Αποσπάσματα από τα βιβλία των Θ. Χατζή και Κ. Καραγιώργη για το Δεκέμβρη του 1944
Ο μεγάλος Δεκέμβρης 1944
Το κύριο πρόβλημα κάθε επανάστασης είναι το πρόβλημα της εξουσίας.
Το πρόβλημα αυτό η λαϊκή επανάσταση στην Ελλάδα μπορούσε και έπρεπε να το λύσει στις 12 με 18 του Οκτώβρη, όταν η λαϊκή επανάσταση με όργανά της τη Λαϊκή Αυτοδιοίκηση, τη Λαϊκή Δικαιοσύνη και την Εθνική Πολιτοφυλακή,στηριγμένη στον ΕΛΑΣ, τον μοναδικό εθνικό και συμμαχικό στρατό που υπήρχε στην Ελλάδα, προχωρούσε στην ολοκλήρωσή της. Δεν το έλυσε. Σταμάτησε μπροστά στις πόρτες της Αθήνας.
Τρομακτικό λάθος, με μοιραίες συνέπειες. Ήταν αποτέλεσμα της πλάνης της ηγεσίας για ομαλό πέρασμα από την κατοχή στην ελευθερία (σε συνεργασίαμε το παλιό κατεστημένο της ξεπεσμένης αστικής τάξης) και της αυταπάτης για το «συμμαχικό» ρόλο των Άγγλων. Έτσι η Ελλάδα βρέθηκε, αμέσως μετά την απελευθέρωση της Αθήνας, με μια ιδιόμορφη δυαδική εξουσία: Η μία, η λαοκρατική, που κυριαρχούσε σ’ όλη την Ελλάδα, και η άλλη, η κυρίαρχη στο παρελθόν και τώρα, ανύπαρκτη σε δύναμη και κύρος, αστική εξουσία, που ασφυκτιούσε μέσα σε λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Η ύπαρξη δυό εξουσιών σε μια χώρα σημαίνει πως η επανάσταση δεν τελείωσε. Η σύγκρουση για την επικράτηση της μιάς από τις δυό εξουσίες σ’ όλη την επικράτεια είναι αναπόφευκτη. Αυτό είχε κατανοηθεί και συνειδητοποιηθεί από το ντόπιο και ξένο αντιλαϊκό στρατόπεδο, που συστηματικά και επίμονα προωθούσε το σχέδιο εξόντωσης της λαοκρατικής εξουσίας, με εισαγωγή της αντεπανάστασης. Με μόνιμο και αμετακίνητο το στόχο του, επωφελούνταν από την επανάπαυση και τις αυταπάτες της ηγεσίας του λαϊκού κινήματος, κέρδιζε θέσεις,συγκέντρωνε βρετανικές δυνάμεις, που φέρναν και τους πραιτοριανούς τους, ενθάρρυνε τις ντόπιες εθνοπροδοτικές και φασιστικές ένοπλες δυνάμεις σε προκλήσεις, ενώ παράλληλα προσπαθούσε να αφοπλίσει το λαϊκό κίνημα. Προχωρούσε χωρίς ταλαντεύσεις και δισταγμούς προς την κορυφαία πράξη της επιχείρησης «Μάννα», που προέβλεπε πρωταρχικά την κυριαρχία στο χώρο της πρωτεύουσας και την επέκταση, σε συνέχεια, της καπιταλιστικής εξουσίας σ’ όλη τη χώρα.
Ο λαός, που έβλεπε τις προετοιμασίες των εχθρών του, θεωρούσε τον ΕΛΑΣ μοναδική εγγύηση για τη λευτεριά του, την ανεξαρτησία του και τη διατήρηση των επαναστατικών κατακτήσεών του.
Δεν συμφωνεί με την ηγεσία του που διαπραγματεύονταν τον αφοπλισμό του κινήματος. Αγωνιά, προσπαθεί να αντιδράσει. Αλλά το κύρος και η δύναμη επιβολής της ηγεσίας ήταν απροσπέλαστα. Ταλαντεύεται η ίδια και μεταδίνει την ταλάντευσή της και στις μάζες, που τις αποκοιμίζει, τις αφοπλίζει ιδεολογικά και τις αποπροσανατολίζει. Έτσι όταν οι Άγγλοι, –περνώντας πάνω από το κεφάλι της λεγόμενης ελληνικής κυβέρνησης–αποφάσισαν να βάλουν ωμά στο ΕΑΜ-ΕΛΑ το δίλημμα: ή παραδίνεις τα όπλα και διαλύεις τον ΕΛΑΣ εθελοντικά ή σας αφοπλίζουμε με τη δύναμη των όπλων μας και σας διαλύουμε, η ηγεσία του ΚΚΕ-ΕΑΜ βρέθηκε απροετοίμαστη. Αποφασίζει να αντιδράσει, και να μη δεχτεί τον μονόπλευρο αφοπλισμό του λαού, χωρίς όμως να έχει συνειδητοποιήσει ότι τα όπλα θα έλυναν το πρόβλημα της εξουσίας.
Φτάσαμε στην κρίσιμη στιγμή: Η σύγκρουση, που τόσο συστηματικά και επίμονα προετοιμαζόταν από τους Άγγλους έγινε αναπόφευκτη. Οι εχθροί του λαού είχαν κάνει την επιλογή τους, είχαν διαλέξει τον τόπο και το χώρο για την πολεμική τους εξόρμηση, είχαν διατάξει τις στρατιωτικές τους δυνάμεις και είχαν «το δάκτυλό τους στη σκανδάλη». Η στιγμή ήταν η πιο κατάλληλη: Στο στρατόπεδο του λαού επικρατούσαν στον ανώτατο βαθμό σύγχυση, αυταπάτες, συναισθηματισμοί και «πολιτική σκοπιμότητας».
Οι πενήντα μέρες που προηγήθηκαν ως την 3η του Δεκέμβρη απέδειξαν ότι οι ελληνικές αντιδραστικές δυνάμεις φοβούταν την ομαλή λύση γιατί θα ήταν ο χάρος τους. Ο στρατός και η αστυνομία θα περνούσαν φυσιολογικά στα χέρια του λαού με το ξεκαθάρισμα του δοσιλογισμού και τη γενική στρατολογία. Το δημοψήφισμα θα έθαβε για πάντα, με τρόπο συντριπτικό, το Γλύξμπουργκ και τη μοναρχία. Οι ελεύθερες εκλογές θα έθαβαν το παλιό πολιτικό παρελθόν, τη φαυλοκρατία, το πολικαντισμό και την αποσύνθεση. Θα άνοιγαν το δρόμο στις καινούριες λαϊκές δημιουργικές δυνάμεις και κόμματα, μαζ! με ότι καλύτερο και ηθικότερο 0α είχε μείνει ζωντανό από τα παλιά πολιτικά κόμματα, θα άνοιγε διάπλατος ο δρόμος της λαϊκής δημοκρατίας, το όνειρο και την προσδοκία του ελληνικού λαού. Θα βάδιζε ενωμένη εθνικά και σύμφωνη η Ελλάδα προς την ικανοποίηση των εθνικών της δικαίων, προς την αποκατάσταση, μέσα στα νέα της σύνορα, όλων των ελληνικών περιοχών, θα συγχρονιζόταν, η αναγεννημένη αυτή Ελλάδα, μέσα στα πλαίσια της νέας δημοκρατικής και αντιφασιστικής Ευρώπης, περήφανη και αληθινά ανεξάρτητη, στο πλευρό των δυο μεγάλων συμμάχων της, εξ ίσου, της Αγγλίας και των Σοβιέτ κατά πρώτο λόγο, αλλά επίσης και στο πλευρό όλων των άλλων ενωμένων εθνών.
Άλλά οι αντιδραστικές δυνάμεις, πού είχαν πριν προδόσει τον τόπο στους ξένους φασίστες, προτιμούσαν εκατό φορές να αιματοκυλήσουν τον τόπο παρά να υποταχθούν στη λαϊκή θέληση. Και είναι γεγονός ότι σ' αυτό βρήκαν απόλυτα σύμφωνη στο πλευρό τους την πολιτική των άγγλων συντηρητικών. «Είμαι εις θέσιν να βεβαιώσω την βουλήν, ότι εν μέσω της ανεμοζάλης προχωρούμεν μετά κόπου, αλλά δεν προχωρούμεν χωρίς σχέδιον», δήλωνε ο κ. Τσώρτσιλ στις 19 του Γενάρη 1945. Το «σχέδιο» ήταν ο Δεκέμβρης. Άπό την πλευρά των άγγλων συντηρητικών, του μοιραίου κ. Σκόμπυ, του «κακού δαίμονος» κ. Λήπερ και των ελλήνων αντιδρασπκών με αρχηγό τους τον πωρωμένο τυχοδιώκτη Παπανδρέου, ο Δεκέμβρης υπήρξε σχεδιασμένη πλεκτάνη, μια ψυχρά υπολογισμένη σκευωρία για να αφοπλισθεί ο λαός — ό,τι κι αν θα στοίχιζε αυτό σε αίμα λαϊκό - και να παραδοθεί άοπλος στην ένοπλη εξουσία της φασιστικής και δοσίλογης δεξιάς. Άπό την πλευρά του ελληνικοϋ λαού, ο Δεκέμβρης ήταν άναγκαϊος, ήταν η αποφασιστική, συνεπής και τίμια εθνική του αντίσταση, ανεβασμένη σε ανώτερο επίπεδο ηθικής, μαζικής και ένοπλης πάλης για την ολοκλήρωση της λευτεριάς του λαού, για την πραγματική εθνική του ανεξαρτησία, για το άνοιγμα του δρόμου προς τη λαϊκή δημοκρατία.
Με τον ασύγκριτο ηρωϊσμό των λαϊκών μαζών και σε πρώτη γραμμή της οπλισμένης πρωτοπορείας τους, των ελασιτών, ο Δεκέμβρης εξυψώθηκε στο έπος των 33 ημερών της Αθήνας και των έξη βδομάδων σε όλη την Ελλάδα ως την άνακωχή.
Ό Δεκέμβρης έχει παίξει σοβαρό παγκόσμιο ρόλο μέσα στον τοτινό συσχετισμό των συμμαχικών δυνάμεων (Γιάλτα) και μέσα στην εσωτερική πολιτική της Αγγλίας (ήττα των συντηρητικών). Άλλά, πάνω απ' όλα, ο Δεκέμβρης αυτός, που αποκορυφώνει και στεφανώνει τον πολύχρονο αγώνα του ελληνικοϋ λαού για τη λευτεριά και τη δημοκρατία, που ολοκληρώνει την εθνική του αντίσταση, αξιοποιήθηκε και θα αξιοποιηθεί ακόμα περισσότερο, μέσα στους ερχόμενους μήνες. Το ηθικό κύρος τοϋυ Δεκέμβρη πρόβαλε και προβάλλει κάθε μέρα περισσότερο μέσα στο ζοφερό σκοτάδι και την ανήθικη δυσωδία του μεταδεκεμβριανού χάους.
Ό Δεκέμβρης ήταν η φλογερή έκρηξη και ο παντοδύναμος πόθος ενός ολόκληρου λαού. Η μεταδεκεμβριανή άρνηση, ουτοπική και γελοία, αδύναμη και τυχοδιωκτική μέσα ατή λύσσα της, το μόνο που κατάφερε είναι να συσπειρώσει πιο τρομερή, πιο αδιάλ-λακτη, πιο ηφαιστειακή, τη λαϊκή θέληση. Τη λαϊκή θέληση που συμπυκνώνεται παντοδύναμη σε δυο πράγματα, που μ' αυτά συνδέθηκε σε ζωή και σε θάνατο ο ελληνικός λαός: την εθνική ανεξαρτησία και τη λαϊκή δημοκρατία.
'Αθήνα, 'Οκτώβρης 1945
Κ. ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗΣ
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Θ. Χατζή: Η ΝΙΚΗΦΟΡΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΕ
Ο μεγάλος Δεκέμβρης 1944
Το κύριο πρόβλημα κάθε επανάστασης είναι το πρόβλημα της εξουσίας.
Το πρόβλημα αυτό η λαϊκή επανάσταση στην Ελλάδα μπορούσε και έπρεπε να το λύσει στις 12 με 18 του Οκτώβρη, όταν η λαϊκή επανάσταση με όργανά της τη Λαϊκή Αυτοδιοίκηση, τη Λαϊκή Δικαιοσύνη και την Εθνική Πολιτοφυλακή,στηριγμένη στον ΕΛΑΣ, τον μοναδικό εθνικό και συμμαχικό στρατό που υπήρχε στην Ελλάδα, προχωρούσε στην ολοκλήρωσή της. Δεν το έλυσε. Σταμάτησε μπροστά στις πόρτες της Αθήνας.
Τρομακτικό λάθος, με μοιραίες συνέπειες. Ήταν αποτέλεσμα της πλάνης της ηγεσίας για ομαλό πέρασμα από την κατοχή στην ελευθερία (σε συνεργασίαμε το παλιό κατεστημένο της ξεπεσμένης αστικής τάξης) και της αυταπάτης για το «συμμαχικό» ρόλο των Άγγλων. Έτσι η Ελλάδα βρέθηκε, αμέσως μετά την απελευθέρωση της Αθήνας, με μια ιδιόμορφη δυαδική εξουσία: Η μία, η λαοκρατική, που κυριαρχούσε σ’ όλη την Ελλάδα, και η άλλη, η κυρίαρχη στο παρελθόν και τώρα, ανύπαρκτη σε δύναμη και κύρος, αστική εξουσία, που ασφυκτιούσε μέσα σε λίγα τετραγωνικά χιλιόμετρα στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Η ύπαρξη δυό εξουσιών σε μια χώρα σημαίνει πως η επανάσταση δεν τελείωσε. Η σύγκρουση για την επικράτηση της μιάς από τις δυό εξουσίες σ’ όλη την επικράτεια είναι αναπόφευκτη. Αυτό είχε κατανοηθεί και συνειδητοποιηθεί από το ντόπιο και ξένο αντιλαϊκό στρατόπεδο, που συστηματικά και επίμονα προωθούσε το σχέδιο εξόντωσης της λαοκρατικής εξουσίας, με εισαγωγή της αντεπανάστασης. Με μόνιμο και αμετακίνητο το στόχο του, επωφελούνταν από την επανάπαυση και τις αυταπάτες της ηγεσίας του λαϊκού κινήματος, κέρδιζε θέσεις,συγκέντρωνε βρετανικές δυνάμεις, που φέρναν και τους πραιτοριανούς τους, ενθάρρυνε τις ντόπιες εθνοπροδοτικές και φασιστικές ένοπλες δυνάμεις σε προκλήσεις, ενώ παράλληλα προσπαθούσε να αφοπλίσει το λαϊκό κίνημα. Προχωρούσε χωρίς ταλαντεύσεις και δισταγμούς προς την κορυφαία πράξη της επιχείρησης «Μάννα», που προέβλεπε πρωταρχικά την κυριαρχία στο χώρο της πρωτεύουσας και την επέκταση, σε συνέχεια, της καπιταλιστικής εξουσίας σ’ όλη τη χώρα.
Ο λαός, που έβλεπε τις προετοιμασίες των εχθρών του, θεωρούσε τον ΕΛΑΣ μοναδική εγγύηση για τη λευτεριά του, την ανεξαρτησία του και τη διατήρηση των επαναστατικών κατακτήσεών του.
Δεν συμφωνεί με την ηγεσία του που διαπραγματεύονταν τον αφοπλισμό του κινήματος. Αγωνιά, προσπαθεί να αντιδράσει. Αλλά το κύρος και η δύναμη επιβολής της ηγεσίας ήταν απροσπέλαστα. Ταλαντεύεται η ίδια και μεταδίνει την ταλάντευσή της και στις μάζες, που τις αποκοιμίζει, τις αφοπλίζει ιδεολογικά και τις αποπροσανατολίζει. Έτσι όταν οι Άγγλοι, –περνώντας πάνω από το κεφάλι της λεγόμενης ελληνικής κυβέρνησης–αποφάσισαν να βάλουν ωμά στο ΕΑΜ-ΕΛΑ το δίλημμα: ή παραδίνεις τα όπλα και διαλύεις τον ΕΛΑΣ εθελοντικά ή σας αφοπλίζουμε με τη δύναμη των όπλων μας και σας διαλύουμε, η ηγεσία του ΚΚΕ-ΕΑΜ βρέθηκε απροετοίμαστη. Αποφασίζει να αντιδράσει, και να μη δεχτεί τον μονόπλευρο αφοπλισμό του λαού, χωρίς όμως να έχει συνειδητοποιήσει ότι τα όπλα θα έλυναν το πρόβλημα της εξουσίας.
Φτάσαμε στην κρίσιμη στιγμή: Η σύγκρουση, που τόσο συστηματικά και επίμονα προετοιμαζόταν από τους Άγγλους έγινε αναπόφευκτη. Οι εχθροί του λαού είχαν κάνει την επιλογή τους, είχαν διαλέξει τον τόπο και το χώρο για την πολεμική τους εξόρμηση, είχαν διατάξει τις στρατιωτικές τους δυνάμεις και είχαν «το δάκτυλό τους στη σκανδάλη». Η στιγμή ήταν η πιο κατάλληλη: Στο στρατόπεδο του λαού επικρατούσαν στον ανώτατο βαθμό σύγχυση, αυταπάτες, συναισθηματισμοί και «πολιτική σκοπιμότητας».
Κ. Καραγιώργη: "Γύρω από το Δεκέμβρη"
Οι πενήντα μέρες που προηγήθηκαν ως την 3η του Δεκέμβρη απέδειξαν ότι οι ελληνικές αντιδραστικές δυνάμεις φοβούταν την ομαλή λύση γιατί θα ήταν ο χάρος τους. Ο στρατός και η αστυνομία θα περνούσαν φυσιολογικά στα χέρια του λαού με το ξεκαθάρισμα του δοσιλογισμού και τη γενική στρατολογία. Το δημοψήφισμα θα έθαβε για πάντα, με τρόπο συντριπτικό, το Γλύξμπουργκ και τη μοναρχία. Οι ελεύθερες εκλογές θα έθαβαν το παλιό πολιτικό παρελθόν, τη φαυλοκρατία, το πολικαντισμό και την αποσύνθεση. Θα άνοιγαν το δρόμο στις καινούριες λαϊκές δημιουργικές δυνάμεις και κόμματα, μαζ! με ότι καλύτερο και ηθικότερο 0α είχε μείνει ζωντανό από τα παλιά πολιτικά κόμματα, θα άνοιγε διάπλατος ο δρόμος της λαϊκής δημοκρατίας, το όνειρο και την προσδοκία του ελληνικού λαού. Θα βάδιζε ενωμένη εθνικά και σύμφωνη η Ελλάδα προς την ικανοποίηση των εθνικών της δικαίων, προς την αποκατάσταση, μέσα στα νέα της σύνορα, όλων των ελληνικών περιοχών, θα συγχρονιζόταν, η αναγεννημένη αυτή Ελλάδα, μέσα στα πλαίσια της νέας δημοκρατικής και αντιφασιστικής Ευρώπης, περήφανη και αληθινά ανεξάρτητη, στο πλευρό των δυο μεγάλων συμμάχων της, εξ ίσου, της Αγγλίας και των Σοβιέτ κατά πρώτο λόγο, αλλά επίσης και στο πλευρό όλων των άλλων ενωμένων εθνών.
Άλλά οι αντιδραστικές δυνάμεις, πού είχαν πριν προδόσει τον τόπο στους ξένους φασίστες, προτιμούσαν εκατό φορές να αιματοκυλήσουν τον τόπο παρά να υποταχθούν στη λαϊκή θέληση. Και είναι γεγονός ότι σ' αυτό βρήκαν απόλυτα σύμφωνη στο πλευρό τους την πολιτική των άγγλων συντηρητικών. «Είμαι εις θέσιν να βεβαιώσω την βουλήν, ότι εν μέσω της ανεμοζάλης προχωρούμεν μετά κόπου, αλλά δεν προχωρούμεν χωρίς σχέδιον», δήλωνε ο κ. Τσώρτσιλ στις 19 του Γενάρη 1945. Το «σχέδιο» ήταν ο Δεκέμβρης. Άπό την πλευρά των άγγλων συντηρητικών, του μοιραίου κ. Σκόμπυ, του «κακού δαίμονος» κ. Λήπερ και των ελλήνων αντιδρασπκών με αρχηγό τους τον πωρωμένο τυχοδιώκτη Παπανδρέου, ο Δεκέμβρης υπήρξε σχεδιασμένη πλεκτάνη, μια ψυχρά υπολογισμένη σκευωρία για να αφοπλισθεί ο λαός — ό,τι κι αν θα στοίχιζε αυτό σε αίμα λαϊκό - και να παραδοθεί άοπλος στην ένοπλη εξουσία της φασιστικής και δοσίλογης δεξιάς. Άπό την πλευρά του ελληνικοϋ λαού, ο Δεκέμβρης ήταν άναγκαϊος, ήταν η αποφασιστική, συνεπής και τίμια εθνική του αντίσταση, ανεβασμένη σε ανώτερο επίπεδο ηθικής, μαζικής και ένοπλης πάλης για την ολοκλήρωση της λευτεριάς του λαού, για την πραγματική εθνική του ανεξαρτησία, για το άνοιγμα του δρόμου προς τη λαϊκή δημοκρατία.
Με τον ασύγκριτο ηρωϊσμό των λαϊκών μαζών και σε πρώτη γραμμή της οπλισμένης πρωτοπορείας τους, των ελασιτών, ο Δεκέμβρης εξυψώθηκε στο έπος των 33 ημερών της Αθήνας και των έξη βδομάδων σε όλη την Ελλάδα ως την άνακωχή.
Ό Δεκέμβρης έχει παίξει σοβαρό παγκόσμιο ρόλο μέσα στον τοτινό συσχετισμό των συμμαχικών δυνάμεων (Γιάλτα) και μέσα στην εσωτερική πολιτική της Αγγλίας (ήττα των συντηρητικών). Άλλά, πάνω απ' όλα, ο Δεκέμβρης αυτός, που αποκορυφώνει και στεφανώνει τον πολύχρονο αγώνα του ελληνικοϋ λαού για τη λευτεριά και τη δημοκρατία, που ολοκληρώνει την εθνική του αντίσταση, αξιοποιήθηκε και θα αξιοποιηθεί ακόμα περισσότερο, μέσα στους ερχόμενους μήνες. Το ηθικό κύρος τοϋυ Δεκέμβρη πρόβαλε και προβάλλει κάθε μέρα περισσότερο μέσα στο ζοφερό σκοτάδι και την ανήθικη δυσωδία του μεταδεκεμβριανού χάους.
Ό Δεκέμβρης ήταν η φλογερή έκρηξη και ο παντοδύναμος πόθος ενός ολόκληρου λαού. Η μεταδεκεμβριανή άρνηση, ουτοπική και γελοία, αδύναμη και τυχοδιωκτική μέσα ατή λύσσα της, το μόνο που κατάφερε είναι να συσπειρώσει πιο τρομερή, πιο αδιάλ-λακτη, πιο ηφαιστειακή, τη λαϊκή θέληση. Τη λαϊκή θέληση που συμπυκνώνεται παντοδύναμη σε δυο πράγματα, που μ' αυτά συνδέθηκε σε ζωή και σε θάνατο ο ελληνικός λαός: την εθνική ανεξαρτησία και τη λαϊκή δημοκρατία.
'Αθήνα, 'Οκτώβρης 1945
Κ. ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΗΣ
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Δημοσίευση σχολίου