Η μικρογραφία της ιστορικής διαδρομής του ΚΚΕ μέσα από την πορεία βουλευτών του που εκλέχτηκαν σαν σήμερα το 1936

Του  Γ. Γ.

Σαν σήμερα το ΚΚΕ μπαίνει για πρώτη φορά στη Βουλή με το μετωπικό σχήμα του «Παλλαϊκού Μετώπου», (ΚΚΕ - Σοσιαλιστικό Κόμμα - Αγροτιστές - κάποιες ανένταχτες αριστερές προσωπικότητες).

Στις εκλογές του 1936 πρώτο κόμμα αναδεικνύονται οι «Φιλελεύθεροι» του Θεμιστοκλή Σοφούλη καταλαμβάνοντας 126 έδρες και ακολουθεί το «Λαϊκό κόμμα» του Παναγή Τσαλδάρη με 72 έδρες.
Το «Παλλαϊκό Μέτωπο» με επικεφαλής τον Νίκο Πλουμπίδη λαμβάνει 5,76% και 15 έδρες.
Κι εδώ συμβαίνει κάτι καταπληκτικό. Αν παρακολουθήσει κανείς την πορεία που είχαν οι βουλευτές του ΚΚΕ που εκλέχτηκαν σ' αυτές τις εκλογές θα διαπιστώσει ότι είναι σε μικρογραφία όλη η ιστορία του μακροβιότερου Ελληνικού κόμματος.

Θα δει τις ηρωικές μορφές που το στελέχωσαν, σαν τον Νίκο Ζαχαριάδη.

Τη φραξιονιστική πάλη που είχε στο εσωτερικό του και αντανακλάται στην πορεία του Βασίλη Νεφελούδη.

Τους διανοούμενους που έθεσαν τον εαυτό τους στην υπηρεσία της εργατικής τάξης, όπως ο Δημήτρης Γληνός.
Την απειρία των στελεχών του ΚΚΕ που το οδήγησε σε εγκληματικά λάθη, όπως του Γιώργη Σιάντου.

Τις απηνείς διώξεις που γνώρισε από το αστικό καθεστώς το ΚΚΕ και τα φρικτά βασανιστήρια που υπέστησαν τα στελέχη του, κάποια απ' τα οποία "λύγισαν" και υπέγραψαν "δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών" για να καταγγελθούν και να διαγραφούν από το ΚΚΕ. Στην πορεία στρατεύτηκαν στην Εθνική Αντίσταση για να εκτελεστούν από τους κατακτητές, ζητωκραυγάζοντας υπέρ του ΚΚΕ, όπως ο Στέλιος Σκλάβαινας. 

Υπήρξαν και κάποια ελάχιστα στελέχη του ΚΚΕ που όχι μόνο αποκήρυξαν τις ιδέες τους, αλλά στρατεύτηκαν στις γραμμές του ταξικού εχθρού και κατάντησαν διώκτες των πρώην συντρόφων τους όπως ο Μιχάλης Τυρίμος, που εκλέχτηκε βουλευτής Λέσβου. Γι' αυτόν όμως θα μιλήσουμε αναλυτικά παρακάτω.

Την ίδια προδοτική στάση με τον Τυρίμο κράτησε και ο Μανώλης Μανωλέας (το πραγματικό του όνομα ήταν Αντώνης Κρητικός). Επί δικτατορίας του Μεταξά κρατούμενος στις φυλακές της Κέρκυρας, υπογράφει δήλωση μετανοίας και γίνεται πράκτορας της ασφάλειας.
Λέγεται ότι καθοριστικό γεγονός για την απόφασή του ήταν ο θάνατος που είχε προηγηθεί, μετά από φρικτά βασανιστήρια, στις ίδιες φυλακές, μιας ηρωικής μορφής του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, του γραμματέα της ΟΚΝΕ Χρήστου Μαλτέζου.

Αξίζει να σημειωθεί η σχετική αναφορά του Ν. Ζαχαριάδη (Νίκος Ζαχαριάδης, Θέσεις για την ιστορία του ΚΚΕ -Εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ, Αθήνα 1945, σ.11): "Στις 22 Νοέμβρη 1938, εδώ στην Κέρκυρα ένας ήρωας, ο Χρήστος Μαλτέζος πέθανε. Και ένας προδότης ο Μανωλέας έκανε δήλωση. Συμβολική σύμπτωση. Αναδείχνοντας τέτοιους ήρωες και ξεκαθαρίζοντας τέτοιους προδότες, το ΚΚΕ στέρεα, ακλόνητα, αποφασιστικά βαδίζει προς τη νίκη, παρ' όλες τις δυσκολίες, τις θυσίες και τις προδοσίες."

Ο Μανωλέας καταλήγει σφοδρός αντικομμουνιστής και το 1940 μαζί με στελέχη της Ασφάλειας, της χωροφυλακής και άλλα παρακρατικά ακροδεξιά στοιχεία δημιουργεί την Εθνική Σοσιαλιστική Πανελλήνια Οργάνωση (ΕΣΠΟ). 
Στην κατοχή συνεργάζεται με τις Γερμανικές ναζιστικές αρχές. Είχε το τέλος που του άξιζε. Τον εκτελεί η ΟΠΛΑ τον Γενάρη του 1944.

Ενα άλλο κεφάλαιο της ιστορίας του ΚΚΕ ήταν οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις που υπήρξαν στο εσωτερικό του και το οδήγησαν στη διάσπαση με τη δημιουργία του ΚΚΕ Εσωτερικού απ' ότι φαίνεται από την διαδρομή του Δημήτρη Παρτσαλίδη.

Κι αφού κάναμε μια τηλεγραφική αναφορά για τους βουλευτές που εκλέχτηκαν με το "Παλλαϊκό Μέτωπο", ας δούμε πώς σχολιάζει τα εκλογικά αποτελέσματα ο «Ριζοσπάστης» στις 28 Γενάρη 1936. Γράφει ανάμεσα στα άλλα:

«Απ' τις εκλογές ενισχυμένο βγαίνει μόνο, απ' όλα τα δημοκρατικά -αντιφασιστικά κόμματα το Παλλαϊκό Μέτωπο. Και αυτό γιατί μόνο το Παλλαϊκό Μέτωπο καθοδηγούμενο απ' το Κομμουνιστικό Κόμμα, κράτησε τίμια σταθερά, ακλόνητα τη σημαία του συνεπούς λαϊκοδημοκρατικού αγώνα, πάλεψε ηρωικά για τα δίκαια και τις ελευθερίες των εργαζομένων».
Και αφού αναφέρει ότι οι εκλογές δεν μπορούν να δώσουν απάντηση στα πιεστικά λαϊκά προβλήματα συμπληρώνει:

«Για την λύση των άμεσων και ζωτικών του Λαού ζητημάτων, όπως και πριν, ένας δρόμος μένει: Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΛΗΣ. Και μια και η λαϊκή καταπίεση και εκμετάλλευση αυξάνουν, δεν μπορεί παρά να έχουμε σοβαρούς κοινωνικούς αγώνες που η πλουτοκρατία και η μοναρχία θα πάνε να τιμωρήσουν και να πνίξουν με αντιδραστικά μέτρα».

Εδώ να κάνουμε κάποιες επισημάνσεις.
Οι εκλογές αυτές έγιναν με διπλοψηφίες, ρουσφέτια, νοθείες και τρομοκρατία.
Το πιο σημαντικό όμως απ’ όλα είναι η αποκάλυψη του «Ριζοσπάστη», την επομένη των εκλογών, ότι το στρατιωτικό κατεστημένο ετοιμάζει πραξικόπημα και κάλεσε τον λαό να είναι σε επαγρύπνηση. Οπως ακριβώς έγινε σε λίγες μέρες.

Ας δούμε κάποιες λεπτομέρειες.
Σ' αυτές τις εκλογές, το «Κόμμα Ελευθεροφρόνων» του Ιωάννη Μεταξά έπαθε πανωλεθρία συγκεντρώνοντας μόνο 3,94%

Η απελπισία του μετέπειτα δικτάτορα ήταν έκδηλη. Στο ημερολόγιο του έγραψε: «Εκλογαί. Από χθες είχα την διαίσθησιν της αποτυχίας. Ερημιά σπιτιού. Κέντρον, χαλαρότης, μόνον οι πιστοί Κεφαλλήνες. Καμία εκδήλωσις έξω. Σήμερον επίσης, παρ' όλας τας ελπίδας οικείων και φίλων. Νύκτα εξεδηλώθη πλήρως η αποτυχία. Παντού. Εξαιρέσεις Ηλείας και Μεσσηνίας και εκεί μόνον κάτι. Εις Κεφαλληνίαν η επιτυχία όχι πλήρης. Εις Αθήνας η αποτυχία οικτρά. Συμπέρασμα, ο αντιβενιζελισμός δεν με θέλει, με απέβαλεν εκ του μέσου του. Καλλίτερα».

Όλα έδειχναν ότι η πολιτική σταδιοδρομία του Μεταξά έφτανε στο τέλος της. Ο Βασιλιάς όμως είχε διαφορετική άποψη. Στις αρχές του Μάρτη τον διορίζει υπουργό στρατιωτικών και ο δρόμος για τον Μεταξά να εγκαταστήσει την δικτατορία της 4ης Αυγούστου είχε ανοίξει ήδη.

Το παρακάτω δημοσίευμα του "Ριζοσπάστη" μπορεί να το χαρακτηρίσουμε και "προφητικό".

 «Η παρουσία του Μεταξά στο υπουργείο Στρατιωτικών, όχι μόνο δεν αποτελεί καμιά εγγύηση για το λαό αλλά αντίθετα αποτελεί πρόκληση κατά των εργαζομένων. Ο Μεταξάς είναι ο πιο ραφιναρισμένος φασίστας με καθαρά χιτλερικό, φασιστικό πρόγραμμα. Δεν είναι ανάγκη ν' αναφέρουμε τις αλλεπάλληλες δηλώσεις του και τις ενέργειές του που απέβλεπαν πάντα σε μια προσωπική δικτατορία. Η εγκαθίδρυσή του σήμερα στο υπουργείο Στρατιωτικών δείχνει μια ανακατάταξη δυνάμεων μέσα στους στρατιωτικούς - δικτατορικούς κύκλους και μια προσπάθεια της μοναρχίας συγκέντρωσης όλων των αυλόδουλων στρατοκρατικών δυνάμεων για εγκαθίδρυση μιας βασιλικής δικτατορίας, δεδομένου πως τόσο ο ίδιος ο Μεταξάς, όσο και οι στρατιωτικοί πάνω στους οποίους στηρίχτηκε είναι της απολύτου εμπιστοσύνης του Βασιλιά».

 «Ριζοσπάστης» 6/3/1936.

Δεν χρειάστηκαν παρά λίγες μέρες για να επιβεβαιωθεί απόλυτα το όργανο της Κ.Ε του ΚΚΕ. Στις 5 Αυγούστου τα συνδικάτα έχουν κηρύξει εικοσιτετράωρη πανελλαδική απεργία. Την παραμονή ο Μεταξάς συγκαλεί έκτακτο υπουργικό συμβούλιο και επικαλούμενος τον κίνδυνο ταραχών εξ΄αιτίας του "κομμουνιστικού κινδύνου" ανακοινώνει την αναστολή επ' αόριστον του Συντάγματος. Διαλύεται η βουλή και με την συγκατάθεση του βασιλιά, ο οποίος εξέδωσε δύο παράνομα διατάγματα η δικτατορία της 4ης Αυγούστου είναι γεγονός.

Υ.Γ: Οπως γράψαμε παραπάνω θα κάνουμε μια ξεχωριστή αναφορά για έναν από τους βουλευτές του "Παλλαϊκού Μετώπου" που εκλέχτηκαν στις εκλογές του 1936. Τον Μιχάλη Τυρίμο. Κι αυτό γιατί όχι μόνο υπήρξε μια πολύ θλιβερή περίπτωση. Το πιο βασικό είναι ένα δίδαγμα που παίρνουμε από την περίπτωση του.
Θέτοντας τις υπηρεσίες του στη διάθεση της Μεταξικής δικτατορίας και έχοντας υπάρξει ένα απ' τα πιο υψηλόβαθμα στελέχη του ΚΚΕ, γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα, συνέβαλε ουσιαστικά να σμπαραλιαστούν όλες οι οργανώσεις του. 

Ηταν ο πιο στενός συνεργάτης του Μανιαδάκη και οι πληροφορίες που του πρόσφερε οδήγησαν εκατοντάδες πρωτοκλασάτα στελέχη του ΚΚΕ στις φυλακές και στα ξερονήσια.
Η υπόσχεση που είχε δώσει στον προϊστάμενο της Υπηρεσίας Δίωξης του Κομμουνισμού, Νίκο Χαραλαμπίδη ότι "θα παλέψει να ξεκληριστεί ολότελα το ΚΚΕ απ' την Ελλάδα" δεν ήταν χωρίς αντίκρισμα.
Κι όμως παρά τα συντριπτικά πλήγματα που με την βοήθεια του Τυρίμου μπόρεσε να καταφέρει η δικτατορία στο ΚΚΕ, αυτό σε ελάχιστο χρόνο κατόρθωσε να αναγεννηθεί από τις στάχτες του και λόγω της επαναστατικής γραμμής που είχε, να πρωταγωνιστήσει στην Εθνική Αντίσταση και στην συνέχεια να δημιουργήσει την τρίχρονη εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. 
Εδώ θα προτείναμε στους αναγνώστες μας να προμηθευτούν το βιβλίο «Το ΚΚΕ στον Ιταλοελληνικό πόλεμο 1940-41». Στις σελίδες του θα βρουν την "έκθεση" που υπέβαλε ο Τυρίμος όταν συνελήφθει από την πολιτοφυλακή του ΕΛΑΣ την περίοδο των Δεκεμβριανών, όπου αναγκάζεται να ομολογήσει ότι ένα κόμμα με επαναστατική γραμμή όπως είχε τότε το ΚΚΕ είναι αδύνατον να διαλυθεί.

Ενα ερώτημα που μπαίνει είναι γιατί ένα άτομο με την κατάρτιση και την πολιτική διαδρομή -γι' αυτά θα μιλήσουμε παρακάτω- επιλέγει να συνεργαστεί με τους ταξικούς του εχθρούς και μάλιστα να καταντήσει φοβερός διώκτης των πρώην συντρόφων του, μη διστάζοντας ακόμα να γίνει όργανο και των ξένων κατακτητών της πατρίδας του;

Μια εκδοχή που υπάρχει, αναφέρει ότι στο διάστημα που ήταν κρατούμενος στις φυλακές της Κέρκυρας οι ασφαλίτες γνωρίζοντας τη μεγάλη αδυναμία που είχε στον μικρότερο αδελφό του, Γιώργο, αλλά και ότι δεν είχε τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με τον Ν. Ζαχαριάδη, του διοχέτευσαν μια ψεύτικη είδηση και τον οδήγησαν στην μεγάλη απόφαση να συνεργαστεί με το δικτατορικό καθεστώς.
Οτι δηλαδή ο αδελφός του, Γιώργος, στέλεχος του ΚΚΕ κι αυτός, ο οποίος βρισκόταν στην Μόσχα κατηγορήθηκε σαν "τροτσκιστής" και εκτελέστηκε μαζί με άλλους 34 Ελληνες συντρόφους του. Κάποιες πηγές μάλιστα κάνουν λόγο ότι για να "σπάσουν" εντελώς τον Μιχάλη Τυρίμο του ανέφεραν ότι η εκτέλεση του αδελφού του και των υπολοίπων έγινε κατόπιν επιθυμίας του Ν. Ζαχαριάδη. Αυτή η κατασκευασμένη πληροφορία -ούτε σχετικές εκτελέσεις υπήρξαν, αλλά και ο Γιώργος Τυρίμος επέστρεψε από την ΕΣΣΔ στην Αθήνα το 1960- ήταν ικανή να οδηγήσει τον Μ. Τυρίμο σε μια τέτοια μεταστροφή; Πόσο πειστική είναι δηλαδή αυτή η εκδοχή; Δεν γνωρίζουμε. Δεν έχουμε όμως υπ' όψιν μας κάτι άλλο για να δώσουμε μια εξήγηση στο κατάντημα ενός ανθρώπου που θεωρούνταν υπόδειγμα αγωνιστή και απ' τα πιο φωτεινά μυαλά του ΚΚΕ. 

Ηταν αυτός που από το 1926 δημιούργησε την Οργάνωση Λέσβου της ΟΚΝΕ, αυτός που φυλακίστηκε λόγω του Βενεζελικού Ιδιώνυμου και αργότερα μαρτύρησε μαζί με άλλους κομμουνιστές φαντάρους στον πειθαρχικό ουλαμό Καλπακίου, ανέλαβε διάφορες ανώτατες καθοδηγητικές θέσεις στο κόμμα. (Υπήρξε στενός συνεργάτης του Ν. Ζαχαριάδη, σαν οργανωτικός Γραμματέας, υπεύθυνος στον τομέα της διαφώτισης, στέλεχος του "Ριζοσπάστη", γραμματέας της Κ.Ο Αθήνας, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ και από το 1935 μέλος του πολιτικού γραφείου, ενώ σπούδασε στις κομματικές σχολές ΚUΤV (Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής) στη Μόσχα.

Είναι άκρως εντυπωσιακό πώς ένα άτομο με την πολιτική διαδρομή του Μιχάλη Τυρίμου καταντάει να γίνει όργανο του περιβόητου Κ. Μανιαδάκη, τότε υπουργού Ασφάλειας και συνεπικουρούμενος από τον ανώτατο αξιωματικό Σπύρο Παξινό, ο οποίος είχε εκπαιδευτεί από τη Γκεστάπο ειδικά για την «δίωξη του κομμουνισμού», μαζί με άλλους "ανανήψαντες" (Μανωλέα, Μύτρα, Κουτσογιάννη) περνάει στην υπηρεσία της Ασφάλειας και δημιουργεί την χαφιέδικη «Προσωρινή Διοίκηση του ΚΚΕ», καταφέρνοντας τεράστιο πλήγμα στο Κομμουνιστικό Κίνημα. Το ασφαλίτικο αυτό κατασκεύασμα, μπόρεσε να οδηγήσει στη σύλληψη τα ελεύθερα στελέχη του ΚΚΕ που αγνοούσαν το ρόλο της Π.Δ και να εξαρθρώσει τον πραγματικό παράνομο καθοδηγητικό μηχανισμό του ΚΚΕ, τη λεγόμενη Παλιά Κεντρική Επιτροπή.

Αν και ο ρόλος της Προσωρινής Διοίκησης και του Τυρίμου προσωπικά είχε καταγγελθεί από τον Θανάση Κλάρα (Άρη Βελουχιώτη), ο οποίος με την πολιτική οξυδέρκεια που τον διέκρινε, είχε αντιληφθεί τι πραγματικά συνέβαινε, κάτι ανάλογο που είχε κάνει και ο Νίκος Πλουμπίδης, που τότε είχε την καθοδήγηση της Παλιάς Κεντρικής Επιτροπής, η Π.Δ κατάφερε να σπείρει τεράστια σύγχυση στον κόσμο του ΚΚΕ και της αριστεράς, μέχρι να αποκαλυφθεί ο διατεταγμένος από την ασφάλεια ρόλος της. Κι αυτό συνέβη στα τέλη του 1940 όταν ο πλαστός "Ριζοσπάστης" που κυκλοφορούσε άρχισε σχεδόν ανοιχτά να υποστηρίζει το Μεταξικό καθεστώς. 

Στην διάρκεια της κατοχής. ο Μ. Τυρίμος, δραστηριοποιείται στα φασιστικό «Εθνικοσοσιαλιστικόν Κόμμα Ελλάδος», ενώ συμμετέχει στην ίδρυση της δωσιλογικής οργάνωσης ΕΣΠΟ (Εθνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση).
(Η ΕΣΠΟ με τους παλιούς πράκτορες των Γερμανών γιατρούς Τσόλκα και Στεροδήμο τον Τριαντόπουλο, Γαβαλά, Βελόπουλο κ. ά. σαν αρχηγούς κατορθώνει να τραβήξει στις γραμμές της και στην υπηρεσία των Ιταλών και Γερμανών μερικές εκατοντάδες από αλήτες στις συνοικίες. Οι καταχτητές μεταχειρίζονται τα όργανα αυτά για να κάνουν συλλήψεις και να χτυπούν το αναπτυσσόμενο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα.
Ο Ταγ/χης Βελόπουλος μαζί με το γιο του εργάζονται ακούραστα για να στρατολογούν χαφιέδες για λογισμό της Γκεστάπο και ιδιαίτερα στρατολογούν αλήτες που  ντύνονται με Γερμανικές στολές και εκπαιδεύονται στρατιωτικά. Τα μέλη της ΕΣΠΟ προπαγανδίζουν στις συνοικίες και ψαρεύουν εργάτες για τη Γερμανία. Πηγή)

Αφού, λοιπόν ο Μιχάλης Τυρίμος επέλεξε να γίνει άκρως "εθνικόφρονας", δεν θα μπορούσε να μην συνδυάσει αυτή του την ιδιότητα, με μια άλλη που πάει πακέτο: Εγινε και "στομαχόφρονας". Πέρα απ' την συνεργασία του με τους κατακτητές αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα και με τους μαυραγορίτες της κατοχής, θησαυρίζοντας εκμεταλλευόμενος την πείνα του λαού. Μάλιστα κατηγορήθηκε ότι έκλεψε το υλικό της Εφορίας Υλικού Πολέμου, και το πούλησε στην μαύρη αγορά.
Αργότερα, το καλοκαίρι του 1944 αναλαμβάνει την ίδρυση των Ταγμάτων Ασφαλείας στην
Εύβοια.

Η προδοτική δράση του τερματίζεται τον Γενάρη του 1945, όταν τον εκτελεί η ΟΠΛΑ.