Αδηφάγα και ολέθρια η αντίληψη του κέρδους. Η ηθική του καπιταλισμού δεν έχει ηθικό φραγμό. Σαπίζουν τρόφιμα στις αποθήκες και την ίδια ώρα δημιουργούνται χωματερές ανθρωπίνων υπάρξεων.
Δεν μιλάμε ούτε για τη Μπιάφρα, ούτε για την Αιθιοπία. Κηλίδες ανεξίτηλες σχηματίζονται από αναλώσιμες ανθρώπινες σάρκες μέσα στην καρδιά των μητροπόλεων. Εξαπλώνονται σαν λαδιές πάνω σε στυπόχαρτα. Κι όμως σε καμία άλλη εποχή τα απορρίμματα δεν είχαν τόσο εξέχουσα θέση.
Η μέγιστη πολιτισμική κατάκτηση της σύγχρονης εποχής που συμβαδίζει με τη βιομηχανία, τον καπιταλισμό κάθε απόχρωσης, την τεχνολογική έκρηξη είναι τα σκουπίδια. Από τα βάθη των ωκεανών ως τα σπλάχνα των βουνών και από τις πόλεις ως το διάστημα απέραντοι ατελείωτοι σκουπιδότοποι. Πλαστικό φαγητό και φαγητά – σκουπίδια. Τηλεοπτικά σκουπίδια. Πολιτισμικά σκουπίδια. Αποθέωση του απορρίμματος και καθημερινός τρόπος ζωής. Μπαίνει σε κάθε σπίτι καθημερινά κάτι από όλα αυτά ή κι όλα μαζί. Σε όσα σπίτια τουλάχιστον έχουν ακόμη να καταναλώσουν. Κουλτούρα από αποφάγια και για αποφάγια. Πνιγμένη από το πλαστικό και τα βαρέα μέταλλα.
Η ανθρωπότητα, νομίζει ότι, ζει μέσα σε ευδαιμονία την προϊστορία της. Στην πραγματικότητα τεράστιος αργαλειός υφαίνει τα νεκρικά σάβανα αυτού του σάπιου αυτοκαταστροφικού πολιτισμού.
Η ηθική του καπιταλισμού δεν γνωρίζει φραγμούς. Η επιβίωση των σημερινών εκμεταλλευτών είναι ποτισμένη με το αίμα των ίδιων των απογόνων τους. Η ευημερία τους είναι ποτισμένη από το αίμα των παιδιών σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Των παιδιών όχι μόνο που έχουν γεννηθεί και ζουν, αλλά και των αγέννητων.
Μη ρωτάς όμως το γιατί. Γιατί είναι αρκετό να αποθησαυρίζουν πλούτη και κεφάλαια και να παράγουν από την άλλη σκουπίδια.
Την ίδια ώρα που εκατοντάδες εκατομμύρια ψυχές τρέφονται με ψίχουλα. Ή με τα ίδια τα αποφάγια. Γίνονται ένα με τα σκουπίδια αναζητώντας κάτι φαγώσιμο.
Πόσο γνώριμη εικόνα πιά και για μας… Όχι μόνο στο κέντρο της πρωτεύουσας, αλλά σχεδόν σε κάθε γειτονιά. Άνθρωποι και σκουπίδια. Τρώγλες και ποντίκια. Απύθμενη εξαθλίωση στην πόλη και στις παρυφές της. Οι κολασμένοι που δεν έχουν ελπίδα να αντιμετωπίζονται από τα τηλεοπτικά απορριμματοφόρα ως φολκλόρ σε βίντεο υπεπενδεδυμένα με θεατρινίστικες ευσπλαχνικές και κάπως θλιμμένες επιτηδευμένα φωνές.
Ή η αρωγή να είναι αντικείμενο εξαργύρωσης της φιλανθρωπικής αντίληψης πλουσίων ή λιγότερο πλουσίων κυριών ή ακόμη και καθαρό αντικείμενο κερδοφορίας δήθεν ανθρωπιστικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων οι οποίες σιτίζονται από την εξουσία προσφέροντας τις αγαθοεργές υπηρεσίες και φροντίδες σε αστέγους, νεόπτωχους, ανήμπορους γέρονντες ή οτιδήποτε άλλο.
Σημασία για τους κυρίαρχους έχει να μη διασαλευτεί η τάξη της αδιατάρακτης γαλήνης της εξουσίας τους. Να μην αμφισβητηθεί έμπρακτα η ανομία τους που κατά τα άλλα έχει το μανδύα της νομιμότητας. Σημασία έχει να μην τεθεί σε αμφισβήτηση ο πυρήνας της εκμετάλλευσης. Αμφισβήτηση τέτοια που θα μπορούσε να αποτινάξει σε μια διαδικασία λύτρωσης εκατομμύρια εσωτερικές χωματερές. Συμπλέγματα στενά δεμένα με τη σάπια κουλτούρα που σέρνει σαν σιδερένια μπάλα συνειδητά , μη συνειδητά και ασυνείδητα ο καθένας μας.,
Κρίκοι της καταπιεστικής αλυσίδας
Ματαιοδοξία, κυνισμός και απληστία. Υποκρισία και υποταγή. Έχει σημασία η μεθοδολογική προσέγγιση που προωθούν αιώνες τώρα οι καταπιεστές. Η ματαιοδοξία και η απληστία είναι σύμφυτα δήθεν με την ανθρώπινη φύση. Ο κυνισμός των κυρίαρχων είναι η ρεαλιστική απεικόνιση ως προβολή τητου αναπόφευκτου τάχα αυτής της φύσης. Η υποταγή είναι επιταγή της «θείας χάριτος» και η υποκρισία φυσιολογικό επακόλουθο μιας στάσης ζωής η οποία βασίζεται στις παραδοχές αυτές.
Η ματαιοδοξία και η απληστία αντιμετωπίζονται ως γονιδιακά χαρακτηριστικά. Σε όσους τα γονίδια είναι υποτελή είναι κάτι σαν φυσιολογικό να είναι σκλάβοι. Φτωχοί, άκληροι και αππόκληροι σε αντίθεση με αυτούς που έχουν τα γονίδια αυτά σε κυρίαρχη μορφή και έτσι είναι οι «ευνοημένοι» της εξελικτικής διαδικασίας του ανθρώπινου είδους. Δεν είναι ασφαλώς τυχαίο ότι ο ισχυρότερος ιδεολογικός βραχίονας καταπίεσης των μαζών σε όλα τα εκμεταλλευτικά συστήματα είναι η θρησκεία. Την τομή ωστόσο προκάλεσε η ηθική του προτεσταντισμού η οποία ανήγαγε ουσιαστικά σε αμάρτημα τη φτώχεια και επέβαλε στη συνείδηση των πιστών της την διάθεση τιμωρίας και αυτοτιμωρίας σε περίπτωση αποτυχίας στο οικονομικό σκέλος της ζωής τους. Η αδιαμεσολάβητη σχέση με το θεό και η η αμφισβήτηση της παπικής εξουσίας άνοιξε το δρόμο στον καπιταλισμό και τελικά κατέληξε στη θεοποίηση του κέρδους και του χρήματος.
Δεν είναι καθόλου τυχαία η ραγδαία ανάπτυξη του καπιταλισμού σε χώρες με προτεσταντικό υπόβαθρο. Δεν είναι επίσης καθόλου τυχαίο για την αντίληψη που διέπει τους μέντορες του καπιταλισμού η επιγραφή που υπάρχει στο δολάριο των ΗΠΑ : in god we trust! Σιγά σιγά όλα τα χριστιανικά δόγματα αποδέχτηκαν την πρωτοκαθεδρία μιας τέτοιας αντίληψης και ως μηχανισμός εξουσίας και καταπίεσης δεν άργησαν να αποδεχτούν το ρόλο τους στην προσπάθεια διατήρησης των κεκτημένων της νέας εκμεταλλευτικής τάξης με την οποία όπως ήταν φυσικό τα βρήκαν παρά τις απώλειες ππου μπορεί να είχαν. Παρατηρείται δε το φαινόμενο η θρησκεία ως πυλώνς στήριξης στυγνών και εκμεταλλευτικών καθεστώτων να διατηρείται πανομοιότυπο. Τόσο στην ορθόδοξη Ελλάδα με το περιβόητο τρίπτυχο πατρίς – θρησκεία – οικογένεια όσο και ανάλογα συνθήματα στην Ισπανία του Φράνκο, όπου καθολική εκκλησία και φεουδάρχες ήταν ο ισχυρός πυλώνας στήριξης της αντεπανάστασης και κατόπιν της δικτατορίας. Η υποταγή στο «θέλημα του Θεού» άλλωστε δεν είναι κάποιο νέο ιδεολογικό μοντέλο στα δόγματα και μεταφυτεύτηκε αυτούσιο από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό.
Σε δεύτερο επίπεδο ο καπιταλισμός εκμεταλλεύεται στο έπακρο την τεχνολογική έκρηξη για τη δική του κυριαρχία και διαιώνιση. Κανείς βεβαίως δεν μπορεί να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι η φτώχεια, ο πλούτος ή απληστία ή η εγκράτεια είναι γονιδιακά χαρακτηριστικά στον άνθρωπο όπως το χρώμα των μαλλιών ή του δέρματος. Ωστόσο η τεχνολογική εξέλιξη βρίσκεται πλέον υπό το συνολικό έλεγχο του κεφαλαίου. Το αμέσως επόμενο βήμα είναι η αξιοποίηση σε ιδεολογικό επίπεδο της θεωρίας των επιστημών και της έρευνας για τη μεγιστοποίηση των κερδών , αλλά παράλληλα και της ποδηγέτησης κάθε τάσης χειραφέτησης και απελευθέρωσης. Η απόλυτη σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με την αγορά σε ολοένα και πιο διευρυμένα επίπεδα αποδεικνύει πως η επιστημονική και τεχνολογική πρόδος δεν έχει ουδέτερο πρόσημο αλλά αντιθέτως έχει σκληρά ταξικά χαρακτηριστικά τα οποία λειτουργούν και ως προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης ενός νέου και μορφωμένου επιστημονικού, και με χαρακτηριστικά εργατικού, δυναμικού στην υπηρεσία του συστήματος.
Παράλληλα ολόκληροι τομείς των επιστημών του ανθρώπου αναπτύσσονται σε εκείνες τις κατευθύνσεις που προάγουν την «κοινωνική μηχανική», δηλαδή τη δημιουργία νέων μηχανισμών και μορφών κοινωνικής οργάνωσης συνυφασμένους με την ατομοκεντρική αντίληψη και την αλλοτρίωση της κατανάλωσης. Η επικοινωνιολογία επί περαδείγματι βρίσκεται στην αιχμή του δόρατος.
Συνακόλουθα η απόλυτη εξάρτηση της έρευνας από την αγορά δεν θα αργήσει να έχει αντίκτυπο σε καθαρά φιλοσοφικό και θεωρητικό επίπεδο προκειμένου να στηριχτούν οι επιλογές του κεφαλαίου. Ήδη κάτι τέτοιο γίνεται και η λογική της οικονομικής βιωσιμότητας σε βάρος όλων των υπολοίπων εκφάνσεων της ζωής καθορίζει αλλαγές σε επιστήμες όπως η νομική και σε τομείς όπως το συνταγματικό δίκαιο. Δεν είναι αμελητέο το γεγονός ότι σε επίπεδο συνταγματικών ελευθεριών ακόμη και από εγχώριους απολογητές του νεοφιλελευθερισμού να έχει φτάσει να θεωρείται ως δευτερεύουσας σημασίας η , αστική, εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία σε σχέση πάντα με το μείζον που θεωρούνται πλεον οι οικονομικοί δείκτες και φυσικά διαμορφώνουν τις εξελίξεις σε συνολικό ευρωπαϊκό επίπεδο και σε επίπεδο φιλοσοφίας και θεωρίας των επιστημών.
Σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσεται και η βιομηχανία του πολιτισμού των σκουπιδιών ο οποίος συμπεριλαμβάνει όλο το πλέγμα του θεάματος από την τηλεόραση και τις ειδήσεις ως τα θέατρα, το σινεμά, τα εικαστικά, τη μουσική και τα βιβλία. Στο πλαίσιο μιας θλιβερής μεταμοντέρνας κουλτούρας αποδόμησης κάθε παρέμβασης του λαικού και κατ΄ επέκταση εργατικού παράγοντα, υποβάθμισης των αξιών υπερπροβολή της υποκουλτούρας και συνολικής αποδόμησης και υποβάθμισης της εργασίας, τα πράγματα γίνονται όλο και πιο ζοφερά.
Η μαζική και ταχύτατη εξάπλωση άχρηστων πληροφοριών, ή ραγδαία ανάπτυξη «εικονικών» πραγματικοτήτων μέσω διαδικτύου και μέσων κοινωνικής δικτύωσης όχι μόνο δεν αμβλύνουν την αποξένωση και της αλλοτρίωση της εκμεταλλευτικής καθημερινότητας, αλλά οδηγούν σε νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά εξάπλωσης και εμπέδωσης μιας τέτοιας κουλτούρας σε βάθος χρόνου.
Όλοι οι παραπάνω μηχανισμοί δημιουργούν και επιβάλουν συμπεριφορές ενώ σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνουν συνειδήσεις.
Το μεγάλο ζητούμενο είναι η βαθιά και ουσιαστική παρέμβαση της επαναστατικής Αριστεράς σε όλα τα επίπεδα που μπορούν να ανπτυχθούν αντιστάσεις και κινήσεις έμπρακτης αμφισβήτησης του καπιταλιστικού συστήματος. Είτε μέσα στα εργοστάσια, είτε στα πανεπιστήμια, είτε στις γειτονιές το επιδιωκόμενο είναι η ανατροπή. Δυστυχώς παρά το γεγονός ότι αυτή η ανατροπή είναι η αναγκαιότητα της εποχής μας δεν σημαίνει ότι είναι και δεδομένη. Προς το παρόν παραμένει απλώς μια, από τις πολλές, δυνατότητες…
Μάκης Γεωργιάδης
V- IV – 2012
Δημοσίευση σχολίου