Διευθυντής της CIA από το 2006 μέχρι τις αρχές του 2009, δηλαδή επί Προεδρίας Τζορτζ Μπους, ο πτέραρχος Μάικλ Χάιντεν μάλλον δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι αλληθωρίζει προς τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν και το Ιράν του Αγιατολάχ Χαμενεί.
Ως απόστρατος όμως έχει την πολυτέλεια να λέει τα πράγματα με τ' όνομα τους. Την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου ο πολύπειρος αξιωματούχος προκάλεσε σοκ με τον ωμό ρεαλισμό του αναφορικά με τις εξελίξεις στη Συρία. Το βασικό συμπέρασμα της ανάλυσης του ήταν ότι ο συριακός εμφύλιος απειλεί να αποσταθεροποιήσει ολόκληρη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, έτσι που το καλύτερο δυνατό σενάριο για την Αμερική αυτή τη στιγμή να είναι η επικράτηση του... Μπασάρ αλ Άσαντ!
Μιλώντας στην ετήσια διάσκεψη του Ιδρύματος Jamestown, ο Χάιντεν περιέγραψε τρία πιθανά σενάρια για την εξέλιξη της συριακής κρίσης. Το πρώτο από αυτά προβλέπει την παράταση, για μεγάλο χρονικό διάστημα, των συγκρούσεων ανάμεσα στους Σουνίτες μουσουλμάνους της αντιπολίτευσης και τους Αλαουίτες - Σιίτες του κυβερνητικού στρατού και των συμμάχων του από τη λιβανέζικη οργάνωση Χεζμπολάχ, με τα δύο στρατόπεδα να ριζοσπαστικοποιούνται ολοένα και περισσότερο. Το δεύτερο και πιο πιθανό, κατά την εκτίμηση του Χάιντεν, συνίσταται στη διάλυση του ενιαίου συριακού κράτους, το οποίο δημιουργήθηκε βάσει της ιστορικής γαλλο-βρετανικής συμφωνίας των Σάικς - Πικό του 1916 για το διαμελισμό της περιοχής ανάμεσα στις δύο ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες.
Μια τέτοια εξέλιξη «θα θέσει σε κίνηση τη διάλυση όλων των τεχνητών κρατών της περιοχής που προέκυψαν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, δηλαδή της Συρίας, του Λιβάνου, της Ιορδανίας και του Ιράκ», δήλωσε ο Χάιντεν. Με αυτές τις σκέψεις, κατέληξε να θεωρεί ως μικρότερο κακό το τρίτο σενάριο. «Όσο άσχημο κι αν ακούγεται, τείνω να πιστέψω ότι η τρίτη εκδοχή -η νίκη του Άσαντ- είναι η καλύτερη από τις τρεις πολύ, πολύ άσχημες πιθανότητες», δήλωσε ο πρώην διευθυντής των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Μια ξεκάθαρη ομολογία ολοκληρωτικής χρεοκοπίας της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή από τα πλέον υπεύθυνα χείλη.
«Λάθος χέρια»
Μία μέρα νωρίτερα είχε έρθει άλλη μια ομολογία χρεοκοπίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία, αυτή τη φορά όχι στο επίπεδο των εκτιμήσεων, αλλά σε εκείνο της πράξης. Με παράλληλες ανακοινώσεις τους οι κυβερνήσεις των δύο χωρών γνωστοποίησαν ότι διακόπτουν την παροχή βοήθειας προς τους Σύρους αντικαθεστωτικούς αντάρτες μέσω Τουρκίας, καθώς διαπίστωσαν ότι η εν λόγω βοήθεια καταλήγει σε «λάθος χέρια», δηλαδή σε ανεξέλεγκτες ομάδες φανατικών ισλαμιστών, ορισμένες από τις οποίες συνδέονται άμεσα με την Αλ Κάιντα!
Οι ενδείξεις προς αυτή την κατεύθυνση συσσωρεύονταν εδώ και αρκετό καιρό, αλλά αυτό που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει ήταν οι πρόσφατες συγκρούσεις μεταξύ αντίπαλων φατριών των αντικαθεστωτικών στην περιοχή Μπαμπ αλ Χάουα, κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Αντάρτες του «Ισλαμικού Μετώπου», που έχει αναδειχθεί στη μακράν ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη της αντιπολίτευσης, κατέλαβαν βάσεις και αποθήκες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSΑ), ο οποίος υποστηρίζεται πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά από τη Δύση. Την εικόνα ενός FSA που αποτελείται από «στρατηγούς χωρίς στρατό» διεκτραγωδούσε ρεπορτάζ της αμερικανικής Wall Street Journal, σύμφωνα με το οποίο ο αρχηγός της ένοπλης οργάνωσης, στρατηγός Σελίμ Ιντρίς, αναγκάστηκε να διαφύγει απογοητευμένος και πανικόβλητος στην Τουρκία κι από εκεί στο Κατάρ.
Προσπαθώντας να αμβλύνουν, κατά το δυνατόν, τις εντυπώσεις, εκπρόσωποι της συριακής αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη -πιθανότατα καθ' υπαγόρευσιν των Τούρκων υποστηρικτών τους- δήλωσαν ότι ο Ιντρίς δεν βρίσκεται στο Κατάρ, αλλά στην Τουρκία, παραμένοντας μάχιμος. Προσέθεσαν δε ότι το «Ισλαμικό Μέτωπο» μπήκε στο Μπαμπ αλ Χάουα με πρόσκληση του FSA για να εκδιώξει... ακόμη σκληρότερους ισλαμιστές που πρόσκεινται ανοιχτά στην Αλ Κάιντα και χαρακτηρίζονται τρομοκρατικές οργανώσεις από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ! Λόγος γίνεται για το διαβόητο «Μέτωπο αλ Νούσρα» και το «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε» (ISIL), οργανώσεις που στελεχώνονται σχεδόν αποκλειστικά από ξένους τζιχαντιστές από την Τσετσενία μέχρι τη Λιβύη και χρηματοδοτούνται από σαουδαραβικές και άλλες αραβικές πηγές.
Ακόμη κι αν έτσι έχουν τα πράγματα όμως, η οικτρή αδυναμία του FSA και η σχεδόν ολοκληρωτική πλέον κυριαρχία των ισλαμιστών στο εσωτερικό της ένοπλης αντιπολίτευσης φέρνουν σε δεινή θέση την Αμερική, τη Βρετανία και τους δυτικούς συμμάχους τους. Επί δυόμισι χρόνια στήριζαν την αντιπολίτευση στον Άσαντ, συνδαυλίζοντας τον εμφύλιο πόλεμο, για να καταλήξουν να μην έχουν «άλογο σε αυτή την κούρσα», όπως λένε οι Αμερικανοί. Εμπρός Άσαντ και πίσω... Αλ Κάιντα!
Ειρηνευτική διάσκεψη
Το πράγμα γίνεται ιδιαίτερα ενοχλητικό ενόψει της διεθνούς ειρηνευτικής διάσκεψης για το συριακό πρόβλημα, η οποία, βάσει της σχετικής ρωσοαμερικανικής συμφωνίας, προβλέπεται να συγκληθεί στις 22 Ιανουαρίου στο Μοντρέ της Ελβετίας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Ρωσία και Ιράν θα βρεθούν στη διάσκεψη -εφόσον τελικά συγκληθεί, γιατί κάθε άλλο παρά βέβαιο είναι- σε θέση ισχύος, αφού ο προστατευόμενος τους, ο Άσαντ, όχι μόνο έχει ενισχύσει σοβαρά τη θέση του στο πεδίο των μαχών, αλλά και προβάλλει ως ανάχωμα στον ισλαμικό φανατισμό της Αλ Κάιντα. Αντίθετα, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι δεν έχουν καμία αξιόπιστη δύναμη να στηρίξουν, καθώς οι ισλαμιστές έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν θα πάνε στο Μοντρέ και ότι θα αντιμετωπίσουν τους εκπροσώπους της κοσμικής αντιπολίτευσης που θα παρευρεθούν ως «προδότες». Το ερώτημα, μετά απ' όλα αυτά, είναι τι νόημα θα έχει η όποια συμφωνία, εάν και εφόσον υπάρξει, αφού κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί την εφαρμογή της στην πράξη.
Οι δραματικές εξελίξεις στη Συρία αδικούν, από πλευράς διεθνούς δημοσιότητας, τις εξίσου διαλυτικές εξελίξεις στο Ιράκ. Πρακτικά, οι δύο γειτονικές χώρες λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία, καθώς η τεράστια γεωγραφική ζώνη της Ανατολικής Συρίας και του Δυτικού Ιράκ ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από τις ίδιες σουνιτικές ένοπλες ομάδες. Σφυρηλατημένες στο καμίνι του συριακού εμφυλίου πολέμου, οι δυνάμεις του ISIL έχουν καταφέρει τους τελευταίους μήνες να καταλάβουν μεγάλες εκτάσεις στην περιοχή Ανμπάρ του Ιράκ γύρω από τον Ευφράτη, η οποία κατοικείται κατά κύριο λόγο από Σουνίτες. Η σουνιτική μειονότητα του Ιράκ, από την οποία προέρχονταν ο Σαντάμ Χουσεϊν και το μεγαλύτερο μέρος της ηγετικής ομάδας του, ήταν εκείνη που κυρίως τροφοδότησε την αντίσταση στα αμερικανικά στρατεύματα κατοχής, με τις πόλεις Φαλούτζα και Ραμάντι της επαρχίας Ανμπάρ να αποτελούν τα βασικά της προπύργια.
Μετά το 2005 οι Αμερικανοί είχαν καταφέρει να καταστείλουν σταδιακά την εξέγερση, εξαγοράζοντας αρχηγούς σουνιτικών φυλών. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα η δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση του Σιίτη πρωθυπουργού Νούρι αλ Μαλικί, σε συνδυασμό με την εξέγερση των Σουνιτών εναντίον του Άσαντ στη γειτονική Συρία, έχει αναζωπυρώσει τη φωτιά, με τις ομάδες που πρόσκεινται στην Αλ Κάιντα να παίζουν αυτή τη φορά τον καθοριστικό ρόλο.
Παράλληλα, η Τουρκία του Ερντογάν κλείνει συμφωνίες για προμήθεια πετρελαίου απευθείας με την τοπική κυβέρνηση του ιρακινού Κουρδιστάν, γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων της τον Μαλικί και τη Βαγδάτη. Με αυτά τα δεδομένα, το ενδεχόμενο ανοιχτής ή συγκεκαλυμμένης τριχοτόμησης του Ιράκ σε σιιτικό, σουνιτικό και κουρδικό κράτος προβάλλει ολοένα και πιθανότερο, χωρίς οι Αμερικανοί να δείχνουν ότι είναι σε θέση να το αποτρέψουν.
Πηγή: Πέτρος Παπακωνσταντίνου - "Επίκαιρα"
Δημοσίευση σχολίου