Είναι "κακή" η "επιχειρηματικότητα"; Είναι "ψυχοπαθείς" οι χρηματιστές;

Σε πρόσφατη συζήτηση, έτυχε να έρθει η κουβέντα στο θέμα των επιχειρήσεων που φεύγουν για άλλους προορισμούς, και πολλοί τους έβριζα. Βρέθηκε λοιπόν κάποιος που κατέκρινε αυτούς που έβριζαν τους επιχειρηματίες, διότι "δαιμονοποιούν την επιχειρηματικότητα", "δαιμονοποιούν όλες αδιακρίτως τις επιχειρήσεις", κτλ.

Μου φάνηκε ενδιαφέρον, καθώς όντως το πρόβλημα δεν είναι η "επιχειρηματικότητα" αυτή καθεαυτή. Το να φτιάξεις πχ ένα εργοστάσιο και να παράγεις το Α ή το Β προιόν είναι πράγματι κάτι το θετικό έτσι δεν είναι (ειδικά αν είναι ένα χρήσιμο προιόν, όχι χαζομάρες); Πώς θα ζήσουμε άλλωστε αν δεν παράγουμε τίποτα;

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η "επιχειρηματικότητα", αλλά το σημερινό "επιχειρηματικό μοντέλο", το οποίο κινείται με βάση το κέρδος του κεφαλαιοκράτη. Γι' αυτό και είναι πχ "λογικό" να μεταφέρεται η παραγωγή στα κάτεργα της Ασίας, όπου η εργατική είναι εντελώς υποτιμημένη (μισθός ακόμα και 1$/μέρα, απάνθρωπα ωράρια, κτλ). Και γι' αυτό είναι "λογικό" να υπάρχει ήδη τρομερή ανεργία και να συνεχίζει να αυξάνεται, οδηγώντας εμμέσως-πλην-σαφώς σε εξολόθρευση εργατών, και εξαθλίωση των υπόλοιπων που θα επιβιώσουν. Από τη στιγμή που η εξουσία επί της παραγωγής είναι στα χέρια μιας ολιγαρχίας, η ολιγαρχία αυτή συμπεριφέρεται...ως ολιγαρχία, έστω με χίλιες-δυο παραλλαγές και παραδείγματα.

Εδώ ένα έξυπνο σκίτσο, που σατυρίζει την προσπάθεια της άρχουσας τάξης να ταυτίσουν την "επιχειρηματικότητα" με το σημερινό επιχειρηματικό μοντέλο. Με λίγα λόγια, να μας πείσουν ότι ο μόνος τρόπος να παράγουμε είναι ο δικός τους, και ότι αν έχεις πρόβλημα με την υπάρχουσα κατάσταση, τότε είσαι "εναντίον της επιχειρηματικότητας" και θα μας οδηγήσεις σε οικονομικό μαρασμό. Ίσως μερικοί να είναι και έτσι - εμείς όμως δεν έχουμε πρόβλημα με το να υπάρχει παραγωγή (κάθε άλλο). Το πρόβλημα μας είναι ο τρόπος παραγωγής, όπου η εξουσία και τα κέρδη ανήκουν στους λίγους, με την εργαζόμενη πλειοψηφία να παίρνει ψίχουλα και να συμμετέχει όσο το δυνατόν λιγότερο στις αποφάσεις για το τι, πως και που θα παραχθεί (με τα αποτελέσματα που όλοι βλέπουμε σήμερα στο τι, που και που παράγεται).

Μερικοί ίσως να έχουν αποδεχτεί ως "φυσιολογικό" το σημερινό μοντέλο, που οδήγησε σε εκπληκτικές ανισότητες-ρεκόρ, και συνεχίζει ακάθεκτο να συγκεντρώνει τον πλούτο της ανθρωπότητας στα χέρια των λίγων, αφήνοντας την κοινωνική πλειοψηφία με ολοένα και λιγότερα. Εμείς αυτό ούτε το αποδεχόμαστε, ούτε το στηρίζουμε, αλλά έχουμε σκοπό να το ανατρέψουμε, προκειμένου ο πλούτος και η εξουσία να περάσει στα χέρια αυτών που εργάζονται και παράγουν.


"Το Λυκόφως των Κυνικών"

Ας τους κάνουν και μια στείρωση για να μην ξανακάνουν παιδιά αν δεν μπορούν να τα μεγαλώσουν.
Σχόλιο στο buzz.reality-tape.com για τους γονείς που αναγκάζονται να παραδώσουν τα παιδιά τους σε ορφανοτροφεία.


Στο βιβλίο του Σλότερνταϊκ*, ο μέσος κυνικός καταλαμβάνει έναν κεντρικό χώρο στον σύγχρονο επιχειρηματικό κόσμο. Ορίζοντας τον κυνισμό ως "πεφωτισμένη φαύλο συνείδηση", ο Σλότερνταϊκ χαρακτηρίζει τον τυπικό, ανακλαστικό κυνικό ως άνθρωπο που καλοπερνά αλλά είναι ταυτόχρονα δυστυχής.

"Ψυχολογικά, οι σημερινοί κυνικοί μπορούν να εννοηθούν ως οριακοί μελαγχολικοί, οι οποίοι μπορούν να κρατήσουν τα συμπτώματα κατάθλιψής τους υπό έλεγχο και να παραμείνουν λίγο-πολύ ικανοί να εργαστούν -- παρά το οτιδήποτε μπορεί να συμβεί, και κυρίως, παρά το ό,τι συμβαίνει. Οι κεντρικές κοινωνικές θέσεις σε διοικητικά συμβούλια, κοινοβούλια, επιτροπές, εκτελεστικά συμβούλια, εκδοτικούς οίκους, πανεπιστήμια, και γραφεία δικηγόρων και εκδοτών έχουν εδώ και πολύ καιρό γίνει μέρος αυτού του διάχυτου κυνισμού." Η φράση "πεφωτισμένη φαύλος συνείδηση" αγγίζει την καρδιά του ζητήματος -- την εκπαίδευση στην απογοήτευση. Η συνείδηση φτάνει σε ένα υψηλότερο επίπεδο κιβδηλότητας, όπου κατακτάται μεν η ενόραση για την κυνική λειτουργία του κόσμου αλλά όχι τα μέσα να αντισταθείς σ' αυτόν. Αντ' αυτού, "ο ψυχαναγκασμός της επιβίωσης και η επιθυμία της αυτοεπιβεβαίωσης αποθαρρύνουν την πεφωτισμένη συνείδηση. Η συνείδηση αυτή ασθενεί λόγω της ψυχαναγκαστικής επιθυμίας να ανεχτεί κανείς εδραιωμένες σχέσεις που τις θεωρεί ανυπόληπτες, να προσαρμοστεί σ' αυτές, και στο τέλος να κάνει τη δουλειά του."

Όπως λέει ο Gottfried Benn, "Το να είσαι χαζός και να έχεις δουλειά, αυτή είναι η ευτυχία." Προφανώς, αυτό το κομμάτι κυνισμού ήρθε απ' τα χείλη ενός δυστυχισμένου ανθρώπου, αλλά εάν επρόκειτο απλά για δυστυχία, μια κριτική της κυνικής στάσης θα αφορούσε απλά τους ψυχοθεραπευτές: η ανακούφιση θα ήταν η εύρεση ενός τρόπου "να συνεχίσουμε με το πλάνο για το παιχνίδι."

Ο Σλότερνταϊκ σπρώχνει τον παράγοντα του πολιτικά επείγοντος και αυτόν της πνευματικής αντίστασης σκιαγραφώντας τις διασυνδέσεις ανάμεσα στον κυνισμό, την αυτοσυντήρηση, και τον φασισμό. Στην Κριτική του, αποδίδει τον γερμανικό φασισμό σ' ένα αποτρόπαιο μείγμα "φόβου διάλυσης, ενελικτικής αυτοεπικύρωσης, και αντικειμενικής, ψυχρής λογικής", που συνδυάζεται με ένα "χαρμάνι παλιού, καλού στρατιωτικού κυνισμού."

Ο αρχι-κυνισμός, κατ' επέκταση, φτάνει τις πιο θανατηφόρες του μορφές με την πρακτική της γενοκτονίας ("της τελικής λύσης", όπως την εφάρμοσαν οι Ναζί)—ενώ η ανακλαστική του μορφή ριζώνεται στην υποψία ότι κάποια μορφή γενοκτονίας είναι στην πραγματικότητα ο πολιτικός στόχος κάθε εκλεγμένης κυβέρνησης. Με τα λόγια του Σαρτρ στην δική του Κριτική [του διαλεκτικού λόγου] κάθε κοινωνία μετρά τους νεκρούς της και εντοπίζει μια ομάδα προς εξάλειψη.

* Critique of Cynical Reason, by Peter Sloterdijk, University of Minnesota Press, Minneapolis, Minnesota, 1987.

Η συγκεκριμένη ταινία ("American Psycho") παρουσιάζει ένα "ψυχοπαθή" χρηματιστή - και τελευταία βγαίνουν ένα σωρό αναλυτές, ακόμα και πολλοί χρηματιστές που παραδέχονται ότι υπάρχει "ψυχασθένεια" στον κλάδο τους. Τα ίδια λένε και πχ για το Χίτλερ (ότι ήταν "τρελός", "ψυχασθενής", κτλ) και για άλλους. Στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι ψυχασθένεια - είναι απλά η ιεράρχηση του ατομικού κέρδους ως πρωταρχικό σκοπό στη ζωή, που τους οδηγεί στο να παραμερίζουν οτιδήποτε και οποιονδήποτε άλλο προκειμένου να πετύχουν το σκοπό τους, εξοντώνοντας όλους τους ανταγωνιστές τους και εξαλείφοντας όλα τα "εμπόδια" που θα βρουν στο δρόμο τους (πχ εργάτες που κινητοποιούνται γιατί μένουν άνεργοι και άλλα τέτοια "ενοχλητικά" ζητήματα).

Εδώ ένα σχετικό άρθρο του Bruce Krasting, ενός τέτοιου επενδυτή, που παραδέχεται ότι όντως έτσι ήταν τα πράγματα, και μάλιστα έτσι ήταν και ο ίδιος πριν κάποια χρόνια, απλά τώρα έχει "ηρεμήσει" λίγο. Αξίζει να του ρίξετε μια ματιά:

New Study – Traders are worse than Psychopaths

The University in St. Gallen, Switzerland (how appropriate) has come out with a study that compares traders with psychopaths. The surprising result was that not only do traders act like psychos, they’re worse. I’m not surprised at this at all. From NZZ:

The study reviewed the direct comparison of results with an existing study of 24 psychopaths in German high-security hospitals and a control group of 27 "normal" people.

The “normal people” that is referred to are 27 traders. Stock guys, FX/commodities traders and derivative types were the “normal' people that were stacked up against the actual crazies in the German nut house.

Even the experts were surprised by the result. They attest to the stock market professionals with a penchant for immense destruction.
The performance of the 27 dealers is even worse than the psychopaths.
"It's like beating one of the neighbor’s expensive cars with a baseball bat with the sole objective of owning the most beautiful car in the neighborhood."

Now that we “know” (what was has been suspected all along) that traders are nuts it’s worth looking at what a textbook definition of a psycho actually is.

1. Considerable superficial charm, verbal facility and average or above average intelligence.

2. Unreliability, disregard for obligations, no sense of responsibility.

3. Untruthfulness and insincerity.

4. Inexplicable impulsiveness.

5. Antisocial behavior.

6. Poor judgment and failure to learn from experience.

7. Total self-centeredness.

8. General poverty of deep and lasting emotions.

9. Lack of any true insight, inability to see oneself as others do.

10. Fantastic and objectionable behavior, after drinking and sometimes even when not drinking--vulgarity, rudeness, quick mood shifts, pranks.

11. An impersonal, trivial, and poorly integrated sex life.

There was a point in my life where I thought of myself as a successful trader. A “Master of the Universe”; a “Big swinging dick”. That was 20 years ago. Looking at the above list makes me cringe. To one degree or another all the descriptions fit parts of my life at the time.

I’m “All better” now…….