Μαουτχάουζεν, του Ιάκωβου Καμπανέλλη: ένα σημαντικότατο αντιναζιστικό ντοκουμέντο

Ο Έλληνας θεατρικός συγγραφέας, στιχουργός, σεναριογράφος, δημοσιογράφος Ιάκωβος Καμπανέλλης (1921-2011) με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, σχεδίαζε μαζί μ' ένα φίλο του να καταφύγουν στη Μέση Ανατολή. Επειδή το χρηματικό ποσό που χρειάζονταν ήταν υπέρογκο, αποφασίσαν να περάσουν στην Ελβετία μέσω Αυστρίας. Στην διαδρομή από Βιέννη προς Ελβετία σε έναν έλεγχο συνελήφθησαν στο Ίνσμπρουκ. Ο Καμπανέλλης μεταφέρθηκε στην Βιέννη για ανάκριση και κατέληξε στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως και εξοντώσεως Μαουτχάουζεν.

Εκεί παρέμεινε ως τις 5 Μαΐου 1945, όταν το στρατόπεδο απελευθερώθηκε από τον αμερικανικό στρατό. Οι συγκρατούμενοι του, χίλιοι εκατό Έλληνες και Ελληνοεβραίοι, τον εξέλεξαν αντιπρόσωπο τους στη Διεθνή επιτροπή που φροντίζει για την ανάρρωση και την επιστροφή τους στην πατρίδα.

Η εμπειρία «του επιζώντος» –που αποτελεί ταυτόχρονα μαρτυρία της ναζιστικής θηριωδίας αλλά και έναν ύμνο στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια– αποτυπώθηκε στο ομώνυμο αφηγηματικό έργο (από όπου και τα αποσπάσματα), καθώς και σε έναν κύκλο τραγουδιών που μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη το 1966.

Ο ίδιος ο Ιάκωβος Καμπανέλλης στο κείμενο του για το χρονικό Μαουτχάουζεν, γραμμένο το 1963 αναφέρει τα εξης:

"Στο Ες – Ες Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως του Μαουτχάουζεν έμεινα κρατούμενος απ’ το καλοκαίρι του 1943 μέχρι το τέλος του πολέμου. Έχουν περάσει είκοσι χρόνια από τότε και μόνο τώρα νιώθω σε θέση να θίξω και να καταγράψω το μέρος αυτό της ζωής μου και της ζωής τόσων άλλων. Σήμερα που βλέπω τη «συνάντηση» του «παρελθόντος» με το παρόν, ξεκαθαρίζουν στη σκέψη μου γεγονότα που  ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ