Νίκος Βαβούδης: Μια ηρωική μορφή του ΚΚΕ που επέλεξε να αυτοκτονήσει, σαν σήμερα το 1951, παρά να πέσει στα χέρια του ταξικού εχθρού

Του Γ. Γ.

Ενας από τους αλύγιστους της ταξικής πάλης που η ηρωική προσφορά του στο κομμουνιστικό κίνημα σε ένα βαθμό έχει παραγνωριστεί ήταν ο Νίκος Βαβούδης.
Συνεπής αγωνιστής, που δυστυχώς έπεσε κι αυτός θύμα του ανώμαλου εσωκομματικού καθεστώτος της εποχής του, για να αποκατασταθεί κομματικά  στην 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, το 1958
(Θα μιλήσουμε αναλυτικά παρακάτω).

Αναφερόμαστε σε  ένα στέλεχος του ΚΚΕ που επέλεξε να θέσει τέλος στην ζωή του σαν σήμερα 15/11/1951 παρά να βρεθεί στα χέρια του ταξικού εχθρού.

Ο Νίκος Βαβούδης γεννήθηκε το 1906 στην Ρωσία με πατέρα που είχε καταγωγή από τον Μανταμάδο της Λέσβου και μητέρα Ρωσίδα. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην «μικρή Μόσχα», όπως χαρακτηριζόταν αυτό το χωριό της Λέσβου, και στην εφηβική του ηλικία βρέθηκε στον Πειραιά όπου εργαζόταν σαν βυρσοδέψης.

Η έντονη συνδικαλιστική δράση του τον ανέδειξε γραμματέας του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Πειραιά και ταυτόχρονα η προσήλωση του στα κομμουνιστικά ιδανικά του επέφεραν και τις πρώτες διώξεις από το αστικό καθεστώς.

Το 1933 συλλαμβάνεται βάση του Βενεζελικού Ιδιώνυμου, καταδικάζεται σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση και οδηγείται στις φυλακές της Αίγινας.
Τον επόμενο χρόνο δραπετεύει και με άλλους εφτά συντρόφους του φυγαδεύτηκε με πλοίο και με την βοήθεια του ΚΚΕ στη Σοβιετική Ενωση. Βρίσκεται στην Μόσχα όπου και αποφοίτησε από το Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής (ΚΟΥΤΒ).

Παίρνει μέρος με τον βαθμό του Ταγματάρχη στον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας υπηρετώντας στον Ελληνικό λόχο  "Νίκος Ζαχαριάδης" στο Βαλκανικό Τάγμα «Δημητρώφ» των Διεθνών Ταξιαρχιών.  Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ισπανίας βρίσκεται στην Γαλλία για να καταλήξει στην ΕΣΣΔ.  Από εκεί βρίσκεται στην Γιουγκοσλαβία έχοντας εντολή και τον παρτιζάνικο στρατό του Τίτο.

Από το 1944 ο Νίκος Βαβούδης βρίσκεται στην Ελλάδα σαν μέλος  της σοβιετικής αποστολής που είχε επικεφαλής το συνταγματάρχη Ποπόφ.
Από κει και πέρα παραμένει παράνομος όλα τα υπόλοιπα χρόνια αναλαμβάνοντας κομματικές αποστολές.

Σε όλη την διάρκεια του Εμφυλίου το ΚΚΕ διατηρούσε παράνομο μηχανισμό (κομματικές οργανώσεις, τυπογραφεία, ασυρμάτους) στην Αθήνα. Τα χτυπήματα όμως που δέχτηκε από την Ασφάλεια από τον Μάρτη μέχρι τον Σεπτέμβρη του 1949 τον σμπαράλιασαν.
Από τα πρωτοκλασάτα στελέχη του ΚΚΕ ο μόνος που είχε μείνει ασύλληπτος ήταν ο επικεφαλής του παράνομου μηχανισμού Νίκος Πλουμπίδης, ενώ εξακολουθούσε να είναι ανέπαφο το δίκτυο των ασυρμάτων που έλεγχε ο Βαβούδης για να υπάρχει επαφή των παράνομων οργανώσεων με την Κ.Ε του ΚΚΕ που βρισκόταν εκτός Ελλάδας.

Η ηγεσία του ΚΚΕ εκτιμάει ότι πρέπει να ανασυγκροτηθεί ο κατακερματισμένος παράνομος μηχανισμός του ΚΚΕ και γι' αυτό το λόγο στέλνει στην Ελλάδα τον Ιούνη του 1950 τον Νίκο Μπελογιάννη. 
Η αποστολή αυτή  είναι άκρως μυστική και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι πολλά μέλη του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ δεν τη γνώριζαν. Μάλιστα ο Πλουμπίδης, υπεύθυνος του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ στην Αθήνα, μαθαίνει για τον Μπελογιάννη μετά την άφιξή του στην Ελλάδα. Ο μοναδικός που γνώριζε την παρουσία και την αποστολή του Μπελογιάννη ήταν ο Βαβούδης.

Ο Μπελογιάννη βρισκόμενος στην Αθήνα έρχεται αμέσως σε επαφή με τον παράνομο μηχανισμό του Πλουμπίδη και μέσω του ασυρμάτου του Βαβούδη κρατούσε ενήμερη την ηγεσία του ΚΚΕ.
Αμεσοι στόχοι ήταν η μαζική πάλη για να χορηγηθεί γενική αμνηστία στους μαχητές του ΔΣΕ και στους υπόλοιπους διωκόμενους αγωνιστές, ενώ ο Ν. Μπελογιάννης πραγματοποίησε πολλές επαφές με πολιτικούς παράγοντες της Αριστεράς για εκλογική συμμαχία, ενώ προώθησε την έκδοση νόμιμης εφημερίδας, του «Δημοκρατικού».

Ο Μπελογιάννης συλλαμβάνετε μέσα σε ένα ιδιαίτερα φορτισμένο πολιτικό σκηνικό, όταν στις 20 Δεκέμβρη 1950, επισκέφθηκε ένα από τα κεντρικά σπίτια του παράνομου μηχανισμού της Αθήνας και παρά τα «σημάδια» ότι το σπίτι ήταν «καθαρό» τελικά έπεσε σε ενέδρα.

Στην έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ «Εξήντα Χρόνια Αγώνων και Θυσιών: Χρονικό τον ΚΚΕ», διαβάζουμε: 
Μέσα σε μια ατμόσφαιρα έντασης των διώξεων από την κυβέρνηση Βενιζέλου - Παπανδρέου έγινε τον Δεκέμβριο του 1950 η σύλληψη του Μπελογιάννη, της 'Ελλης Ιωαννίδου και 93 ακόμη ατόμων. Επρόκειτο για το μεγαλύτερο «χτύπημα» της Ασφάλειας από την άνοιξη του 1949. Η υπόθεση αξιοποιήθηκε για τη σκλήρυνση των μέτρων εναντίον των κομμουνιστών. Η κυβέρνηση μέχρι το τέλος τη θητείας της, τον Σεπτέμβριο του 1951, αναβίωσε το εμφυλιοπολεμικό κλίμα: τον Μάρτιο εκτελέστηκαν 14 κομμουνιστές, τον Απρίλιο πραγματοποιήθηκε κύμα συλλήψεων στην Αθήνα, οι δικαστές των Έκτακτων Στρατοδικείων επέβαλλαν εξοντωτικές ποινές για πράξεις μειωμένης πολιτική σημασίας.

Οι συλλήψεις τροφοδότησαν κλίμα καχυποψίας μεταξύ των εναπομεινάντων παρανόμων, των έγκλειστων και της ηγεσίας. Άμεσα πραγματοποιήθηκε αναδιάταξη των κομματικών δυνάμεων. 

Στις 14 Νοέμβρη 1951 η αστυνομία ανακοινώνει την σύλληψη δεκάδων κομμουνιστών και ότι έχει εντοπιστεί ασύρματος του ΚΚΕ στη Βίλα Αύρα, στη Γλυφάδα, η οποία ανήκε στον Ηλία Αργυριάδη. Ετσι συλλαμβάνεται σύσσωμη η οικογένεια Αργυριάδη.

Την επόμενη μέρα ασφαλίτες και δυνάμεις του στρατού εισβάλλουν στο σπίτι όπου έμενε η οικογένεια του παράνομου στελέχους του ΚΚΕ Νίκου Καλούμενου, στην Καλλιθέα, στο οποίο ο Νίκος Βαβούδης είχε διαμορφώσει ιδιαίτερο κρησφύγετο όπου μέσω ασυρμάτων ενημέρωνε την Κ.Ε του ΚΚΕ για την δράση  των παράνομων Κομματικών Οργανώσεων. 

Ανέφερε σε συνέντευξη της η Μαργαρίτα Καλούμενου, κόρη του Νίκου Καλούμενου, γι’ αυτές τις στιγμές:

Με διέταξαν, με το όπλο στο χέρι, εμένα προσωπικά, να μιλήσω στον Βαβούδη από μια τρύπα. Εκείνος μου απάντησε: "Πες τους, αυτουνούς ότι εμένα δε θα με βάνουνε στο χέρι ζωντανό!". 
Είχε δυο όπλα, μας τα είχε δείξει. Κατέστρεψε ασύρματο, έκαψε χαρτιά και αυτοπυροβολήθηκε, εκεί, κάτω από τα πόδια μας. 
Αναστάτωση. Χάος στο σπίτι. Με απείλησαν "θα σε σκοτώσουμε, πες μας από πού ανοίγει να τον πάρουμε". Εγώ ήξερα. 
"Δεν μπορώ να σας πω, από μέσα ανοίγει, αυτός ο ίδιος πρέπει να σας ανοίξει". 
"Πες μας, εδώ, δείξε μας". 
"Δεν μπορώ, από μέσα ανοίγει". 
Είχαν τρελαθεί όλοι τους, τρέμαν. Ερήμωσαν, τρύπησαν, γκρέμισαν, άνοιξαν μια τρύπα στο πλυσταριό, με πήραν άρον - άρον με ένα τζιπ στην ασφάλεια...
Μετά από καιρό, η γειτονιά μας είπε ότι τον είδαν που τον έβγαλαν στα χέρια, με το κεφάλι όλο αίματα. Κι αυτοί, έψαξαν, γκρέμισαν, τρύπησαν, ερήμωσαν το σπίτι.

Τις επόμενες μέρες όλος ο φιλοκυβερνητικός τύπος πανηγυρίζει με πηχυαίους τίτλους: «Ανεκαλύφθη παράνομος μηχανισμός επικοινωνίας του ΚΚΕ με το εξωτερικόν», «οι συλληφθέντες θα παραπεμφθούν ως κατάσκοποι εις το τακτικόν στρατοδικείον», «Ανεκαλύφθη και νέος ασύρματος», «Εξαρθρούται το κομμουνιστικόν δίκτυον κατασκοπείας».

Η αμηχανία μετά απ’ αυτή την εξέλιξη στην ηγεσία του ΚΚΕ υπήρξε έκδηλη και εκφράστηκε από ανακοίνωσης του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ το οποίο μέσω του ρ/σ «Ελεύθερη Ελλάδα» κατάγγειλε τον Βαβούδη σαν πράκτορα του εχθρού.
Η εκτίμηση του ΚΚΕ ήταν ότι ο Βαβούδης δεν αυτοκτόνησε αλλά οι μυστικές αμερικανικές υπηρεσίες τον φυγάδευσαν στο εξωτερικό για να μην αποκαλυφθεί ο ρόλος του, σαν πράκτορας της ασφάλειας.
Τον ισχυρισμό του το ΚΚΕ τον στήριζε ότι δεν δόθηκαν φωτογραφίες από την σορό του Βαβούδη, ούτε έγινε γνωστό ο χώρος της ταφής του.
Και αυτό ήταν ένα γεγονός που πιθανόν να προήρθε από σχεδιασμό της ασφάλειας για να δημιουργήσει σύγχυση στην ηγεσία και στα μέλη του ΚΚΕ, κάτι που το κατάφερε σε μια εποχή που τα αλλεπάλληλα χτυπήματα που είχε δεχθεί ο παράνομος μηχανισμός του ΚΚΕ είχαν δημιουργήσει ένα γενικευμένο κλίμα καχυποψίας στα μέλη του κόμματος.

Η κομματική αποκατάσταση του Ν. Βαβούδη ήρθε το 1958 όταν το ΠΓ διαμόρφωσε σχέδιο απόφασης προς την 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ για την αποκατάσταση του Ν. Βαβούδη και άλλων στελεχών. Το σχέδιο απόφασης υπογράμμιζε όσον αφορά το Ν. Βαβούδη :
«Ολη η ιστορία του Νίκου Βαβούδη και όλα τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι ο Βαβούδης ήταν από τους πιο αφοσιωμένους αγωνιστές. Τη ζωή του την διακινδύνεψε πολλές φορές και πάντοτε με την ψυχραιμία και τη σεμνότητα που διακρίνει τους ήρωες [...] Η VIII ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ αποκαθιστά την τιμή του Νίκου Βαβούδη που οι εχθροί του ΚΚΕ προσπάθησαν να συκοφαντήσουν».