Tο βράδυ της 23ης Φλεβάρη 1943, όταν η Ελλάδα στέναζε από την κατοχή, με τον αστικό τύπο της εποχής ("Αθηναϊκά Νέα", "Ελεύθερο Βήμα", "Καθημερινή", "Βραδυνή" κ.α) να θεωρεί ότι "Οι Γερμανοί είναι φίλοι μας" και το αστικό πολιτικό προσωπικό είτε να συνεργάζεται ανοιχτά με τις δυνάμεις κατοχής είτε έμμεσα να στηρίζει τις δυνάμεις του άξονα, στο σπίτι του κομμουνιστή δασκάλου, Παναγή Δημητράτου, -ο οποίος εκτελέστηκε έναν χρόνο αργότερα από τους Γερμανούς- στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3, "γεννιέται" η ΕΠΟΝ.
Με πρωτοβουλία της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ) και συμμετοχή αρχικά εννέα ακόμη αντιστασιακών οργανώσεων νεολαίας: Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας (ΣΕΠΕ), Λαϊκή Επαναστατική Νεολαία (ΛΕΝ), Φιλική Εταιρεία Νέων (ΦΕΝ), Λεύτερη Νέα (ΛΝ), Ενιαία Εθνικοαπελευθερωτική Εργατοϋπαλληλική Νεολαία (ΕΕΕΝ), Ενιαία Μαθητική Νεολαία (ΕΜΝ), Θεσσαλικός Ιερός Λόχος (ΘΙΛ), Ενωση Νέων Αγωνιστών Ρούμελης (ΕΝΑΡ), Αγροτική Νεολαία Ελλάδας (ΑΝΕ), μπαίνουν τα "θεμέλια", για να στηθεί η θρυλική ΕΠΟΝ.
«Της νέας γενιάς είμαστε μεις, το πιο κρυφό καμάρι που ανοίξαμε το δρόμο μας, Ελλάδα μας, στις 23 Φλεβάρη…», τιτλοφορούσαμε περασμένο σχετικό αφιέρωμα.
Οι νεολαίοι της ΕΠΟΝ στάθηκαν επίκεντρο των δυνάμεων κρούσης σ' όλους τους τομείς του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Πήραν ενεργά και δραστήρια μέρος παντού, στον εφεδρικό ΕΛΑΣ, στον ΕΛΑΣ, στην επιμελητεία του αντάρτη, βοηθούσαν στη λειτουργία των μαζικών οργανώσεων ΕΑΜ, στην Εθνική Αλληλεγγύη, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και την Τοπική Δικαιοσύνη. Ρίχτηκαν με τα μούτρα στη μάχη της σοδειάς για τη συγκομιδή των προϊόντων και το κρύψιμό τους από τον καταχτητή, στη σύνδεση των οργανώσεων του ΕΑΜ και ΕΛΑΣ, καθώς και σε άλλες, αναρίθμητες υπηρεσίες.
Η συμβολή της ΕΠΟΝ στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ήταν μοναδική. Από τις γραμμές της πέρασαν 600.000 νέοι και νέες, από τους οποίους 35.000 έγιναν ανταρτοεπονίτες μαχητές του ΕΛΑΣ και 36.000 αγωνίστηκαν στον ΕΛΑΣ των πόλεων, και τον εφεδρικό ΕΛΑΣ.
Η μεγαλύτερη αντιφασιστική και δημοκρατική οργάνωση νεολαίας που γνώρισε ποτέ η χώρα μας είχε δράση σε όλη την Ελλάδα. Εδώ υπάρχει ένα αναλυτικό αφιέρωμα στην ΕΠΟΝ Κρήτης.
Είναι συγκλονιστικές οι μαρτυρίες όπως τις κατέθεσαν μέσα από γραπτά τους οι Επονίτες/ισσες. Εξ' ίσου ενδιαφέρουσα είναι η προβολή, μέσα από τον Τύπο της ΕΠΟΝ αιτημάτων που τότε φάνταζαν ουτοπικά
Τι να πρωτοαναναφέρουμε από την δράση της ΕΠΟΝ;
Η απόφαση των Γερμανών να επεκτείνουν τη βουλγαρική ζώνη κατοχής σε όλη την κεντρική Μακεδονία ήταν η αφορμή για να γραφτεί μια χρυσή, γεμάτη ηρωισμό και αυταπάρνηση, σελίδα στην Ιστορία, με πρωταγωνιστές μέλη της ΕΠΟΝ που ωστόσο ποτέ δεν διδάχθηκε σε κανένα σχολείο, όπως και δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά για τον αποφασιστικό ρόλο της ΕΠΟΝ στην συντονισμένη απεργία και διαδήλωση στις 24 Φλεβάρη 1943 ενάντια στην επιστράτευση που πήγαν να επιβάλλουν στον σκλαβωμένο τότε λαό μας οι δυνάμεις του άξονα.
Το ίδιο "ξεχασμένες" είναι για την "επίσημη" ιστορία η 19χρονη Κούλα Λίλη ΕΠΟΝίτισσα και αυτή, η 23χρονη κομμουνίστρια υφαντουργίνα Όλγα Μπακόλα, η ηρωίδα ΕΠΟΝίτισσα Αλίκη Τσουκαλά και τόσοι άλλοι/ες που έδωσαν την ζωή τους "λίπασμα λευτεριάς".
Είναι μήπως γνωστό ότι την πρώτη αεροπειρατεία στην ελληνική ιστορία, την πραγματοποίησαν ΕΠΟΝίτες, σαν αντίδραση στο μονορχοφασιστικό καθεστώς της εποχής;
Το 1947 τίθεται στην παρανομία η ΕΠΟΝ, ενώ το μπαράζ καθεστωτικής προπαγάνδας εναντίον της φτάνει σε σημεία γελοιότητας.
Η τραγική κατάληξη του έπους της Εθνικής Αντίστασης συμπαρέσυρε και την ΕΠΟΝ. Μετά τη Βάρκιζα και το ξέσπασμα της Λευκής Τρομοκρατίας όσοι νέοι/νεες είχαν περάσει από την οργάνωση διέτρεξαν θανάσιμο κίνδυνο.
Όσο ο παραλογισμός του καπιταλισμού και η ενσωματωμένη σε αυτόν αδικία και εκμετάλλευση κυβερνούν τον κόσμο, τόσο οι καιροί της ΕΠΟΝ παραμένουν επίκαιροι και είναι καταδικασμένοι, σχεδόν, να ξανάρθουν. Γιατί επίκαιρο παραμένει το να «αλλάξουμε τον κόσμο», όχι «να τον μελετήσουμε», έτσι ώστε να τον «επισκευάσουμε» εποικοδομητικά – και καπιταλιστικά, γράφει σε ένα κείμενο του ο καθηγητή Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας, Γιώργος Μαργαρίτης.
Δημοσίευση σχολίου