημίωτο", εξασφαλίζοντας δηλαδή ότι το περιεχόμενο των μαθημάτων θα είναι "του γούστου τους"), η κυβέρνηση προωθεί και τα φοιτητικά δάνεια. Στις ΗΠΑ, η κατάσταση των φοιτητών είναι τραγική, καθώς πάμπολοι απόφοιτοι αδυνατούν να αποπληρώσουν αυτά τα δάνεια, διότι αδυνατούν να βρουν δουλειά, ή, αν βρουν, η δουλειά αυτή πληρώνει πολύ χαμηλότερο μισθό από αυτό που περίμεναν. Έτσι, ένα σωρό κόσμος χρωστά χιλιάδες δολάρια και δε θα ξεμπλέξει (το ποσό των χρημάτων που χρωστούν οι Αμερικάνοι σε φοιτητικά δάνεια είναι τόσο μεγάλο που ξεπερνά και τα χρέη τους σε πιστωτικές κάρτες - δείτε και εδώ για περισσότερες λεπτομέρειες)

Συστήνονται Έδρες στα πανεπιστήμιο. Τα Ιδρύματα μπορούν να ιδρύουν και να διατηρούν επώνυμες έδρες διδασκαλίας και έρευνας (από κληροδοτήματα, χορηγίες, κλπ.) ύστερα από έγκριση των ακαδημαϊκών τους οργάνων.

Χωρίς σχόλιο (έχει καλυφθεί από τα προηγούμενα)

Ακαδημαϊκή ελευθερία -άσυλο. Αναφέρεται απλά στο κείμενο του υπουργείου Παιδείας: «Πλήρης και πιστή εγγύηση της επιστημονικής ελευθερίας και της ελευθερίας της έκφρασης μέσα στα ΑΕΙ. Απομάκρυνση από το μοντέλου χωροταξικού ορισμού και επιστροφή στις ρίζες του ασύλου».

Καθώς η άρχουσα τάξη επιτίθεται στο λαό, προφανώς και δε θέλει να υπάρχει άσυλο, ή οτιδήποτε άλλο επιτρέπει στο λαό να αμυνθεί αποτελεσματικότερα απέναντι της. Ως εκ τουτου, επιστρέφει "στις ρίζες του ασύλου", δηλαδή -προφανώς- στην εποχή πριν την κατοχύρωση του...

«Συμβόλαια» θα γίνονται με καθηγητές που θα επιλέγει κάθε πανεπιστήμιο. Τα ΑΕΙ δύνανται να αναθέτουν τη διδασκαλία μαθημάτων σε εντεταλμένους διδασκαλίας με ατομικές, ανανεώσιμες, συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, πλήρους απασχόλησης, διάρκειας ενός ως τριών ακαδημαϊκών ετών και με ανώτατο συνολικό όριο τα πέντε έτη.

Οι μόνιμοι πρωτοβάθμιοι καθηγητές αξιολογούνται κάθε 5 χρόνια ως προς το επιστημονικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό τους έργο από ειδικές επιτροπές κρίσης όπως καθορίζεται στον Οργανισμό του ιδρύματος.

Δύο παρατηρήσεις: (α) Φτηνή και ελαστική εργασία (γιατί εξάλλου να επενδύσουν λεφτά για καθηγητές, υποδομές, κτλ; Αφού η γενιά αυτή είναι μια "χαμένη γενιά" όπως την αποκαλούν, καθώς πρώτα πρέπει να τσακιστεί, ώστε να δεχτεί να "κινεζοποιηθεί" όσο το δυνατόν περισσότερο, και μετά τα ξαναλέμε) και (β) ποιος καθηγητής θα τολμήσει να μιλήσει εναντίον του καθεστώτος αν ξέρει ότι τον περιμένει στη γωνία μια "ειδική επιτροπή κρίσης" με τον Αμούργη και τον κάθε Αμούργη;

Για το τέλος, να πούμε ότι δεν αναφέρεται καθόλου το θέμα των συγχωνεύσεων (θα αναφερθεί προφανώς σε άλλο νόμο), ενώ για όσους ενδιαφέρονται, προτείνουμε και ένα παλιότερο, αλλά πολύ καλό άρθρο του Δελαστίκ στην "Ημερησία", σχετικά με τη γνώμη της Γερμανίας για τη συνθήκη της Μπολώνιας, που πλέον γίνεται σιγά-σιγά αρνητική (μιας και η Γερμανία δε θέλει να χαζέψει και τόοοσο πολύ τους μελλοντικούς εργάτες της όσο οι υπόλοιποι στην Ευρώπη).