Αμετάκλητη διαταγή για την «Επιχείρηση Ντιμπλς»

  70 χρόνια από την ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας

 Ποτέ πια Χιροσίμα!

(Μέρος Πρώτο)

Αμετάκλητη διαταγή για την «Επιχείρηση Ντιμπλς»

του Δημήτρη Δαμασκηνού,
εκπαιδευτικού Δ.Ε.-ιστορικού,
 negreponte2004@yahoo.gr

Αναδημοσίευση από τα Χανιώτικα Νέα, 
Πέμπτη 06 Αυγούστου 2015 

[...] Προσέξτε με, όχι, είμαι αυτός που επέζησε, φίλε Οπενχάιμερ! 1
Τα χέρια μου και τα πόδια μου τα ’χω ξεθάψει απ’ τη Χιροσίμα.
Τα χείλη μου γίνηκαν σκόνη και πέσανε.
Μόνο το στόμα μου έμεινε ν’ ανοιγοκλείνει.
Τ’ άσπρο μου σαν ασβεστωμένο πρόσωπο,
δε μπορεί πια να κλάψει, να γελάσει, να ’χει ένα όνομα.
Δε μπορεί πια, Ρόμπερτ! Κοίταξέ με καλύτερα.
Δυσκολεύεσαι ακόμη; Ρόμπερτ, δε με γνώρισες; Ο αδελφός σου
Ρόμπερτ! Είμαι εγώ, ο αδελφός σας,
που σας ζύμωσα το ψωμί και το ξέρατε.
Που σας ύφανα και το ξέρατε, που σας τα ’δωσα όλα,
που σας έχτισα τ’ αργαστήρι σας με παράθυρα στον ουρανό,
να μελετάτε τον ήλιο, να ψάχνετε
το βάθος του κόσμου, να στοχάζεστε άνετα.
Κι εσείς αντί να παρακάμψετε τη νύχτα,
να φυλαχτείτε από τη Σκύλλα κι απ’ τη Χάρυβδη,
που καιροφυλαχτούν ανάμεσα στις μεταμφιεσμένες
συμπληγάδες,
αφήσατε ανοιχτές τις πόρτες του εργαστηρίου σας
και μπήκε μέσα αυτό το μαύρο σκυλί ο Μεφιστοφελής
κι έκατσε δίπλα σας
κι αφήσατε τα χέρια σας μες στα δικά του
και ψαλιδίζατε το φως
και μαστορεύατε στο σκοτάδι 2.

Συμπληρώνονται φέτος 70 χρόνια από τη ρίψη των δύο ατομικών βομβών στις Ιαπωνικές πόλεις της Χιροσίμα (6 Αυγούστου 1945) και του Ναγκασάκι (9 Αυγούστου 1945) από τις Η.Π.Α. Το πυρηνικό ολοκαύτωμα, το οποίο οδήγησε άμεσα στον θάνατο τουλάχιστον 250.000 Ιάπωνες, στην πλειοψηφία τους αμάχους, παραμένει το μόνο παράδειγμα χρησιμοποίησης πυρηνικών όπλων στην ιστορία για πολεμικούς σκοπούς.

Η ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, όπως και αυτής στο Ναγκασάκι, έγιναν με προσωπική απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν. Ο Τρούμαν υποστήριξε ότι έριξε τις βόμβες για να πετύχει την ήττα της μιλιταριστικής Ιαπωνίας, επειδή μια εισβολή των ενόπλων δυνάμεων των Η.Π.Α. με στόχο την κατάληψη της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου, θα κόστιζε τη ζωή χιλιάδων αμερικανών στρατιωτών. «Θα ήταν λάθος να πιστέψουμε ότι η τύχη της Ιαπωνίας ρυθμίστηκε από την ατομική βόμβα. Η ήττα της ήταν βεβαία πριν ριφθεί η πρώτη βόμβα», θα γράψει, όμως, ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας Ουίνστον Τσώρτσιλ στα απομνημονεύματά του 3

Και το τεύχος του βρετανικού περιοδικού New Scientist της 21ης Ιουλίου 2008, αποκαλύπτει με στοιχεία πως «η αμερικανική απόφαση να πέσουν οι βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, δεν είχε ως στόχο την συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας, αλλά να δώσει το έναυσμα στον Ψυχρό Πόλεμο εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης».

 Άλλωστε η Ιαπωνία δεν ήταν πλέον σε θέση να συνεχίσει τον πόλεμο, μετά τη συνθηκολόγηση στην Ευρώπη της ναζιστικής Γερμανίας στις 9 του Μάη 1945 5. Ο σφιχτός ναυτικός αποκλεισμός που είχαν επιβάλει οι ΗΠΑ στις ιαπωνικές νήσους, ο οποίος ακολούθησε την καταστροφή του ιαπωνικού στόλου, σε συνδυασμό με τους συνεχείς, καθημερινούς βομβαρδισμούς των ιαπωνικών πόλεων από το Γενάρη του 1945 κι έπειτα, είχαν φέρει την παραγωγή πολεμικών και άλλων αγαθών να κινείται σε απογοητευτικά χαμηλά επίπεδα για ένα εμπόλεμο κράτος. Οι εισαγωγές πετρελαίου και πρώτων υλών έτειναν να εκμηδενιστούν, οδηγώντας στην κατανάλωση των αποθεμάτων. Το 30% του αστικού πληθυσμού είχε απομείνει άστεγο, ενώ υπολογίζεται ότι το καλοκαίρι του 1945 η μέση κατά κεφαλή ημερήσια κατανάλωση δεν ξεπερνούσε τις 1.680 θερμίδες. Έτσι αποτελούσε ένα σαφές δεδομένο ότι «η οικονομία της Ιαπωνίας ήταν σε μεγάλη έκταση κατεστραμμένη εις διπλούν, μία φορά λόγω της διακοπής των εισαγωγών και μία ακόμα από τις από αέρος επιθέσεις». Άλλωστε η πολεμική βιομηχανική παραγωγή των Η.Π.Α. ήταν συντριπτικά ανώτερη της Ιαπωνίας. Όλα αυτά μαζί με τις τραγικές απώλειες του άμαχου πληθυσμού είχαν γεννήσει στον πληθυσμό έντονη ηττοπάθεια και απογοήτευση 6. Τον Φεβρουάριο του 1945, ο πρίγκιπας Fumimaro Konoe συμβούλεψε τον αυτοκράτορα Χιροχίτο ότι η ήττα ήταν αναπόφευκτη, και τον προέτρεψε να παραιτηθεί 7.

Στα πλαίσια της διερεύνησης για συμβιβασμό μεταξύ της μιλιταριστικής Ιαπωνίας και των Συμμάχων, είχαν γίνει κινήσεις μέσω του Γιαπωνέζου πρεσβευτή στην Ελβετία, οι οποίες είχαν επί τούτου γίνει γνωστές στην υπηρεσία πληροφοριών O.S.S. (πρόδρομος της C.I.A.) και από κει στον Τρούμαν, αλλά και μέσω της Σοβιετικής Ένωσης. Πρέπει να τονιστεί πως η συνολική στάση συνθηκολόγησης από την πλευρά των Ιαπώνων είχε έρθει σε πλήρη γνώση της αμερικανικής κυβέρνησης. Άλλωστε, οι Αμερικανοί είχαν σπάσει τον κώδικα επικοινωνίας των Ιαπώνων από τους πρώτους μήνες του πολέμου 8.

 Όταν καταλήφθηκε η Οκινάβα στις 13 Ιουλίου του 1945 από τις συνδυασμένες αεροναυτικές και στρατιωτικές επιχειρήσεις των Η.Π.Α., εξασφαλίστηκαν αεροδρόμια ακόμα πιο κοντά στο Τόκιο, επιτρέποντας στο Αμερικανικό Επιτελείο που διεξήγαγε τον πόλεμο στον Ειρηνικό να κλιμακώσει περαιτέρω την εκστρατεία των αεροπορικών βομβαρδισμών κατά των κύριων ιαπωνικών νήσων 9.  Οι σφοδροί αεροπορικοί βομβαρδισμοί με εμπρηστικές βόμβες κατευθύνθηκαν και σε μικρότερες πόλεις, με πληθυσμό που κυμαινόταν από 60.000 έως 350.000. Σύμφωνα με την Yuki Tanaka, οι Η.Π.Α. βομβάρδισαν κατακαίοντας πάνω από εκατό ιαπωνικές πόλεις 10. Είναι περιττό να ειπωθεί πως οι επιδρομές αυτές ήταν πολύ καταστροφικές 11. Ήταν η στιγμή που η Ιαπωνία επίσημα ζήτησε ειρήνη με τους Συμμάχους, Άγγλους και Αμερικανούς, αλλά υπό όρους.

Άλλωστε, το θέμα της παράδοσης της Ιαπωνίας συζητήθηκε και σε επίσημο επίπεδο στο Πότσνταμ (17 Ιούλη - 2 Αυγούστου 1945), αφού ο Στάλιν έθεσε τις σχετικές κινήσεις και πρωτοβουλίες των Ιαπώνων σε γνώση του Τρούμαν 12.

Στις 16 Ιουλίου, όμως, πραγματοποιήθηκε η δοκιμαστική έκρηξη της νέας ατομικής βόμβας στο Αλαμογκόρντο, και ο Τρούμαν που βρισκόταν ακόμα στο Πότσνταμ, έλαβε ένα σιβυλλικό μήνυμα που έλεγε: "Ευτυχής η έκβαση του τοκετού".  Αυτό σήμαινε ότι έγινε πετυχημένα η πυρηνική δοκιμή. Οι πέντε αυτές λέξεις του κωδικοποιημένου μηνύματος καθόρισαν την τύχη των δύο μαρτυρικών πόλεων, της Χιροσίμα δηλαδή και του Ναγκασάκι, μιας και η αμερικανική ηγεσία που είχε ξοδέψει πάνω από 2 δισ. δολάρια για την κατασκευή της ατομικής βόμβας ήθελε οπωσδήποτε να κάνει χρήση του τρομερού αυτού νέου όπλου που είχε στη διάθεσή της, επιθυμώντας αφενός να περιορίσει τις απαιτήσεις της Σοβιετικής Ένωσης στη μεταπολεμική Ευρώπη και κυρίως να ελαχιστοποιήσει τις συνέπειες από την εμπλοκή της στο μέτωπο του Ειρηνικού, εξέλιξη που ήταν ανεπιθύμητη για τις Η.Π.Α.

Στο βιβλίο του «Racing the Enemy: Stalin, Truman and the Surrender of Japan», που κυκλοφόρησε πρόσφατα στις ΗΠΑ, ο ιαπωνικής καταγωγής αμερικανός ιστορικός Τσουγκάσι Χασεγκάουα, αποκάλυψε πως ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Χάρι Τρούμαν, παρ' ότι δεν είχε κανένα λόγο να βιάζεται, έχοντας κερδίσει τη μάχη της Οκινάβα και εφόσον η Σοβιετική Ένωση είχε υποσχεθεί στους Συμμάχους ότι θα επιτίθονταν εναντίον της  Ιαπωνίας, έσπευσε στη χρήση της ατομικής βόμβας ακριβώς για να αποφύγει αυτό το ενδεχόμενο: «Στη διάσκεψη του Πότσνταμ, τον Ιούλιο του 1945, όταν ο Στάλιν υποσχέθηκε να κηρύξει πόλεμο στην Ιαπωνία στα μέσα του Αυγούστου, ο Τρούμαν προσποιήθηκε ότι χάρηκε. Στην πραγματικότητα όμως φοβόταν ότι ο Κόκκινος Στρατός θα προσεταιριζόταν τμήμα του νησιού και ότι ο Στάλιν θα ζητούσε ζώνη κατοχής και στην Ιαπωνία, όπως στη Γερμανία. Για να τα αποφύγει όλα αυτά, ο αμερικανός πρόεδρος έπρεπε λοιπόν να λυγίσει την Ιαπωνία το συντομότερο δυνατόν» 13.

Στις 26 Ιουλίου του 1945, από το Πότσνταμ, όπου βρισκόταν, ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Χάρι Τρούμαν της έστειλε τελεσίγραφο να παραδοθεί «άνευ όρων»,  ενισχυμένο με την απειλή της "άμεσης και απόλυτης καταστροφής", της αναπόφευκτης, δηλαδή, και ολοκληρωτικής συντριβής των Ιαπωνικών δυνάμεων και της καταστροφής του Ιαπωνικού εδάφους» χωρίς να γίνεται βέβαια λόγος για τη ρίψη των ατομικών βομβών, για την οποία άλλωστε πολλοί επιστήμονες ήταν αντίθετοι.

Στις 29, έφτασε η απάντηση: Η ιαπωνική ηγεσία δίσταζε να συνθηκολογήσει κυρίως μέχρι να ρυθμιστεί το θέμα της τύχης του αυτοκράτορα Χιροχίτο, «αγνοώντας» το τελεσίγραφο  14. Στη διπλωματική γλώσσα, «αγνοώ» σημαίνει «δεν απορρίπτω αλλά περιμένω καλύτερους όρους», που ήταν πρώτον να διατηρηθεί ο αυτοκρατορικός θεσμός, δεύτερον να μην καταληφθεί η Ιαπωνία από τους Συμμάχους, τρίτον να διαλυθούν εκούσια οι ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις και τέταρτον να δικαστούν οι εγκληματίες πολέμου από ιαπωνικά δικαστήρια 15.

    Ωστόσο η απόφαση των Η.Π.Α. για τη ρίψη των ατομικών βομβών ήταν ήδη ειλημμένη∙ έγινε οριστική και αμετάκλητη  στις 3 Αυγούστου 1945, όταν ο αντικαταστάτης του εκλιπόντος προέδρου Ρούζβελτ 16, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης των Η.ΠΑ. Χάρι Τρούμαν την υπέγραψε. Στις «Αναμνήσεις» του ο Τρούμαν αναφέρει: «Θεωρούσα τη βόμβα ως ένα πολεμικό όπλο και ποτέ δεν είχα την οποιαδήποτε αμφιβολία αν θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί... όταν συζήτησα με τον Τσόρτσιλ ανεπιφύλακτα μου είπε ότι εννοούσε τη χρησιμοποίηση της ατομικής βόμβας» 17.

Οι στόχοι, άλλωστε, τον Αύγουστο του 1945 δεν είχαν επιλεγεί τυχαία:  αν και τους τελευταίους μήνες, οι Αμερικανοί βομβάρδιζαν συνεχώς τις Ιαπωνικές πόλεις, το Ναγκασάκι και η Χιροσίμα, είχαν μείνει εκτός πλάνου τακτικού βομβαρδισμού, για να υπάρξει ακριβής καταγραφή της καταστροφής του νέου όπλου. Ο ίδιος, άλλωστε, ο ταξίαρχος Κάρτερ Κλαρκ, επικεφαλής της στρατιωτικής αντικατασκοπίας που είχε αναλάβει την παρακολούθηση των ιαπωνικών τηλεγραφημάτων για τον πρόεδρο Τρούμαν, και οι σύμβουλοί του, ύστερα από χρόνια σχολίασαν το γεγονός: «…βομβαρδίσαμε όταν δεν χρειαζόταν πια, και το γνωρίζαμε πως δεν χρειαζόταν, κι εκείνοι το γνώριζαν πως γνωρίζαμε, πως δεν χρειαζόταν να γίνει, αλλά τους χρησιμοποιήσαμε ως πειραματόζωα για δύο ατομικές βόμβες» 18. Χωρίς να υπάρξει οποιαδήποτε προειδοποίηση ώστε να αποφευχθεί η σφαγή των αθώων.

Παρόλο που όσοι μέχρι τώρα έχουν προσπαθήσει να αποκαλύψουν την ωμή αλήθεια για την προσωπικότητα του Τρούμαν δέχονταν τις επιθέσεις των ελεγχόμενων από τις πολυεθνικές Μ.Μ.Ε., γεγονός είναι πως ακόμα και ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ είχε δηλώσει ξεκάθαρα σε συνέντευξή του στο Newsweek το 1963: «Οι Ιάπωνες ήταν έτοιμοι να παραδοθούν και δεν ήταν αναγκαίο να τους πλήξουμε μ’ εκείνο το απαίσιο πράγμα» 19.


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ 

1. Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ (22 Απριλίου 1904 - 18 Φεβρουαρίου του 1967) ήταν ο επιστημονικός διευθυντής του προγράμματος Manhattan για την κατασκευή της ατομικής βόμβας για λογαριασμό των Η.Π.Α..

2.  Νικηφόρος Βρεττάκος, «Στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ» (απόσπασμα), Ποιήματα 1929-1957. Οδοιπορία, Διογένης, Αθήνα 1972, σελ. 175-191.

3.  Χιροσίμα-Ναγκασάκι: Εξήντα πέντε χρόνια μετά το έγκλημα δεν παραγράφεται, εφημερίδα Ριζοσπάστης, Ένθετη έκδοση: 7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ, Κυριακή 8 Αυγούστου 2010, σελ. 11.

4.  "March 9, 1945: Burning the Heart Out of the Enemy". Condé Nast. March 9, 2011. Retrieved August 8, 2011. Βλ. ακόμα Laurence M. Vance (August 14, 2009). "Bombings Worse than Nagasaki and Hirishima" & Joseph Coleman (March 10, 2005). "1945 Tokyo Firebombing Left Legacy of Terror, Pain". CommonDreams.org. Associated Press. Retrieved August 8, 2011.

5. Βλ. το κείμενο Χιροσίμα: 69 χρόνια από τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας στον ιστότοπο tvxs που συνοδεύεται από σπάνιο φωτογραφικό υλικό από το περιοδικό LIFE,  http://tvxs.gr/news/san-simera/xirosima-69-xronia-apo-ti-ripsi-tis-protis-atomikis-bombas

6. Χιροσίμα-Ναγκασάκι: Εξήντα πέντε χρόνια μετά το έγκλημα δεν παραγράφεται, ο.π..

7. Coox, Alvin D. (1969). "Japan at the End of Her Tether". In Hart. Basil LIdell. History of the Second World War. Volume 6. London, Purnell, σελ. 2540–2544.

8. Χιροσίμα-Ναγκασάκι: Εξήντα πέντε χρόνια μετά το έγκλημα δεν παραγράφεται, ο.π..

9.  Βλ. Kerr, E. Bartlett (1991),  Flames Over Tokyo: the US Army Air Forces' Incendiary Campaign against Japan 1944–1945. New York: Donald I. Fine Inc., σελ. 207.

10. Yuki Tanaka and Marilyn B. Young, "Bombing Civilians: A Twentieth Century History." , New York: New Press, 2009, σελ. 5, 84-85, 117.

11. Craven, Wesley; Cate, James, eds. (1953). The Pacific: Matterhorn to Nagasaki. The Army Air Forces in World War II. Chicago: The University of Chicago Press, σελ. 642–653-658.

12.  Χιροσίμα-Ναγκασάκι: Εξήντα πέντε χρόνια μετά το έγκλημα δεν παραγράφεται, ο.π..

13.  ΧΙΡΟΣΙΜΑ, Βόμβα-στοιχειό. Αποκάλυψη! Ο Τρούμαν αποφάσισε να βομβαρδίσει με πυρηνικά όπλα την Ιαπωνία για να προλάβει την εισβολή του Κόκκινου Στρατού, εφημερίδα: ΤΟ ΒΗΜΑ, 07/08/2005. Βλ. και το άρθρο της Ρίτσας Μασούρα "Η άλλη αλήθεια", εφημερίδα Καθημερινή, 07/08/2005.

14.  Bix Herbert, (1996). "Japan's Delayed Surrender: A Reinterpretation". In Hogan, Michael J. Hiroshima in History and Memory. New York: Cambridge University Press, σελ. 290.

15.  Asada, Sadao (1996). "The Shock of the Atomic Bomb and Japan's Decision to Surrender: A Reconsideration". In Hogan, Michael J. Hiroshima in History and Memory. New York: Cambridge University Press, σελ. 39.

16.  Ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Ρούσβελτ είχε πεθάνει στις 12 Απριλίου 1945 από εγκεφαλικό.

17. Χάρι Τρούμαν «Αναμνήσεις», 1955.

18.  Κώστας Μπετινάκης, Πόσοι θυμούνται σήμερα το έγκλημα της Χιροσίμα; πρώτη καταχώρηση στην ηλεκτρονική εφημερίδα zougla.gr, Τετάρτη, 06 Αυγούστου 2014.

19.  Κώστας Μπετινάκης, Πόσοι θυμούνται σήμερα το έγκλημα της Χιροσίμα; πρώτη καταχώρηση στην ηλεκτρονική εφημερίδα zougla.gr, Τετάρτη, 06 Αυγούστου 2014.

(Η.Π.Α.) Χάρτης της Ιαπωνίας (Smithsonian), ο οποίος υποδεικνύει τις 66 κύριες βιομηχανικές πόλεις που κάηκαν από εμπρηστικές επιθέσεις. Τα στοιχεία δείχνουν πόσο τοις εκατό η κάθε πόλη καταστράφηκε. Για λόγους σύγκρισης, κάθε πόλη έχει συνδυαστεί με μια αμερικανική πόλη αντίστοιχου μεγέθους από την άποψη του πληθυσμού της. Η Γιοκοχάμα (57,6%) και το Κόμπε (55,7%) φαίνεται να έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες καταστροφές.

Η κατάσταση του πολέμου στον Ειρηνικό μέχρι και την 9η Αυγούστου, 1945.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ