Αν ρωτήσει κάποιος ποιες είναι οι διασημότερες γυναίκες των αρχαίων χρόνων, αμέσως έρχονται στο μυαλό ένα πρότυπο ομορφιάς, η (ωραία) Ελένη, μια ισχυρή προσωπικότητα όπως η εταίρα Ασπασία και η ποιήτρια Σαπφώ.
Δύσκολα θα σκεφτεί κανείς αυτόματα την Υπατία που έζησε στην ύστερη αρχαιότητα και μαρτύρησε από αλαλάζον πλήθος φανατικών χριστιανών - και αυτό είναι τραγικό για το μέγεθος μιας φιλοσόφου με πολλούς μαθητές οι οποίοι ανέλαβαν υψηλά αξιώματα στο ανατολικό ρωμαϊκό κράτος. Ακόμη πιο τραγικό είναι ότι ένα τόσο λαμπερό πνεύμα ορθού λόγου πελεκήθηκε από το κύμα μισαλλοδοξίας που στο πέρασμά του σάρωνε τον «παλιό κόσμο» απ’ άκρη σ’ άκρη της αυτοκρατορίας.
Η Υπατία δεν σαγηνεύτηκε από τον αποκρυφισμό και έψαξε τη γνώση στα μονοπάτια της επιστήμης. Δίδασκε δημόσια για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη καθώς είχε διδαχθεί στην Αθήνα φιλοσοφία και ρητορική. Ηταν φυσικό να προσελκύει με τη δύναμη του πνεύματός της τα πλήθη στην Αλεξάνδρεια, την πατρίδα της. Μόνο τυχαία δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί στους κόλπους της επιστήμης, μιας και ήταν κόρη του μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα.
Σύμφωνα με το λεξικό του Σούδα, έγραψε έναν τόμο με τίτλο «Ο αστρονομικός κανών» εμβαθύνοντας στους τομείς μελέτης του πατέρα της. Εφτασε να σχολιάζει σε επίπεδο ανώτερης τάξης εξισώσεων την «Αριθμητική» του Διόφαντου και τελειοποίησε τον Κώνο του Απολλώνιου (θεμέλιο για τη μετέπειτα προβολική γεωμετρία).
Πληροφορίες για τη θεραπαινίδα της επιστήμης βρίσκουμε από τους μαθητές της. Ο Συνέσιος της Κυρήνης, μετέπειτα επίσκοπος, καταγράφει σε επιστολές του πώς κατασκεύασε όργανα με τη βοήθεια της Υπατίας, τα οποία έμοιαζαν με αστρολάβο και υγρόμετρο.
Ενώ πολλά έργα αποδίδουν την εξέχουσα συμβολή της Υπατίας στις επιστήμες των μαθηματικών και της αστρονομίας, κανένα από τα έργα της δεν διασώθηκε. Ηταν όχι μόνο γυναίκα (οι Ρωμαίοι τις είχαν σε χειρότερη μοίρα από τους αρχαίους Ελληνες) αλλά και «εθνική» σε μια εποχή φανατισμού της νέας θρησκείας.
Ηταν σεβαστή και αγαπητή σε πολλούς -και σε μερικούς μεταγενέστερους- πιστούς χριστιανούς για την αγνότητά της. Σύμβολο γνώσης και λογικής, που όμως για τους φανατικούς ταυτιζόταν με την ειδωλολατρία. Ο όχλος την εξαΰλωσε τόσο φυσικά όσο και από τη συλλογική μνήμη.
«Η δολοφονία της Υπατίας συνέβη τον μήνα Μάρτιο, στη διάρκεια της Σαρακοστής, το τέταρτο έτος της θητείας του επισκόπου Κυρίλλου...» γράφει ο Σωκράτης ο Σχολαστικός στην «Εκκλησιαστική Ιστορία» του (5ος αι.).
Αυτός έχει εξιστορήσει το συμβάν του 415 μ.Χ.: «...ακόμα κι αυτή έπεσε θύμα του πολιτικού φθόνου που κυριαρχούσε εκείνη την εποχή. Καθώς είχε συχνή επικοινωνία με τον Ορέστη, τον ειδωλολάτρη έπαρχο της Αλεξάνδρειας, κάποιοι κακόβουλοι την κατηγόρησαν στον χριστιανικό πληθυσμό ότι δεν τον άφηνε να συμφιλιωθεί με τον πατριάρχη. Ετσι μερικοί πήγαν στο σπίτι της παρασυρμένοι από τον άγριο φανατισμό και τη μισαλλοδοξία έχοντας αρχηγό κάποιον Πέτρο. Περίμεναν να επιστρέφει η Υπατία στο σπίτι της και αφού την έσυραν άγρια έξω από την άμαξά της, τη μετέφεραν στην εκκλησία που αποκαλείται Καισάριον, όπου την έγδυσαν τελείως και τη διαμέλισαν με όστρακα. Πήγαν τα μέλη της στο μέρος που λέγεται Κιναρώνας και εκεί τα έκαψαν.
Αυτό το βάρβαρο έγκλημα στιγμάτισε τον Κύριλλο και ολόκληρη την Εκκλησία της Αλεξάνδρειας».
Δημοσίευση σχολίου