ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα).

Έργα που τα κάνει ο ιδιωτικός τομέας για λογαριασμό του δημοσίου, με αντάλλαγμα, φυσικά, το κέρδος. Οταν λέμε ότι τα φτιάχνει ο ιδιωτικός τομέας, εννοούμε ότι χρηματοδοτεί την κατασκευή τους. Οπως πχ η γέφυρα Ριο - Αντίριο, το Αεροδρόμιο Ελ.Βελ, ή και μικρότερα, όπως σχολεία, νοσοκομεία, κτλ. κλπ. Και όπως είναι ευλόγως κατανοητό, όλα αυτά τα έργα, προσφέρουν κάποια έσοδα, όπως πχ με διόδια, οπότε ο κατασκευαστής παίρνει τα έσοδα αυτά για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, για να βγάλει τα έξοδα κατασκευής και κάποιο εύλογο κέρδος.
Αν δεν υπάρχουν άμεσα έσοδα (πχ σχολεία), τότε και πάλι το κράτος πληρώνει νοίκι, όταν θα μπορούσε με πολύ μικρότερο κόστος να φτιάξει μόνο του τα κτίρια –χαράς ευαγγέλια βέβαια για τους μεγαλοεργολάβους (Μπόμπολας, κτλ)...

Σε παλιότερα άρθρα της, η "Ελευθεροτυπία" επισημαίνει ότι όπου και να εφαρμόστηκαν (με πρώτη διδάξασα την Αγγλία) τα ΣΔΙΤ, το κόστος για το λαό πολλαπλασιάστηκε, και οι κατασκευαστές έβγαλαν μεγάλα κέρδη εις βάρος μας:

Ακρως ζημιογόνος αποδεικνύεται ο σχεδιασμός του υπουργείου Υγείας να προχωρήσει σε συνεργασίες με ιδιωτικές επιχειρήσεις για την κατασκευή δημόσιων νοσοκομείων. Ερευνα που πραγματοποιήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης αποδεικνύει ότι οι περιβόητες συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) στο ΕΣΥ, όχι μόνο δεν προσφέρουν τα απαιτούμενα στους πολίτες, αλλά αντίθετα τους ζημιώνουν ακόμη και για τις επόμενες δεκαετίες!

*Οι ΣΔΙΤ αποδεικνύονται πολύ ακριβές σε σχέση με την ποιότητα που προσφέρουν, αφού έχουν πολύ υψηλότερο κόστος σε σύγκριση με τα προγράμματα δημόσιων επενδύσεων.

*Συνεπάγονται εκποίηση της ακίνητης περιουσίας του ΕΣΥ, ενώ σχετίζονται με αδικαιολόγητες μειώσεις έως και 30% στις κλίνες και έως 16,7% στους προϋπολογισμούς μισθοδοσίας των νέων νοσοκομείων, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να ικανοποιήσουν τις τοπικές υγειονομικές ανάγκες.

*Ανησυχητική είναι, τέλος, η πρόβλεψη ότι οι φορολογούμενοι θα επιβαρυνθούν για τα επόμενα 30 χρόνια οι φορολογούμενοι, καθώς θα κληθούν να πληρώνουν υπέρογκα ποσά ετησίως στις ιδιωτικές κατασκευαστικές κοινοπραξίες.

Η χώρα μας, από το 2005, έθεσε το πλαίσιο για την υλοποίηση τέτοιων συνεργασιών και στο ΕΣΥ. Ο νόμος έδωσε το δικαίωμα στους ιδιώτες να εμπλακούν στο ΕΣΥ, τόσο με την κατασκευή νέων μονάδων όσο και με τη διαχείρισή τους. Το Δημόσιο στις περιπτώσεις αυτές θα τους καταβάλλει ενοίκιο ώστε να συντηρούν και να λειτουργούν τα νοσοκομεία ή και τμήματά τους για συγκεκριμένα χρόνια.

Τι έγινε στη Βρετανία

Ομως, το βρετανικό μοντέλο που ακολουθεί η χώρα μας για την κατασκευή μονάδων υγείας αποδεικνύεται άκρως αποτυχημένο. Οι ερευνητές του ΑΠΘ μελέτησαν την εξέλιξη των συνεργασιών τα τελευταία 10 χρόνια στην Αγγλία, που ήταν και η πρώτη χώρα η οποία εφάρμοσε αυτό το σύστημα και έχει δημιουργήσει μέχρι σήμερα πάνω από 21 νοσοκομεία.

Οι ειδικοί συμπεραίνουν:

*Το κόστος κατασκευής ήταν υψηλότερο σε σχέση με τη λύση της δημόσιας επένδυσης. Και αυτό, επειδή ο ιδιωτικός τομέας δανείζεται χρήματα με υψηλότερο επιτόκιο.

*Εχουν υψηλά διοικητικά έξοδα σε σχέση με το Δημόσιο (δικηγόροι, λογιστές, σύμβουλοι) και οι εμπειρικές μελέτες έδειξαν ότι το κόστος αυτό αντιστοιχούσε στο 18,5 έως 60,6% του κατασκευαστικού κόστους των νοσοκομείων. Μόνο για τους συμβούλους που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις με τις κοινοπραξίες έπρεπε να καταβληθούν από 1,5 έως 4,5 εκατ. ευρώ ανά κατασκευή.

*Στη μελέτη μόνο τριών νοσοκομείων που κατασκευάστηκαν με τη μέθοδο ΣΔΙΤ στη Βρετανία βρέθηκε ότι τα ετήσια έξοδα του Δημοσίου ήταν κατά 37-76,6% υψηλότερα από ό,τι αν τα κατασκεύαζε μόνο του.

*Τα αυτοδιοικούμενα νοσοκομεία, προκειμένου να μειώσουν το κόστος, προβαίνουν και σε μείωση κλινών και ιατρικών δραστηριοτήτων που φθάνουν και το 30%. Χαρακτηριστικό είναι ότι μειώθηκαν οι νοσηλευθέντες στις χειρουργικές ειδικότητες κατά 33%, ενώ στις υπόλοιπες ειδικότητες υπήρξε οριακή αύξηση μόνο κατά 0,3%, σε σχέση με τα προγραμματισμένα μεγέθη νοσηλείας.

*Η σύγχρονη λογική των ΣΔΙΤ επιβάλλει για τη μείωση του κόστους τη μείωση προσωπικού, καθώς και την αύξηση των ιδίων εσόδων μέσω της αύξησης της συνεισφοράς των ασθενών. Είναι ενδεικτικό ότι στη Βρετανία μείωσαν τα προγράμματα μισθοδοσίας τους κατά 9,6 έως 16,7%.

*Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι οι ετήσιες συνολικές πληρωμές προς τις κοινοπραξίες θα ξεπεράσουν την τετραετία από το 2004 έως και φέτος τα 4,5 δισ. λίρες.

Σε άλλο άρθρο:

«Για τα δημόσια νοσοκομεία, οι ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα) έχουν μετατραπεί σε ζουρλομανδύα! (...) Αποτελεί παραλογισμό, τη στιγμή που υπάρχουν νοσοκομεία σε όλη τη χώρα που υποφέρουν από περικοπές και βρίσκονται προ κλεισίματος, τουλάχιστον 80 οργανισμοί του ΕΣΥ να έχουν εγκλωβιστεί σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια για την κατασκευή μεγάλων νοσοκομείων που δεν γνωρίζουμε αν πράγματι το ΕΣΥ τα έχει ανάγκη».

* Οχι, τα λόγια αυτά δεν τα λέει κάποιος Ελληνας συνδικαλιστής που είναι εναντίον των συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, αλλά ο «σκιώδης υπουργός» των Συντηρητικών, Αντριου Λάνσλεϊ, μόλις πριν από μερικές μέρες στο Κοινοβούλιο.

* Μελέτη του (φιλικού προς την κυβέρνηση Μπλερ) Ινστιτούτου Ερευνας της Δημόσιας Πολιτικής κατέληξε πως δεν υπάρχει καμία απόδειξη πως οι ΣΔΙΤ στην υγεία παρέχουν αυτό που υπόσχονται, δηλαδή καλύτερες υπηρεσίες σε μικρότερο κόστος. Δύο στους τρεις Βρετανούς ζητούσαν ήδη από το 2003 να διακοπούν οι συμπράξεις.

Η μέθοδος αποδεικνύεται πολύ πιο ακριβή απ' ό,τι αν τα ίδια νοσοκομεία τα κατασκεύαζε το κράτος. Οι ιδιώτες δανείζονται από τις τράπεζες με επιτόκια έως και 30% υψηλότερα απ' ό,τι το Δημόσιο. Το αυξημένο κόστος μετακυλίεται τελικά στο Δημόσιο και επιδρά αρνητικά στις δημόσιες επενδύσεις, περιορίζοντας τις δυνατότητες του κράτους να καλύψει τα υπάρχοντα κενά στο δημόσιο σύστημα υγείας.

* Αναλυτές όπως ο Τζορτζ Μόνμπιοτ του «Guardian» έχουν ασκήσει έντονα κριτική επί χρόνια, θεωρώντας ότι πρόκειται για «μια ψευδοοικονομική λύση, που σχεδιάστηκε, κυρίως, για να κατευνάσει τα λόμπι των εταιρειών τα οποία απεγνωσμένα ζητούν να εκμεταλλευτούν τον εθνικό πλούτο που ακόμη ελέγχεται από το κράτος. Αντί να φέρνει ιδιωτικό χρήμα στις υπηρεσίες υγείας, διοχετεύσει το χρήμα που προοριζόταν για τη δημόσια υγεία στον ιδιωτικό τομέα».

Τον περασμένο Μάιο, μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες στη Βρετανία κατηγορήθηκαν για «απληστία» όταν αποκαλύφθηκε από τους δημόσιους ελεγκτές πως αφαίρεσαν κεφάλαια από τα νοσοκομεία, προκαλώντας έτσι την καταχρέωσή τους και απολύσεις προσωπικού. Το ποσοστό κέρδους των ιδιωτών έφτασε από το 16% στο 60%.

Μόλις πριν από λίγες μέρες, οι Συντηρητικοί αποκάλυψαν στη Βουλή πως το βρετανικό ΕΣΥ θα πληρώσει στις ιδιωτικές εταιρείες 53 δισ. λίρες για ΣΔΙΤ σε νοσοκομεία, τα οποία όμως αξίζουν μόλις 8 δισ.!

Και βέβαια τα ΣΔΤΙ δεν αφορούν μόνο νοσοκομεία, αλλά...τα πάντα σχεδόν (με κορυφαίο παράδειγμα τους αυτοκινητόδρομους και τα διόδια).

Σε παλιότερο (Δεκέμβριος 2008) άρθρο του Ελεύθερου Τύπου για τα διόδια διαβάζουμε ότι :

Σε κλοιό διοδίων μπαίνει ολόκληρη η χώρα μέσα στην επόμενη τριετία. Κατά μήκος του δικτύου των συνολικά 2.186 χιλιομέτρων υφιστάμενων και νέων αυτοκινητοδρόμων, που έχουν παραδοθεί με συμβάσεις παραχώρησης σε εγχώριες και εργολαβικές κοινοπραξίες, υπολογίζεται να αναπτυχθούν έως και 500 σταθμοί διοδίων, σε μεταξύ τους απόσταση περίπου 50 χιλιομέτρων. Σχηματίζεται σταδιακά ένας πελώριος εισπρακτικός ιστός για τους οδηγούς που θα διανύουν τις διαδρομές του βασικού δικτύου αλλά και θα κάνουν απλές επαρχιακές μετακινήσεις, με δυσβάστακτες επιπτώσεις στις τοπικές οικονομίες και κοινωνίες.

Παράλληλα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η σταδιακή αύξηση των τιμών των διοδίων, αρχής γενομένης από τον περασμένο Σεπτέμβριο που επιβλήθηκε η πρώτη αύξηση των ιδιωτών επενδυτών στις τιμές των διοδίων κατά 40%. Αυτή η πορεία θα οδηγήσει έως το 2011-12, που θα ολοκληρωθούν τα υπό κατασκευή οδικά έργα, σε εκτίναξη των αρχικών τιμών έως 300%.

Ενώ για το μέλλον, ο Ricardo J. Caballero στους Financial Times προτείνει τα εξής:

Το χρηματοοικονομικό σύστημα του μέλλοντος θα πρέπει να στηρίζεται στις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Σε αυτή τη συνεργασία το κράτος -φυσικά με ανταλλάγματα- θα αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος του ρίσκου, ενώ ο ιδιωτικός τομέας θα παράσχει τα απαραίτητα κεφάλαια.

Και θα παίρνει και το μερτικό του θα συμπληρώναμε...