"Βαριές κουβέντες" στο ΚΚΕ

Καταστατικό΄και "αφορισμοί" προϊδεάζουν για σκληρή στάση της ηγεσίας απέναντι στους διαφωνούντες.

Στο στόχαστρο ο Ν. Μπογιόπουλος

Από το "Ποντίκι"

Λιγότερο από τρεις εβδομάδες απομένουν ώς την έναρξη του 19ου συνεδρίου του ΚΚΕ και η... ατμόσφαιρα που αναδίδει ο προσυνεδριακός διάλογος, όπως αυτός αποτυπώνεται στα δημοσιευμένα κείμενα στον «Ριζοσπάστη» και την «Κομμουνιστική Επιθεώρηση», μυρίζει «μπαρούτι».

Αν και αναμένεται ότι οι θέσεις, το Πρόγραμμα και το Σχέδιο Καταστατικού που προτείνει η Κ.Ε. θα εγκριθούν με μεγάλη πλειοψηφία, όπως φαίνεται και από τις Συνδιασκέψεις των περιφερειακών οργανώσεων, όπου στις περισσότερες εγκρίνονται ομόφωνα, έχουν κατατεθεί σημαντικές διαφωνίες από μερίδα κομματικών μελών (και, σε ορισμένες περιπτώσεις, «επώνυμων»).

Τις προηγούμενες μέρες η ηγεσία αποφάσισε να ξεκαθαρίσει το τοπίο στέλνοντας ηχηρά εσωκομματικά μηνύματα που φανερώνουν ότι στο εξής οι διαφορετικές φωνές δεν θα είναι «σεβαστές» (αφού όσοι τις εκφέρουν χαρακτηρίστηκαν από την Αλέκα Παπαρήγα «αγράμματοι») και πιθανότατα ούτε «ανεκτές». Για το τελευταίο, πολλούς προϊδεάζει η νέα διάταξη που προβλέπει το σχέδιο του Καταστατικού, σύμφωνα με την οποία μέλος του κόμματος λογίζεται «όποιος και όποια αποδέχεται την ιδεολογία του κόμματος, το Πρόγραμμα και το Καταστατικό του».

Η προσθήκη της «ιδεολογίας» στην παλιότερη διατύπωση αφενός θεωρείται ασαφής, αφετέρου δεν αφήνει πολλά περιθώρια σε όσους σήμερα εκφράζουν την άποψη ότι το κόμμα αποκλίνει από τα μαρξιστικά - λενινιστικά ιδεολογικά χαρακτηριστικά του και διολισθαίνει σε τροτσκιστικές - σεχταριστικές αντιλήψεις.

Στο στόχαστρο ο Ν. Μπογιόπουλος

Με άλλα λόγια, η ηγεσία φαίνεται να δείχνει την πόρτα της εξόδου (οικειοθελούς ή μη) σε όσους διαφωνούν κι επιμένουν να της καταλογίζουν ότι μπερδεύει τον «δημοκρατικό συγκεντρωτισμό» με τον... σκέτο «συγκεντρωτισμό». Αναλυτικότερα, δύο «περιστατικά» τις τελευταίες μέρες είναι ιδιαιτέρως αποκαλυπτικά:

1 Πρωτοφανώς απαξιωτικό σχόλιο στον «Ριζοσπάστη» της περασμένης Παρασκευής (στη στήλη της σελίδας 2) φωτογραφίζει ως αποδέκτη του τον επί εικοσαετία δημοσιογράφο του κομματικού εντύπου και δημοφιλή σε ευρύ μη κομματικό ακροατήριο Νίκο Μπογιόπουλο.

Ο συντάκτης του σχολίου, κάνοντας αναφορά σε «καρικατούρα» της φράσης του Κλίντον «Είναι η οικονομία, ηλίθιε» (που, όπως λέει, δεν αρκεί να τη μιμηθείς για να δώσεις απαντήσεις για την κρίση), παραπέμπει ευθέως στο βιβλίο του δημοσιογράφου «Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε» και από εκεί στον ίδιο, προδίδοντας, αν μη χι άλλο, άκρως εχθρικό κλίμα του εντύπου (και άρα της διεύθυνσης) απέναντι στον συντάκτη του, που είναι και κομματικό μέλος. Η ενέργεια αυτή, μέσα στο δεδομένο κλίμα, δείχνει να στοχοποιεί το συγκεκριμένο πρόσωπο ως «διαφωνούντα», γεννώντας ερωτήματα για το αν αποτελεί κάποιου είδους... προαναγγελία.

2 Ανοιχτά απαξιωτική απέναντι στους διαφωνούντες ήταν η Αλέκα Παπαρήγα στην ομιλία της στη Συνδιάσκεψη της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλίας που δημοσιεύθηκε μία μέρα μετά (στο φύλλο 23ης-24ης Μαρτίου). Εκεί η γ.γ. του κόμματος εγκαλεί για καιροσκοπισμό τους διαφωνούντες, στον βαθμό που δημοσιοποιούν τη διαφωνία τους «ανάλογα με το αν τους παίρνουν οι συνθήκες» (εν προκειμένω οι συνθήκες αυτές ορίζονται από το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα). «Αυτό κι αν είναι οπορτουνισμός» δήλωσε.

Σε άλλο σημείο της ομιλίας της η Αλέκα επέλεξε να απαντήσει με έναν άκομψο και αφοριστικό χαρακτηρισμό στην κριτική που διατυπώνεται στην άποψη των προσυνεδριακών θέσεων για τον «ελληνικό καπιταλισμό».
 Η γ.γ. της Κ.Ε. χαρακτήρισε «αγράμματα» όσα «στελέχη» υποστηρίζουν ότι «στην Ελλάδα υποχώρησε, λέει, η ανάπτυξη του καπιταλισμού γιατί κλείσανε επιχειρήσεις». «Μα αυτή είναι η καπιταλιστική ανάπτυξη» απάντησε. «Φέρνει κρίση, φέρνει συγκέντρωση».

Η αναφορά αυτή αντανακλά τον «καβγά» γύρω από τη θέση 72 του Σχεδίου Προγράμματος, σύμφωνα με την οποία «ο ελληνικός καπιταλισμός βρίσκεται στο ιμπεριαλιστικό στάδιο ανάπτυξης του, σε ενδιάμεση θέση στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα με ισχυρές εξαρτήσεις από τις Η ΠΑ και την Ε.Ε.».
Η θέση αυτή απομακρύνεται από εκείνη του Προγράμματος του 15ου Συνεδρίου περί της ενδιάμεσης και εξαρτημένης θέσης της Ελλάδας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Όλο αυτό μπορεί να μοιάζει ανούσιο για τους περισσότερους, όμως συνδέεται με το κρίσιμο ζήτημα των συμμαχιών. Σύμφωνα και με την εσωκομματική κριτική, όπως έχει ξεδιπλωθεί στον προσυνεδριακό διάλογο, η άρνηση της άποψης ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα βαθιά εξαρτημένη από τις μεγάλες δυνάμεις και, στον αντίποδα, η υπεράσπιση της θέσης ότι η Ελλάδα αποτελεί αναπτυγμένη καπιταλιστική χώρα, μετατοπίζει το κέντρο βάρους στην αντίθεση «καπιταλισμός - σοσιαλισμός».

Ανάγκη ανατροπής

Άρα «στενεύει» τον στρατηγικό στόχο, εφόσον απευθύνεται σε όσους συμφωνούν με τον σοσιαλισμό και την ανάγκη ανατροπής του καπιταλισμού και προσπερνά την ανάγκη για «αντιιμπεριαλιστική πάλη», δηλαδή για την απαλλαγή από ισχυρές δυνάμεις που καταδυναστεύουν αδύναμες χώρες και λαούς, η οποία βρίσκει αποδέκτες σε μεγαλύτερες μάζες.

Σε τελική ανάλυση, η αντιπαράθεση γύρω από αυτό το ζήτημα φωτίζει τις κινήσεις της ηγεσίας και την κατ' άλλους «απεμπόληση», κατ' άλλους «βελτίωση» της θέσης για το Αντι-ιμπεριαλιστικό, Αντικαπιταλιστικό Δημοκρατικό Μέτωπο (ΑΑΔΜ), το οποίο προέκρινε τις πολιτικοκοινωνικές συμμαχίες με στόχο τη διεκδίκηση της εξουσίας, εντός του καπιταλιστικού πλαισίου.

Σε όσους ασκούν οξύτατη κριτική στην ηγεσία, μεταξύ άλλων και για την παραπάνω μετατόπιση, η οποία εκδηλώνει την απόρριψη της γραμμής του Χαρίλαου Φλωράκη, συγκαταλέγεται και ο ιστορικός και δημοσιογράφος Γιώργος Πετρόπουλος, στενός συνεργάτης του ιστορικού ηγέτη του ΚΚΕ και πρόσφατα απολυμένος από τον «Ριζοσπάστη».

Σε κείμενο του στον προσυνεδριακό διάλογο επιτίθεται στην «καθοδήγηση» και της καταλογίζει «φραξιονισμό», την κατηγορεί ότι δεν εφάρμοσε ποτέ την πολιτική του ΑΑΔΜ του 15ου Συνεδρίου και την άφησε στα χαρτιά, και κυρίως ότι προχωρά «συνέδριο ίδρυσης ενός άλλου κόμματος με το όνομα, τα σύμβολα, τις σημαίες και όλα τα τυπικά γνωρίσματα του ΚΚΕ». Διαπιστώνει, τέλος, ότι με τη γραμμή που βαίνει προς επικύρωση αλλά έχει εφαρμοστεί τα τελευταία χρόνια κι έχει δείξει τα αδιέξοδα της «το Κόμμα φθίνει, ζωντανές δυνάμεις καταστρέφονται και τα πλήγματα που δέχεται, αν ήδη δεν είναι, σε λίγο θα πάψουν να είναι αναστρέψιμα».