Η πορεία της ταξικής πάλης στην Ευρώπη (οι επαναστάσεις του 1848 στη Ευρώπη και η ήττα τους, οι απεργίες και οι λοιπές διεκδικήσεις, τα εθνικά κινήματα) οδήγησαν τα πιο πρωτοπόρα κομμάτια του εργατικού κινήματος στη σκέψη για την ίδρυση μιας διεθνούς προλεταριακής οργάνωσης. Να τονιστεί ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε ο επιστημονικός σοσιαλισμός των Μαρξ – Ενγκελς. Δεν είναι τυχαίο ότι η ιδρυτική διακήρυξη της Διεθνούς κατέληγε στο σύνθημα του Κομμουνιστικού Μανιφέστου: «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε».
Στην 1η Διεθνή συμμετείχαν όλες οι τάσεις του εργατικού κινήματος της εποχής. Εκτός από τη μαρξιστική τάση, υπήρχαν οι μπλανκιστές, οι προυντονιστές, οι λασσαλικοί, οι τρεϊντγιουνιονιστές και οι μπακουνινιστές, οι οποίοι μπήκαν στη Διεθνή αργότερα. Την εποχή εκείνη ο μαρξισμός είχε ακόμα λίγους οπαδούς στο εργατικό κίνημα . Οι διάφορες τάσεις του μικροαστικού σοσιαλισμού ήταν ακόμα κυρίαρχες στους εργάτες. Η Διεθνής, όμως, κατάφερε να επεξεργαστεί μια σωστή πολιτική γραμμή και αυτό σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στον Μαρξ, από τον οποίο είχε συνταχθεί και εγκριθεί ένα πολύ μεγάλο μέρος των ντοκουμέντων των συνεδρίων.
Η ενότητα των σοσιαλιστικών ομάδων κράτησε ως το 1872. Στο συνέδριο που έγινε στη Χάγη, η ομάδα των αναρχικών που συνασπίζονταν γύρω από τον Μπακούνιν συγκρούστηκε με τον Μαρξ και την πλειοψηφία των αντιπροσώπων σε μια σειρά ζητημάτων. Αυτό δε γινόταν για πρώτη φορά, αυτή τη φορά όμως οι διαφωνίες οδήγησαν στη διαγραφή των μπακουνινιστών, στη διάσπαση και στην ίδρυση ξεχωριστής Διεθνούς από τους αναρχικούς (1872-1877).
Η Διεθνής από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της βρέθηκε να καθοδηγεί και να στηρίζει τους αγώνες του προλεταριάτου. Σημαντικό ρόλο είχε στις απεργίες, όπως και στον αγώνα των εργατών για άμεσες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις. Τάχθηκε σταθερά ενάντια στους καπιταλιστικούς πολέμους. Οταν ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ Αυστρίας και Πρωσίας, τον ξεσκέπασε από την πρώτη μέρα ως αντιδραστικό και από τις δυο μεριές. Πάλεψε αποφασιστικά για τη μη συμμετοχή της Αγγλίας στον αμερικάνικο εμφύλιο.
Τον Μάρτη του 1871, το προλεταριάτο του Παρισιού εξεγείρεται και ιδρύει την Κομμούνα. Για πρώτη φορά στη ιστορία, η εργατική τάξη παίρνει στα χέρια της την εξουσία. Η Διεθνής και ο Μαρξ, παρά τις όποιες προηγούμενες επιφυλάξεις, στέκονται αλληλέγγυοι και κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να στηρίξουν τους Κομμουνάρους. Πολλοί είναι οι διεθνιστές που ήταν μέλη της Κομμούνας, όπως οι Βαρλέν, Μαλόν, Πεντί, Ζουρντ κ.ά., οι οποίοι συμμετείχαν ενεργά και στις επιτροπές αλλά και στα οδοφράγματα. Η συμπάθεια που κέρδισε η Κομμούνα από μεγάλο κομμάτι της παγκόσμιας εργατικής τάξης οφείλεται σε ένα βαθμό και στις προσπάθειες της Διεθνούς.
Δεν είναι τυχαίο, επίσης, το γεγονός ότι ολόκληρη η ευρωπαϊκή αντίδραση, τρομαγμένη από την Κομμούνα και φοβούμενη επανάληψή της σε άλλες χώρες, υποδείκνυε τον Μαρξ ως ιθύνοντα νου πίσω από την Κομμούνα. Αυτό δεν ήταν αληθές, όμως έδειξε ότι η ευρωπαϊκή αντίδραση ήταν σε θέση να διακρίνει στη διδασκαλία των Μαρξ και Ενγκελς το σπόρο για την επαναστατική συνειδητοποίηση του προλεταριάτου.
Στις 15 Ιούλη του 1876, στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, θα γίνει το 7ο και ταυτόχρονα τελευταίο συνέδριο της 1ης Διεθνούς. Στη δήλωση που συνόδευε τη διάλυση μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Εγκαταλείψαμε την οργάνωση της Διεθνούς για λόγους που έχουν σχέση με την τωρινή κατάσταση στην Ευρώπη, αλλά σε αντάλλαγμα βλέπουμε ότι η αρχή της οργάνωσης αναγνωρίζεται και υπερασπίζεται από τους προοδευτικούς εργάτες όλου του πολιτισμένου κόσμου». Ενώ, λοιπόν, από τη η μία η Διεθνής διαλυόταν, από την άλλη ξεκίναγε η εποχή που άρχιζαν να γεννιούνται σε κάθε χώρα ξεχωριστά εργατικά μαρξιστικά κόμματα. Με την ίδρυση εθνικών σοσιαλιστικών κομμάτων τελειώνει η ιστορική αποστολή της 1ης Διεθνούς.
Ο κυριότερος λόγος για τη διάλυση της 1ης Διεθνούς είναι ότι εκείνη την εποχή ο παγκόσμιος καπιταλισμός έμπαινε σε μια νέα φάση και έβαζε νέα καθήκοντα στο εργατικό κίνημα, τα οποία η Διεθνής δεν ήταν έτοιμη να εκπληρώσει. Η νέα περίοδος του καπιταλισμού είναι αυτή του περάσματος από τον προμονοπωλιακό στον μονοπωλιακό καπιταλισμό, δηλαδή στον ιμπεριαλισμό. Είναι η εποχή της επέκτασης του καπιταλισμού, αλλά ταυτόχρονα και εποχή προετοιμασίας του προλεταριάτου για τη νικηφόρα παγκόσμια επανάστασή του. Τα νέα αυτά καθήκοντα δεν μπορούσε να τα φέρει σε πέρας εκείνη την περίοδο η Διεθνής, η οποία, εκτός των άλλων, ταλανιζόταν από εσωτερικές διασπάσεις και διαμάχες.
Η διάλυση της 1ης Διεθνούς, επομένως, δε σήμαινε και την αποτυχία της. Απεναντίας, εκπλήρωσε με το παραπάνω τον ιστορικό της ρόλο. Το αποδεικνύουν αυτό η ενίσχυση του μαρξιστικού ρεύματος, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μικροαστικά και ρεφορμιστικά σοσιαλιστικά ρεύματα, η γέννηση εθνικών σοσιαλιστικών κομμάτων και η ανάπτυξη μαζικών εργατικών συνδικάτων. Η αστική τάξη και οι λακέδες της πανηγύριζαν και έλεγαν ότι η διάλυσή της σήμαινε ταυτόχρονα και την αποτυχία του σοσιαλισμού. Μερικές δεκαετίες αργότερα, η Οκτωβριανή Επανάσταση και το κύμα που αυτή θα σηκώσει θα τους διαψεύσει πανηγυρικά.
Πηγή: ΚΟΝΤΡΑ
Δημοσίευση σχολίου